زهرا چيذري
«در دوران انتخابات با نقيصه اطلاع‌رساني برخي رسانه‌ها روبه‌رو بوديم، بنابراين ناچار شديم فضاي مجازي را جايگزين آنها كنيم.»؛ اين جمله توضيحي است كه محمد باقر نوبخت، سخنگوي دولت از تريبون رسمي درباره نقش فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي در تعيين سرنوشت انتخابات ارائه داد؛توضيحي كه شايد توجيهي باشد براي اظهارات ديروز معاون دادستان كل كشور درباره شناسايي 8 هزار كانال تلگرامي مجرمانه. آنطور كه عبدالصمد خرم‌آبادي مي‌گويد، دستور انسداد برخي از اين كانال‌ها بيش از 40 مرتبه براي وزارت ارتباطات ارسال شده، اما انگار اين كانال‌ها براي وزارت ارتباطات «آمد» دارند و اين وزارتخانه هنوز زير بار فيلتر كردن آنها نرفته است. سؤال اصلي اينجاست كه با وجود اثبات فعاليت كانال‌هايي همچون «آمد نيوز» يا «وحيد آنلاين» و صدها كانال مشابه آن در راستاي تخريب انقلاب و با كمك به پيشبرد اهداف ضد انقلاب و با وجود دستور قضايي، چرا فعاليت اين كانال‌ها همچنان ادامه دارد؟
در حالي كه دستيابي به شبكه ملي اطلاعات نسخه نجات‌بخشي براي دستيابي به اينترنت پاك، ايمن و ارزان محسوب مي‌شود، اما چگونگي اجرايي‌شدن اين شبكه هم به اندازه راه‌اندازي آن مهم است. بر اين اساس، آنچه تاكنون تحت عنوان شبكه ملي اطلاعات راه‌اندازي شده انگار انطباق چنداني با واقعيت شبكه ملي اطلاعات ندارد. به همين خاطر هم در حالي كه بنا به وعده وزير ارتباطات قرار است فاز سوم شبكه ملي اطلاعات به زودي افتتاح شود، عبدالصمد خرم‌آبادي، دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه و معاون دادستان كل كشور معتقد است: تاكنون هر فازي از شبكه ملي اطلاعات افتتاح شده‌است، عملاً نفوذ شبكه‌هاي اجتماعي بيگانه گسترده‌تر شده، در واقع وزارت ارتباطات براي بيگانگان در فضاي مجازي اتوبان‌كشي كرده است.
فرار از تكليف
«آمد نيوز»، «وحيد انلاين» و صدها كانال تلگرامي با محتواي مجرمانه و در خدمت مهندسي فرهنگي جامعه از آن سوي مرزهاي ايران و به نفع جريانات ضد انقلاب اگرچه هر از چندگاهي به صدر اخبار رسانه‌ها راه مي‌يابند، اما همچنان فعاليت آنها ادامه دارد و خبري از فيلتر يا توقيف اين كانال‌ها نيست. عبدالصمد خرم‌آبادي در پاسخ به سؤالي مبني بر اينكه چرا هنوز برخي كانالهاي تلگرامي كه اقدام به انتشار مطالب عليه امنيت ملي كشور، ارزش‌ها و مقدسات اسلامي مي‌كنند، فيلتر نشده‌اند و به فعاليت مجرمانه خود ادامه مي‌دهند؟ و اينكه آيا جمهوري اسلامي ايران توانايي انسداد اين كانال‌ها و جلوگيري از فعاليت آنها را ندارد؟ اينگونه پاسخ مي‌دهد: بله درست است تاكنون حدود 8 هزار كانال تلگرامي مجرمانه كه عليه امنيت كشور و نظام جمهوري اسلامي ايران و عليه مقدسات و هويت ملي، ديني و فرهنگي مردم مشغول فعاليت هستند، شناسايي‌شده و فهرست اين كانال‌ها بارها با دستور قضايي جهت فيلتر شدن براي وزارت ارتباطات ارسال شده است، ولي تا كنون فيلتر نشده‌اند. به گفته معاون دادستان كل كشور، حتي دستور انسداد برخي از اين كانال‌ها بيش از 40 مرتبه براي وزارت ارتباطات ارسال شده است. دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه تصريح مي‌كند: وزارت ارتباطات مكلف به اجراي دستورهاي قضايي و دستورات كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه در خصوص فيلتر مصاديق محتواي مجرمانه است.
