جوان آنلاین: یازدهمین دوره نمایشگاه «ایران ساخت» در محل سالن‌های خلیج فارس و میلاد نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. روز سوم، بازدید از این نمایشگاه را، از سالن خلیج فارس آغاز کردم. سالنی که طبقه بالای آن مملو از محصولاتی بود که نشان از توسعه توانمندی‌های «تولید داخل» با محوریت دانش‌بنیان‌ها داشت. اولین حرفی به میان می‌آمد، این بود: «صفر تا صد طراحی و ساخت محصولات داخی است». قطعات با توان شرکت‌های دانش بنیان و تولیدکننده‌ها، تولید می‌شوند. بیشتر محصولات حاضر در نمایشگاه «ایران ساخت»، تجهیزات آزمایشگاهی است و در حوزه پژوهش در مراکز پژوهشی و دانشگاهی به‌کار می‌روند. تنوع محصولات «ایران ساخت» در حوزه تجهیزات آزمایشگاهی و پژوهشی زیاد بود از این‌رو توانستم به صورت تصادفی (رندمی) از چند محصول «ایران ساخت» بازدید کنم.
روبات اسکلتی نجات بخش بیماران قطع نخاع.
اولین دستگاه تولید داخل بود که مورد توجه قرار می‌گرفت. روبات اسکلت بیرونی، ضامن رؤیای ایستادن و حرکت روی دوپا برای معلولان حرکتی است. شرکت دانش بنیان پداسیس که از سال ۹۴ فعالیتش را در زمینه تجهیزات روباتیک آغاز کرده اولین و تنها تولیدکننده روبات اسکلت بیرونی پایین تنه در ایران و غرب‌آسیاست. روباتی که از روی نمونه خارجی آن الگوبرداری و در کشور بومی‌سازی شده است تا نه تنها به معلولان نخاعی سی‌پی قدرت حرکت بدهد بلکه آن‌ها را از عوراض ثانویه جسمی از یک‌جا نشینی مشکلات عروقی، پوکی استخوان، زخم بستر و... نجات دهد. روباتی که با بومی‌سازی یک پنجم قیمت خارجی (۱۰۴هزاردلار) آن است و با همان کارایی.
پرینتر سه بعدی
حتماً نام پرینتر سه بعدی را بار‌ها شنیده‌اید قطعات صنعتی و پزشکی (پروتز، دندان، فک و... با آن ساخته می‌شود) باید بدانید این پرینتر در داخل ساخته شده است و صنایع می‌توانند هم دستگاه پرینتر را خریداری کنند هم طرح خود را ارائه داده و قطعه تحویل بگیرند. کشور با تولید دستگاه و قطعات جزو معدود کشور‌هایی شده که این فناوری را دارند و مهم‌تر اینکه در منطقه هم فقط ایران‌ما تولیدکننده دستگاه پرینتر سه بعدی است. استفاده از این دستگاه صرفه‌جویی مواد اولیه، کم‌شدن دورریز و هزینه در بردارد و دارای دقت بالا بوده و تولید آن یکپارچه است.
دستگاه شبیه‌ساز پزشکی
دستگاه شبیه‌ساز چشم و دندانسازی سیمدیکس از دیگر محصولات نمایشگاه «ایران ساخت»، نظر‌ها را به خود جلب می‌کند و در پژوهشگاه‌ها و دانشگاه‌ها کاربرد دارد. دانشجویان پزشکی پیش از اینکه بخواهند کار خود را روی بیماران واقعی انجام دهند از این دستگاه شبیه ساز استفاده می‌کنند. دستگاهی که به کمک متخصصان مهندسی پزشکی ساخته می‌شود. این دستگاه شبیه ساز که تماماً از سخت افزار‌ها و دیگر بخش‌ها با سفارش در داخل تولید می‌شود و نرم افزار‌ها نیز کار برنامه نویسان متخصص داخلی است و هم اکنون تمام دانشگا‌های کشور نمونه‌ای از این دستگاه شبیه ساز را دارند و پزشکان آینده چشم پزشکی و دندانپزشکی کار‌های عملی را ابتدا با این دستگاه‌ها آموزش می‌بینند.
