جوان آنلاین: این یک جمله تکراری است که در حال حاضر یکی از مشکلات بسیار مهمی که انسان با آن روبه رو شده، محیط زیست است. جایی که تغییر کاربری زمین، قطع درختان و به دنبال آن خشک شدن تالاب و گرد و غبار از جمله پیامد‌های زندگی شهر نشینی بوده و با تولید روزانه هزاران تن زباله باید آنچه از جنگل و دریا و رودخانه‌ها باقی مانده را هم آلوده کرد. امروز وضعیت تولید زباله در اکثر شهر‌های ایران به مرز هشدار رسیده و در مناطق شمالی از مرز بحران گذشته است. به طوری که در مازندران و در تعطیلات و حضور مسافران تا روزی ۱۲ تن زباله تولید می‌شود. زباله‌هایی که هنوز برنامه‌ای برای مدیریت آن‌ها وجود ندارد.
مصرف سالانه ۵۰۰ میلیارد تا یک تریلیون کیسه زباله در جهان یعنی فاجعه. این مصرف به منزله تولید است، تولید زباله‌های ویرانگر. هر سال حدود ۵/۷ میلیون هکتار جنگل از بین می‌رود و سالیانه یک میلیارد تن کربن به دلیل قطع درختان وارد جو می‌شود.
نیمی از جنگل‌های استوایی تخریب شده‌اند و دانشمندان تخمین زده‌اند که از سال ۱۹۶۰ تاکنون یک سوم اراضی زراعی قابل کشت، قابلیت خود را از دست داده‌اند. در ایران هم از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۲ به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه از جنگل‌ها سطح جنگل‌ها از ۲/۱۴ میلیون هکتار به ۱۲ میلیون هکتار کاهش یافت و این تخریب‌ها باعث شد تا امروز فعالان محیط‌زیست اعلام کنند در ۷۰ سال گذشته ۷ میلیون هکتار از جنگل‌های زاگرس از بین رفته و تنها ۵ میلیون هکتار از آن باقی مانده و اگر همین روند ادامه پیدا کند شاید تا ۵۰سال آینده تمامی جنگل‌ها و در ۸۰ سال آینده تمامی مراتع را از دست بدهیم.
امروز حال زمین خوب نیست. پس ضرورت دارد که شیوه مواجهه خود با طبیعت را بهبود ببخشیم و با تکیه بر تکنولوژی پایدار به سمت توسعه شهر سبز حرکت کنیم.
تولید ۱۲۰ تنی زباله
در حال حاضر اکثر مناطق ایران از دست زباله‌ها به ستوه آمده‌اند و این مسئله در شهر‌های گردشگر و مسافرپذیر بیش از هر جای دیگر به چشم می‌خورد. چند سالی است که عنوان می‌شود از مهم‌ترین معضلات و مشکلات شهر‌های ساحلی شمال کشور، نبود مدیریت مناسب پسماند است.
مدیریت غیراصولی پسماند، نوار ساحلی استان‌های شمالی را با معضل جدی دفع پسماند‌ها مواجهه کرده و این مناطق را در معرض آسیب‌های زیست‌محیطی قرار داده است. البته لازم به ذکر است در شرق استان گلستان از نظر اقلیمی شرایط کمی متفاوت است. در شمال برای دفن زباله زمین به سختی یافت می‌شود و اصولاً زمین لم‌یزرع وجود ندارد. سطح آبهای زیرزمینی بالاست و شهر‌ها تقریباً به هم چسبیده‌اند.
بنابراین در برخی از نواحی ساحلی خلیج فارس زباله سوزی بر دفن بهداشتی ترجیح داده شده است. در حالی که در سایر مناطق کشور دفن اصولی و بهداشتی توصیه شده است.
گذری به مناطق مختلف کشور نشان می‌دهد وضعیت سایت‌های دفع زباله اصلاً خوب نیست. سایت اشکته چال منطقه کلاکولی رامسر در استان مازندران؛ که در عرصه‌های جنگلی این منطقه قرار دارد سال‌هاست تکمیل شده و متأسفانه حجم انبوهی از شیرابه این زباله‌ها پس از سرریز شدن وارد سفره‌های زیرزمینی و رودخانه‌های منتهی به دریای خزر می‌شود.
