کم نیستند دانشجویانی که برای گذراندن واحدهای درسیشان در ترم تابستانی برنامهریزی میکنند؛ اما در سالهای اخیر بسیاری از دانشگاهها رغبتی در این زمینه نشان ندادهاند.
تعداد دانشگاههایی که این ترم ویژه را برگزار میکنند هم چشمگیر نیست که نشان از کمعلاقگی مسئولان دانشگاهها برای ارائه واحدهای درسی در تابستان دارد.
این در حالی است که ارائه واحد تحصیلی در تابستان میتواند به کاهش سنوات و طول تحصیلی دانشجویان دانشگاههای کشور کمک کند.
حرکت دست به عصای دانشگاه آزاد
دانشگاه آزاد معمولاً از برگزارکنندگان ثابت ترم تابستانی است که البته در سالهای اخیر دست به عصا رفتار کرده است. دانشجویان این دانشگاه باید نیمی از شهریه ثابت را پرداخت کنند و برایشان صرفه اقتصادی ندارد. از طرفی، چون تعداد دانشجویان این دانشگاه بسیار زیاد است، به هر حال بخشی از دانشجویان از ترم تابستانی استقبال میکنند. کلاسهای تابستانی این دانشگاه از ۲۳ تیرماه شروع و ترجیحاً در یکی از واحدها یا مرکز هر استان برگزار میشود تا ضمن تجمیع دانشجویان و به حد نصاب رسیدن تعداد دانشجویان در هر کلاس، کاهش هزینهها را نیز به همراه داشته باشد.
به عبارت دیگر در شرایطی که دانشگاهها باید تلاش کنند که دانشجویان از امکانات موجود برای تحصیل استفاده بهتری داشته باشند و یکی از راههای افزایش این بهرهگیری، برگزاری ترم تابستانی است، اما به نظر میرسد که بسیاری از دانشجویان به دلایل مالی رغبت چندانی ندارند.
البته مسئولان آموزش برای این عدم تمایل یا به عبارتی کمکاری توجیهات مختلفی را مطرح میکنند. آنها میگویند اجباری از سوی وزارت علوم برای ارائه ترم تابستانی در دانشگاهها وجود ندارد، دانشگاهها هم در نتیجه مسئولیتی را بر شانههای خود احساس نمیکنند.
در این میان برخی دانشگاههای بزرگ و معتبر که اقدام به برگزاری ترم تابستانی نمیکنند لیست دانشگاههایی را در اختیار دانشجویان متقاضی قرار میدهند که ترم تابستانی ارائه میدهند و از این طریق امکان مهمان شدن دانشجو برای تعدادی از واحدهای درسی را فراهم میکنند که این اقدام تا حدودی میتواند به دانشجویانی که نیازمند سپری کردن واحد در ترم تابستان هستند، کمک کند.
شهید بهشتی جور همه را میکشد
اما ابهامی که درباره تشکیل نشدن ترم تابستانی وجود دارد صرفه اقتصادی دانشگاهها از تشکیل این واحدها و انصراف برای برگزاری این ترم تحصیلی است. در شرایطی که تشکیل ترم تابستانی برای دانشگاههای دولتی بصرفه است و حتی دانشجویان روزانه هم مجبور به پرداخت شهریه متغیر دروس هستند، اما به نظر میرسد دانشگاههای غیردولتی که به دلیل پرداخت نصف هزینه شهریه ثابت توسط دانشجو متضرر میشوند نقش پررنگتری در برگزاری ترمهای تابستانی دارند.
در واقع با وجود بصرفه بودن تشکیل ترم تابستانی برای دانشگاههای دولتی، اما به نظر میرسد که این دانشگاهها تمایلی برای برگزاری این ترم تحصیلی ندارند و تجربه سه چهار سال گذشته دانشگاههای معروف پایتخت هم نشان میدهد که تنها دانشگاه شهید بهشتی در این زمینه فعال بوده و دانشگاه تهران، علامه طباطبایی و خواجه نصیر چندان از تشکیل ترم تابستانی استقبال نکردهاند.
این اتفاق موجب شده تا دانشگاهی مثل دانشگاه بهشتی همه ساله با متقاضیان فراوانی از سایر دانشگاههای کشور برای اخذ واحد ترم تابستانی روبهرو باشد و دانشگاهی بزرگی مثل تهران، شریف و... از توانمندیهایی که در این حوزه دارند و به نفع دانشجویان میتوان از آن بهره برد، غافل شوند.
در مجموع دانشگاههای دولتی میتوانند با برگزاری ترم تابستانی هم به نیاز دانشجویان برای دریافت واحدهای درسی پاسخ دهند و هم از فشاری که در طول ترم به دانشگاه و استاد وارد میشود تا حدی بکاهند.