دستگاه سنجش غلظت مواد محلول
دستگاه دیگر ایران ساخت دستگاه اسپکترو فوتومتر شرکت بلورآزما است که به دست متخصصان داخلی ساخته شده است. دستگاهی که برای اندازه‌گیری غلظت مواد محلول در آب کاربرد دارد و هر جایی که بحث آب و غلظت مواد محلول در آب مطرح است کاربرد دارد از محیط‌زیست گرفته تا مواد غذایی و دارویی و آب و فاضلاب و... دستگاه پرتابلی که این شرکت ساخته است قابل حمل است و حتی می‌توان بر سر چاه‌ها برد و آزمایش کرد که آب آن چاه دارای چه غلظت از مواد است یا برای توضیح بهتر می‌توان به بحث غلظت مواد در آب معدنی که همه جا یافت می‌شود اشاره کرد با این دستگاه به راحتی می‌توان متوجه شد که آب آشامیدنی دارای چه غلظت از نیترات است. این دستگاه کاربردی تاکنون ۳۳۰ مورد فروش رفته است و جالب اینکه در غرب آسیا، کشور ما تنها تولید کننده این دستگاه کاربردی و ضروری است. متخصصان با آنالیز نمونه‌های خارجی نمونه داخلی آن را ساخته‌اند و تنها قطعه وارداتی آن هم یک نوع لامپ مخصوص است که تولیدش در انحصار چند کشور خارجی است.
تصویربرداری و طیف سنجی
دیگر دستگاه ایران ساخت تصویربردار و طیف سنج از شرکت پرتوافزار صنعت است که به دست متخصصان داخلی ساخته شده است و در بحث‌های کشاورزی، پزشکی، غذایی و... کاربرد دارد. به عنوان مثال اگر برگی را زیر این دستگاه قرار دهید آن را با طیف سنجی تحلیل کرده و اعلام می‌کند که این گیاه چه مشکل و بیماری دارد و دارای چه کمبود‌هایی است.
یا مثلاً در اسناد کاربرد دارد و به راحتی با طیف سنجی نشان می‌دهد این سند تقلبی است یا نه و چه زمانی با جوهر دیگری خطوطی به آن اضافه شده است. این شرکت میکروسکوپ فراطیفی را هم ساخته است و در سرطان شناسی کاربرد دارد. اگر بافتی در برابر این دستگاه قرار بگیرد با آنالیز بافت‌ها می‌گوید کدام قسمت بافت سرطانی است و جالب اینکه مانند روش‌های دیگر که رنگ به کار می‌رود و اعلام نتیجه آن بسیار زمانبر بوده و می‌تواند دارای خطا هم باشد، بدون استفاده از رنگ است و در کمترین زمان نتیجه را اعلام می‌کند و دارای خطای اندکی است. از این میکروسکوپ تنها سه کشور دارند و کشور ما یکی از این کشورهاست که تولید کننده این میکروسکوپ فراصیفی است دستگاه که نه تنها در پزشکی در صنایع هم کاربرد دارد. جالب این که این دستگاه‌ها صادر هم می‌شود.
آسیاب‌های نانویی
امروزه اسم نانو را زیاد می‌شنویم باید گفت ساخت نانو دارای آسیاب‌های مخصوص به خود است و شرکت دانش بنیان امین آسیا فناور پارس این آسیاب‌ها را با مهندسی معکوس طراحی و ساخته‌اند. ولی این شرکت رآکتور را صفر تا صد داخلی تولید کرده است. توربومیکسر برای مخلوط کردن و همگن‌سازی مواد از دیگر دستگاه‌های ایران ساخت است.
