بررسی صلاحیت، شایستگی و رأی سه مرحله و مکانیسم در هر انتخابات هستند که شورای نگهبان بر اساس حداقل قوانین صلاحیت افراد را بررسی میکند، اما هیچ معیار و قانونی را برای تأیید شایستگیهای یک فرد ندارد.
عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در قسمت چهل و چهارم برنامه «بدون توقف» در خصوص مقوله مهندسی انتخابات از سوی شورای نگهبان گفت: انسان جایزالخطاست و گاهی ممکن است اعضای شورای نگهبان در بحث تأیید صلاحیتها دچار اشتباه شوند، لذا اگر اشتباه قابلیت جبران داشته باشد باید به سرعت اصلاح شود و در صورت عدم جبران نیز میتوان حداقل توبه کرد، بنابراین جانبداری بیاساس از یک طیف سیاسی و ردصلاحیت حزب مقابل کاری عامدانه و تخلفی بزرگ محسوب میشود.
وی با اشاره به انتخابات سال ۸۸ اظهار کرد: انتخابات این سال شیرین بود که عدهای با خطا و تخلف آن را به کام مردم تلخ کردند. همچنین اگر شورای نگهبان قصد مهندسی در فرآیند انتخابات ۸۸ را داشت، در بررسی صلاحیتها به آسانی میتوانست از کاندیدا شدن برخی افراد مانند موسوی و کروبی جلوگیری کند.
سخنگوی شورای نگهبان در خصوص تشکیل کمیته صیانت از آرای مردم در سال ۸۸ اظهار کرد: در اصل ۹۹ قانون اساسی اجازه نظارت و بررسی بر انتخابات تنها بر عهده شورای نگهبان و وزارت کشور گذاشته شده است و هیچ اصل قانونی به تشکیل کمیتهای با این محوریت حکم نداده است.
در همین راستا طبق قانون تنها نمایندگان مشخص شده حق نظارت بر صندوقهای رأی را دارند و تشکیل کمیته صیانت از آرای مردم مشروعیت و اعتبار قانونی ندارد. کدخدایی در پاسخ به این سؤال که در صورت تخلف از سوی شورای نگهبان چه کسی پاسخگو است، عنوان کرد: تمام ساختارهای اداری و سیاسی کشور دارای یک مرحله نهایی و مقامی ارشد است به گونهای که اگر در حق فردی بیعدالتی صورت گرفته باشد، میتواند از طریق مراجع مربوطه دادخواهی کند، اما در رابطه با تخلف اعضای شورای نگهبان، قوه قضائیه مسئول رسیدگی به تخلفات اعضاست.
وی تصریح کرد: مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در تأیید تصمیمات شورای نگهبان نقش دارد، البته باید به این نکته توجه کرد که قانون نظم عمومی ایجاب میکند که سلسله وظایف در کشور به یک نهاد یا مرجعی که عهدهدار تصمیم نهایی باشد، ختم شود.
کدخدایی بیان کرد: بررسی صلاحیت، شایستگی و رأی سه مرحله و مکانیسم در هر انتخابات هستند که شورای نگهبان بر اساس حداقل قوانین صلاحیت افراد را بررسی میکند، اما هیچ معیار و قانونی را برای تأیید شایستگیهای یک فرد ندارد، لذا ملاک انتخاب افراد تنها بر اساس رأی است که این امر ضمانتکننده شایستگیهای یک کاندیدا نیست.