در پي برداشت ۱۹۰ميليارد تومان از بودجه صنعت برق براي تأمين يارانه نقدي توسط سازمان برنامه و بودجه؛ آماده‌سازي بخش توليد و عرضه صنعت برق در تابستان امسال با مشكل مواجه شده و به‌طور قطع كشور دچار خاموشي مي‌شود.
ماه‌هاست كه اخبار مربوط به قطعي آب و برق در تابستان امسال و احتمال عدم كشت برخي از محصولات آب بر منتشر مي‌شود. هر چند كه وزير نيرو اخيراً اعلام كرد كه قطعي آب و برق در تابستان نخواهيم داشت، اما خبر‌هاي رسيده از صنعت برق از كمبود بودجه در اين بخش و عدم آمادگي برخي از نيروگاه‌ها براي تأمين برق مورد‌نياز در تابستان حكايت دارد. به‌طوري‌كه به گفته مسئولان تابستان سختي براي تأمين برق مورد‌نياز روزهاي پيك در پيش داريم و ظرفيت عملي توليد برق كشور از ابعاد گوناگون، جوابگوي نياز مصرفي پيش‌بيني شده در روزهاي پيك مصرف تابستان نيست. توليد عملي نيروگاه‌هاي حرارتي با وجود ظرفيت اسمي حدوداً 63 هزار مگاواتي، در شرايط آمادگي كامل چيزي در حدود 44 هزار مگاوات است. توليد عملي در بخش نيروگاه‌هاي برق‌آبي با وجود ظرفيت اسمي 11 هزار مگاواتي، امسال به خاطر كاهش شديد بارش‌ها و به تبع آن كاهش قابل توجه حجم روان‌آب‌ها و ورودي سدها، چيزي در حدود 5 هزار مگاوات پيش‌بيني مي‌شود. براساس آمار توليد در بخش اتمي حدود هزار مگاوات (نزديك به ظرفيت اسمي) و توليد در بخش‌هاي توليد پراكنده و تجديدپذير چيزي در حدود هزار و 400 مگاوات (در بهترين حالت) و حدود 400 مگاوات نيز در نيروگاه‌هاي كوچك ديزلي توليد خواهيم داشت. در مجموع چيزي در حدود 51 هزار و 800 مگاوات توليد عملي برق در روزهاي پيك سال‌جاري پيش‌بيني مي‌شود، در حالي كه پيش‌بيني رسيدن مصرف برق را در زمان پيك 97 به بالاي 58 هزار مگاوات داريم. مي‌توان گفت در صورت تحقق توليد 51 هزار و 800 مگاواتي، نياز به بيش از 6 هزار مگاوات پيك‌سايي و مديريت مصرف داريم تا كشور دچار خاموشي نشود.
اما سؤال اصلي اينجاست كه آيا صنعت برق كشور خود را براي توليد حداكثري در سال 97 آماده كرده است و امكان توليد همان 51 هزار و 800 مگاوات وجود دارد؟ تحقق توليد عملي 44 هزار مگاواتي در واحدهاي حرارتي به معناي آمادگي صددرصدي در اين بخش و همچنين در مدار بهره‌برداري بودن تمامي ظرفيت شبكه انتقال و توزيع برق به بهترين نحو است.
عقب‌ماندگی از برنامه‌های مصوب
به منظور استفاده صددرصدي از ظرفيت عملي واحدهاي حرارتي، بايد تعميرات دوره‌اي اين واحدها در زمان معين و به صورت كامل قبل از رسيدن به روزهاي پيك انجام شود، اما بررسي‌هاي ميداني از وضعيت نيروگاه‌هاي حرارتي كشور از عقب‌ماندگي در برنامه تعميرات دوره‌اي واحدهاي مختلف حكايت دارد. از سوي ديگر وضعيت بهسازي و آماده‌سازي شبكه انتقال و توزيع براي بهره‌برداري بهينه در روزهاي پيك نيز نسبت به زمان اندكي كه تا شروع روزهاي گرم و پيك مصرف برق داريم، مساعد نيست. بررسي‌هاي بيشتر نشان مي‌دهد كه هيچ مشكل عملياتي يا فني براي آماده‌سازي ظرفيت‌هاي موجود واحدهاي حرارتي و تجهيزات انتقال و توزيع براي پيك تابستان وجود ندارد و مسائل و مشكلات و همچنين عقب‌ماندگي‌ها از برنامه‌هاي مصوب به علت كمبود منابع مالي است. به‌نظر مي‌رسد مسئولان صنعت برق كشور بر منابع درآمدي خود در نخستين ماه سال 97 براي تسريع در آماده‌سازي شرايط صنعت به‌منظور پوشش مناسب نيازهاي پيك امسال حساب كرده بودند، اما موانعي براي رسيدن منابع مالي به صنعت برق ايجاد شده است.