آزمایشگاه هوشمند
شرکت فن‌آزما اولین تولید کننده آون و انکوباتور‌ها هوشمند در دنیاست که قابلیت ویژه‌ای که دارد این است که می‌توان از هر جای دنیا با نصب اپلیکیشنی به دستگاه‌ها متصل شد
(اینترنت اشیا) و با استفاده موبایل می‌توان به تمام دستگاه‌ها دسترسی داشت. علاوه بر اینکه نظارت بر روند کار دارد امکان تنظیم هم دارد اطلاعات را دیده، دستگاه را خاموش و روشن کرده و تنظیم دما و... را با این نرم افزار می‌توان انجام داد و می‌توان انواع برنامه‌ها را به آن داد و کالیبرسان کرد که یکی از قابلیت‌های مهم آن است. دارای کیفیت بالایی دارد و دقت بالایی در تنظیم دما دارد.
دستگاه آنالایزر «سی او دی»
دستگاه آنالایزر سی او دی که جزو دستگاه‌های رونمایی شده در این نمایشگاه است، به صورت آنلاین cod را تحلیل می‌کند. این ماده در آلاینده‌های صنعتی بسیار مهم است و مخرب محیط‌زیست محسوب می‌شود. به صورت روتین پساب را برداشت کرده و آن را در آزمایشگاه آزمایش می‌کنند تا ببینند سی او دی بالاست یا خیر است. اما با این دستگاه این پارامتر به صورت آنلاین و در لحظه تحلیل و اعلام می‌کند که سی او دی آیا بیش از حد مجاز است یا خیر و بعد جلوی ورود آن به محیط‌زیست را می‌گیرد و ۲۴ ساعته کار پایش می‌کند. نمونه خارجی وجود دارد ولی در کشور اولین نمونه است که با تکنولوژی بسیار بالا ساخته شده است. پیش از این وارد می‌شد، چون از الزامات محیط‌زیست است و قیمت این دستگاه ۷۰۰ تا یک میلیارد است ولی نمونه‌های خارجی چند برابر این قیمت فروخته می‌شود.
حفظ میرات فرهنگی با اسکن
تهیه نقشه سه بعدی است با دستگاه‌های تولید داخل به نام پروفیل مترو لیزری است که شرکت فناورکهربا ساخته است. دستگاهی که پستی و بلندی در ایمپلنت دندان، خردگی در متالوژی، میزان صافی در ورق‌های تولیدی در صنایع فولاد، تست ضخامت ورق فولاد در ذوب آهن را با اسکن نشان می‌دهد. از سوی دیگر می‌توان از آن برای ساختمان‌های قدیمی و میراث فرهنگی به کار برد. مثلاً فضای داخلی یک معماری قدیمی را اسکن کرده و نگهداری کرد. یا دستگاه ارتعاش سنج سازه‌ها که نمونه خارجی بومی‌سازی شده و می‌توان سازه‌ها را از راه دور رصد کرد و میزان تخریب را سنجید. البته در این بازدید تولیدکنندگان به چالش‌های پیش روی خود هم اشاره کردند که از آن جمله می‌توان به بحث سیاست ارزی اشاره کرد که آن‌ها این سیاست را مخل تولید اعلام کردند. ارائه مجوز‌ها و تمدید مجوز‌ها از دیگر مشکلاتی بود که آن‌ها اشاره کردند و برای گرفتن مجوز‌های پی‌درپی سال‌ها وقت آن‌ها را می‌گیرد؛ و مشکل دیگر را بحث بیمه قرارداد اعلام کردند که آن را پول زور اعلام کردند که این سازمان از آن‌ها می‌گیرد و در اصل افت تولید است و از مسئولان خواستند تا این دسته از مشکلات را برای داشتن تولید داخل رفع کنند. آن‌ها همچنین تحریم را عامل مهمی برای ارائه و صادرات اعلام کردند چراکه معتقدند باید با برند دیگری محصولات خود را صادر کنند و نمی‌خواهند این به نام کشور دیگر ثبت شود و می‌خواهند با برند «ایران ساخت» به جهان ارائه دهند.