این وضعیت می‌تواند زنگ خطر جدی برای از بین رفتن محیط‌زیست و به مخاطره افتادن سلامت مردم این منطقه باشد. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که به طور متوسط روزانه ۸۰ تن زباله در جنگل‌های رامسر کاملاً به شکل سنتی و غیربهداشتی دفن می‌شود به طوری که این مقدار زباله در فصول گردشگری روزانه به حدود ۱۲۰ تن هم می‌رسد. هرچند که در شهریور امسال طرح پردازش پسماند در سایت زباله جنگل کلاکولی به بهره‌برداری رسید، اما این طرح تنها ۳۰ درصد از حجم زباله را کم می‌کند و صورت مسئله که انباشت زباله در جنگل است کماکان به قوت خود باقی مانده است.
زمین جان می‌دهد
به گفته دکتر سعید جباری، کارشناس حوزه محیط‌زیست، یکی از مواردی که در طول سال‌های گذشته مغفول مانده خاک و بستر باروری آن است. وقتی هوا آلوده باشد به دنبال هوایی پاک می‌گردیم ولی وقتی قدم روی زمین می‌گذاریم به باروری از دست رفته آن توجهی نداریم.
وی با بیان اینکه خاک ایران بیش از ۱۶ میلیون تن در سال با فرسایش روبه‌رو است، به «جوان» می‌گوید: «این حجم از فرسایش خاک ایران در حالی رخ می‌دهد که با فرسایش خاک در دنیا فاصله بسیار دارد. اگر بهترین آب‌ها را به زمین‌های کشاورزی تزریق کنیم باز هم هیچ ندارد چراکه زمین آلوده است.»
وی با اشاره به شیرآبه‌های زباله‌ها و پیدایش و ظهور کود‌ها در غذای مردم تصریح می‌کند: «برای کاهش سموم و کود از سال ۴۶ قانون تصویب شده، اما با این حال به آن‌ها یارانه می‌دهیم. تلاش می‌کنیم که شهرهایمان، شهر‌های پاک باشند، اما ساخت و ساز را افزایش و شهر‌ها گسترش می‌دهیم، روستا‌ها را ویران می‌کنیم که شهر‌ها آباد شوند.»
زباله‌های شهر‌های شمالی کاری کرده که دیگر نه جنگل می‌تواند نفس بکشد نه رودخانه‌ها و نه ساحل و دریا. منطقه عمارت آمل که بیش از چهار دهه بار زباله بیش از ۱۵ شهر استان مازندران را بر دوش کشیده حالا به مرحله بحرانی رسیده است. عمارت در ۳۰ کیلومتری جنوب شهر آمل و در مسیر جاده هراز واقع است و با وجود نام زیبایش، زشت‌ترین تصویر را بر سینه کوهستان‌های البرز مرکزی حک کرده است. چون طبق آمار‌های رسمی هر روز بیش از ۴۰۰ تن زباله طی چند دهه روی هم انباشته شده است.
سایت زباله عمارت که طبق گفته مسئولان حتی ۱۵ سال بیشتر از حد استاندارد و ظرفیت در آنجا زباله دپو شده، اکنون علاوه بر مشکلات منطقه‌ای، با توجه به ساخت سد هراز، به بحرانی زیست‌محیطی ملی تبدیل شده است و در صورت کم توجهی می‌تواند زندگی و سلامت مردم مازندران را به صورت جدی به خطر بیندازد. مهم‌ترین مشکل در جهت حل معضل زباله دپو شده در این منطقه، تعیین محل جایگزین است.
سابقه تعیین زمین برای جابه‌جایی زباله از عمارت و راه‌اندازی محلی جایگزین بیش از یک دهه است که هر بار به خاطر تأیید نشدن از سوی محیط‌زیست یا تفکر جزیره‌ای در بین مسئولان شهر‌های مازندران یا مشکل وقفی بودن یا قبول نکردن سرمایه‌گذار به بن بست می‌رسد.
