سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: گزارش مرکز پژوهشها در فصل نخست با عنوان طرح مسئله به ارائۀ نظرات مخالف و موافق درباره اکران فیلم خارجی در سینماهای ایران پرداخته است. سپس در فصل دوم با عنوان «اکران فیلم خارجی و سینمای ملی» به بررسی شیوههای توسعه سینمایی در دو کشور کره جنوبی و ترکیه پرداخته است.
این دو نمونه از جمله کشورهایی هستند که در توسعه تولیدات و زیرساختهای سینمایی توفیق نسبی داشتهاند. در ادامه این فصل در بخشی با عنوان «اکران فیلم خارجی، اقتصاد و هویت ملی» مسئله هویت و سینمای ملی به عنوان ایدۀ اساسی سیاستگذاری سینما که باید جهتبخش کلیه تصمیمات مدیران سینمایی باشد طرح شده است.
در جایی از این متن با اشاره به عبارتی از شهید سید مرتضی آوینی درباره نسبت سینما و فرهنگ ملی آمده است:«مردمِ جهان فورد را می ستایند چرا که او به شدت آمریکایی است و کوروساوا را میستایند، چون به شدت ژاپنی است.»
شهید آوینی در این عبارت به نحوی لحن سینمایی در سطح ملی، و همچنین به گفتوگویی که میان مردم و سینما (در اینجا انعکاس هویت ملی در بیرون از مرزها) ایجاد میشود، اشاره میکند. همچنان که سینمای ژاپنی کوروساوا سینمای ملی را در خارج از ژاپن نمایندگی میکند، ژاپنی ها نیز خود را در سینمای کوروساوا مییابند.
همان نسبتی که مردم آمریکا با سینمای وسترن جان فورد، یا دیگر آثار او دارند. این ارتباط از طریق قصه و لحن میان مخاطب و اثر برقرار میشود.
با این تعبیر سینمای ملی به جای اشاره به موضوعات (به عنوان دغدغهها و مسائل ملی) از قصهها و روایتهایی سخن میگوید که مردم کشور را به خود فرا میخواند و احساسی مشترک در آنها به وجود میآورد. این سینما قادر است قصههایی بگوید که مردم را پیش برد و نیرویی برای معنا یافتن زندگی اجتماعی آنها ایجاد کند.
از جمله نمونههای قابل توجه در این زمینه میتوان به آثاری، چون «بچههای آسمان» (مجید مجیدی، ۱۳۷۷)، «خانه دوست کجاست؟» (عباس کیارستمی، ۱۳۶۵)، و «قصههای مجید» (کیومرث پوراحمد، ۱۳۷۰) اشاره نمود.
فصل بعدی این گزارش به نقد و ارزیابی شیوۀ اجرایی در دستورالعمل فعلی دولت در طرح اکران فیلم خارجی پرداخته است.
گزارش مدعی است این شیوه اجرا فاقد توجه به ابعاد سیاسی و فرهنگی پدیده اکران فیلم خارجی است و با دلایلی، چون «ناکارآمدی در جذب سرمایهگذاری داخلی»، «کمانگیزگی بخش دولتی در اجرای این طرح»، «بیاعتنایی طرح به سالنهای کممخاطب»، و دست آخر «سرگردانی در سیاستگذاری محتوایی و اقتصادی»، آن را مورد نقد قرار داده است.
فصل پایانی این گزارش شامل پیشنهادهای سیاستی برای شکلگیری الگوی مطلوب سیاستگذاری سینمای ملی است.
فیلمهای اکران شده در طرح اکران فیلم خارجی اغلب نسخههای دانلود شده از آثار سینمایی آمریکایی هستند که با اختلاف چند ماه در سینماهای ایران اکران شدهاند.
«همۀ ثروت جهان» (۲۰۱۷، تولید آمریکا)، «انتقامجویان» (۲۰۱۸، تولید آمریکا)، «وینچستر» (۲۰۱۸، تولید آمریکا)، «شاهدزد» (۲۰۱۸، تولید آمریکا) از جمله آثاری بودهاند که در این مدت در سینماهای ایران اکران شدهاند.
به رغم شیوه کنونی که در آن فیلمهای آمریکایی با کیفیتی نه چندان بالا که در سینماها اکران شدهاند، این گزارش بر آن است که شیوه برگزاری طرح اکران فیلم خارجی میتوانست به صورت عملی و عینی به افزایش تعاملات سینمایی ایران در سطح بینالمللی و شکلگیری ائتلافهای سینمایی و دیپلماتیک با کشورها منجر شود.
این مدل در سینمای اروپا باشکلگیری تولیدات مشترک سینمایی و اکران فیلم در چند کشور محقق شده است. شیوهای که اساسا برای مقاومت در برابر هجوم سینمای هالیوود در اروپا شکلگرفته است.
متن گزارش با تاکید بر ماهیت اقتصادی پدیده سینما و اهمیت مخاطب محوری تلاش کرده است با بنیان گذاشتن ارزش اقتصادی وجود سینماروها در یک کشور، اجرای طرحهای اینچنینی را در بستر اقتصاد سیاسی آن بازبینی کند و از این رو پیشنهاداتی را برای سیاستگذاری سینما در نظر گیرد.
گزارش «اکران فیلمهای سینمایی خارجی در سینماهای کشور» هماکنون روی وبسایت رسمی مرکز پژوهشهای مجلس در دسترس عموم قرار دارد.