جوان آنلاین: وقتی حادثه‌ای اتفاق می‌افتد، مردم به جای فرار از محل به سمت کانون حادثه هجوم می‌برند، از همین‌رو تجمع گسترده شهروندان در محل وقوع حوادث همواره عملیات امداد را مختل می‌کند، جان مصدومان را در معرض خطر قرار می‌دهد و به شکل‌گیری ترافیک‌های سنگین دامن می‌زند.
آتش‌نشانان همواره در جریان عملیات امداد باید علاوه بر تلاش برای امدادرسانی، بخشی از توان خود را هم صرف مدیریت میدانی کنند که عملیات امداد در آن جریان دارد. در جایی که نجات جان افراد گرفتار شده میان دود و آتش یا خروار‌ها آوار به تمرکز زیاد و آرامش بسیار نیاز دارد، هجوم شهروندان برای تماشا یا گرفتن استوری، جان امدادگران و مصدومان را در معرض خطر قرار می‌دهد. روشن است در هجمه تماشاگران، به شکل‌گیری ترافیک‌های سنگین منجر شود که دامنه آن تمام شهر را درگیر کند. در چنین وضعیتی نیروهای پشتیبان از جمله امدادگران اورژانس قادر نیستند در فرصت مناسب به کانون خطر نزدیک شوند، بنابراین در چنین شرایطی که عملیات نجات مصدومان به ثانیه بند است، هیجان ناشی از حضور شهروندان می‌تواند به قیمت جان مصدومان تمام شود.
تکرار تجربه‌های تلخ
مثال روشن آن حادثه‌ای است که در جریان آوار شدن ساختمان پلاسکو یا متروپل آبادان اتفاق افتاد و شکل‌گیری ترافیک ایجاد شده ناشی از کنجکاوی‌های شهروندان سبب شد پلیس ناگزیر شود با استقرار در خیابان‌های اطراف محل حادثه، محدودیت‌های ترافیکی بسیاری را به اجرا بگذارد. تجربه نشان می‌دهد هرچه حادثه دربرگیری بیشتری داشته باشد، افراد بیشتری برای دیدن حادثه به محل هجوم می‌آورند و به دامنه مشکلات ایجاد شده اضافه می‌کنند. وقوع حوادث در مناطقی که تراکم جمعیت بالایی دارد از دشواری‌های بسیاری برخوردار است، مثل حادثه‌ای که روز گذشته در خیابان امیرکبیر اتفاق افتاد. محل حادثه بخش مهمی از حوزه تجاری را شامل می‌شود و از نقاط بسیار پرتردد شهر است که توقف یک دقیقه‌ای در خیابان می‌تواند منجر به شکل‌گیری ترافیک شود، خصوصاً اینکه حادثه در میانه روز اتفاق بیفتد.
آتش‌سوزی خیابان امیرکبیر
ساعت ۱۳ روز گذشته وقتی حادثه آتش‌سوزی در یکی از ساختمان‌های تجاری این خیابان اتفاق افتاد، تیم‌هایی از آتش‌نشانان راهی محل شدند. بررسی‌های امدادگران نشان داد محل حادثه ساختمان نیمه‌کاره‌ای است که دامنه آتش به انباری از پشم شیشه، وسایل پلاستیکی و مواد قابل اشتعال سرایت کرده است. عملیات امداد در محلی که بافت آن فرسوده و شکل‌گیری ترافیک سنگین به دشواری‌های موجود دامن زده بود به سرعت شروع شد. در‌حالی‌که عملیات امداد شروع شده بود، تجمع انسانی گسترده‌ای در خیابان و پیاده‌رو‌ها شکل گرفت، به‌طوری‌که پلیس ناگزیر شد محدودیت‌های ترافیکی را در منطقه به اجرا درآورد.
آنگونه که جلال ملکی گفته، آتش‌نشانان توانستند از گسترش آتش به ساختمان‌های اطراف جلوگیری و بعد از چند ساعت آتش را مهار کنند. با وجود اینکه حادثه تلفات جانی نداشت، اما دو نفر از آتش‌نشانان دچار مصدومیت شدند و خسارت‌های مالی بسیاری هم بر جای ماند. قبل از وقوع این حادثه، آتش‌سوزی دیگری هم در منطقه ستارخان تهران اتفاق افتاده بود. محل حادثه مجتمع مسکونی بین خیابان بهبودی و شادمان بود. آتش‌سوزی در مغازه‌ای ۳۰ متری که محل نگهداری اسناد و مدارک بود، اتفاق افتاده و دامنه آتش به مغازه‌های اطراف هم سرایت کرده بود. امدادگران همزمان با ایمن کردن محل، ۶۰ نفر از شهروندان را از محل حادثه خارج کردند و موفق به مهار آتش شدند. در جریان این حادثه که علت آن در حال بررسی است، یکی از شهروندان که فردی ۳۵ ساله بود، دچار سوختگی و به بیمارستان منتقل شد.
چرایی شکل گیری تجمع‌های انسانی
پرفسور حسین باهر، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه درباره چرایی هجوم شهروندان به سمت کانون‌های خطر به «جوان» می‌گوید: «ما به‌طور کلی ملت هیجانی و به دنبال هیجانات هستیم؛ هیجانات خوب یا بد و بدون اینکه این فرهنگ وجود داشته باشد که از آسیب‌ها جلوگیری یا پرهیز کنیم، به سمت آن هجوم می‌بریم. این مسئله کلی است و در طول سنوات گذشته مشاهده کرده‌ایم که شهروندان به جای اینکه مسیر را برای نیروهای امدادی به گونه‌ای باز کنند که امدادگران بتوانند به راحتی عملیات امداد را انجام دهند و به مصدومان کمک کنند، راهبندان و ترافیک را تسهیل می‌کنند.» وی برای رفع این معضل به دو راهکار اشاره می‌کند: «برای رفع این آسیب باید فرهنگ عمومی جامعه ارتقا پیدا کند و دیگر اینکه باید سرگرمی‌های لازم برای مردم به‌گونه‌ای ایجاد شود که به دنبال اینگونه هیجانات نروند.»
این استاد دانشگاه درباره راهکار‌های رفع مشکل در وضعیت موجود هم عنوان می‌کند: «از آنجا که ارتقای فرهنگ عمومی نیازمند زمان است برای رفع آسیب‌های موجود باید از قانون کمک گرفت و پلیس با حضور در صحنه از هجوم و توقف شهروندان جلوگیری و برای مدیریت صحنه به وضعیت امدادرسانی کمک کند.»