آرش كردي، مديرعامل شركت توانير در خصوص مشكلات مالي صنعت برق در سال 97 گفت: امسال تابستان سختي را پيش‌‌رو داريم؛ چراكه نه‌تنها با افزايش مصرف مواجه هستيم، بلكه با كمبود نقدينگي نيز بايد دست و پنجه نرم كنيم.
كردي با اشاره به روش تعريف شده در بودجه سال‌جاري براي تخصيص منابع صنعت برق اظهار داشت: بر اساس قانون بودجه امسال، منابع صنعت برق ابتدا به حساب سازمان هدفمندي واريز خواهد شد و سپس به صنعت برق تخصيص خواهد يافت. از همين گفته مديرعامل شركت توانير، سرنخ بررسي‌ها را پيش گرفتيم و به ردپاي سازمان برنامه و بودجه در مشكل مالي ايجاد شده براي صنعت برق رسيديم. به گزارش تسنيم، طبق شنيده‌ها و بررسي‌هاي غيررسمي، سازمان برنامه و بودجه به‌رياست محمدباقر نوبخت، بدون اعلام قبلي به صنعت برق، 190 ميليارد تومان از بودجه اين صنعت را برداشت كرده است كه به‌نظر مي‌رسد برداشت اين رقم براي تأمين يارانه نقدي بوده است. اين نتيجه‌گيري از آنجا منطقي به‌نظر مي‌رسد كه در سال‌هاي 94 و 95، ماهانه 183ميليارد تومان از منابع مالي صنعت برق براي تأمين يارانه نقدي برداشت مي‌شد كه در ميانه سال 95 به‌علت عقب‌ماندگي‌هاي توسعه‌اي برق تصميم بر آن شد كه ديگر از صنعت برق بابت يارانه نقدي پولي برداشت نشود. در طول سال 96 نيز معافيت صنعت برق از تأمين منابع مالي يارانه نقدي به‌صورت نصفه و نيمه ادامه داشت، به‌طوري‌كه در 9ماهه ابتدايي سال 96 اين صنعت از تأمين منابع يارانه نقدي معاف بود، اما طي سه ماه پاياني سال گذشته هزار و 100 ميليارد تومان از منابع مالي صنعت برق برداشت شد كه شنيده‌هاي غيررسمي حاكي است برداشت اين مبلغ قرار نبود به‌منزله بازگشت صنعت برق به پروسه تأمين يارانه نقدي باشد؛ چراكه گويا به متوليان اين صنعت گفته شده بود كه اين رقم از محل ديگري جبران مي‌شود.
تا اينكه دوباره در نخستين ماه سال 97، شاهد برداشت 190ميليارد توماني از حساب صنعت برق هستيم، منابع مالي‌اي كه بايد صرف تعميرات دوره‌اي واحدهاي حرارتي و بهسازي و تعميرات دوره‌اي شبكه انتقال و توزيع مي‌شد.
در صورت عدم تحقق اين برنامه‌ها و ادامه عقب‌ماندگي آماده‌سازي بخش توليد و عرضه صنعت برق براي تابستان 97، برآورد 51 هزار و 800 مگاواتي توليد عملي برق در پيك تابستان نيز محقق نخواهد شد و به طور قطع كشور دچار خاموشي مي‌شود.