تعيين‌تكليف مدير تلگرام براي ايران
قاضي خرم‌آبادي از انجام نامه‌نگاري‌هاي زياد با وزارت ارتباطات خبر مي‌دهد و مي‌گويد: علاوه بر ابلاغ دستورهاي قضايي و دستورهاي كارگروه تعيين مصاديق در خصوص فيلتر موارد مجرمانه، دادستان كل كشور نيز به‌طور مكرر مكاتباتي با وزير ارتباطات انجام و تذكرات لازم را براي اجراي قانون در مورد كانالهاي مجرمانه تلگرام داده ولي تأثير چنداني نداشته است.
معاون دادستان كل كشور در امور فضاي مجازي مي‌افزايد: وزارت ارتباطات اعلام مي‌كند، دستورهاي قضايي مربوط به انسداد كانالهاي مجرمانه تلگرامي را براي مدير تلگرام ارسال كرده‌است، ولي مدير تلگرام اولاً از اجراي بسياري از دستورها استنكاف كرده و صرفاً برخي از كانالهاي مستهجن آن هم با تعريفي كه خودشان از «مستهجن» دارند و نه تعريفي كه ما داريم را فيلتر مي‌كنند. ثانياً كانالهاي مستهجن مسدود شده نيز بلافاصله با تغيير جزئي در نام خود با همان محتواي قبلي منتشر مي‌شوند؛ بنابراين همكاري تلگرام با وزارت ارتباطات در مورد انسداد محتواي مجرمانه تقريباً مساوي است با هيچ! از نگاه دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه وزارت ارتباطات به عنوان مرزبان فضاي مجازي كشور در خصوص مسدود كردن كانالهاي مجرمانه‌اي كه عليه امنيت كشور، عليه مقدسات و فرهنگ كشور فعاليت دارند تا كنون تسليم تصميم مدير تلگرام شده است.
اين نظر كارگروه نيست
محمود واعظي، وزير ارتباطات اما در واكنش به اظهارات دبير كارگروه فيلترينگ كه گفته اسامي ۸ هزار كانال تلگرامي براي فيلتر شدن براي چندمين بار به وزارت ارتباطات اعلام شده، اما اقدامي صورت نگرفته، مي‌گويد: اين نظرات شخصي دبير كارگروه فيلترينگ است و نظر كارگروه نيست. وي تصريح مي‌كند:ايشان مرتب سخنراني مي‌كنند كه تخصص‌شان در اين حوزه نيست و نظرشان اين است كه همه چيز بسته شود، اما كارگروه در كشور بر اساس نظر يك شخص اداره نمي‌شود. بر اساس تجربيات ايران و دنيا اعلام مي‌كنيم كه با بستن امكان ايجاد شغل‌هاي جديد و ايده جديد نيست و مردم را به سمت استفاده از فيلترشكن هل مي‌دهيد. به گفته واعظي طبق وعده اعلام شده فاز 3 شبكه ملي اطلاعات اواخر تير يا اوايل مرداد رونمايي مي‌شود.
اين گفته‌هاي وزير ارتباطات تنها يك نتيجه را به ذهن متبادر مي‌كند و آن هم اينكه اين مقام مسئول دولتي عملاً با اقدامات براندازانه كانال‌هايي نظير «آمدنيوز» موافقت لااقل ضمني دارد، چراكه بر كسي پوشيده نيست كه «آمدنيوز» و امثال آن با انتشار اخبار دروغ و صد در صد مخل امنيت ملي مشغول اقدامات‌براندازانه است و اينكه وزير ارتباطات با فيلتر كردن چنين كانال‌هايي مخالف است معنايي جز موافقت با اخبار منتشره آنها نمي‌تواند داشته باشد، وگرنه ايشان به عنوان يك مسئول بايد پيشقراول مقابله با هر گونه اقدام عليه نظامي مي‌بود كه خود وزير آن است.
دو سوم فضاي مجازي كشور در اشغال بيگانگان
قاضي خرم آبادي اما معتقد است: با وجودي كه دو سوم ترافيك اطلاعات كشور مربوط به انواع شبكه‌هاي اجتماعي خارجي است، وزارت ارتباطات تلاشي براي انتقال ارتباطات مردم از شبكه‌هاي اجتماعي بيگانه به شبكه‌هاي اجتماعي ملي و محلي به عمل نياورده است.
از نگاه معاون دادستان كل كشور در امور فضاي مجازي مسئولان وزارت ارتباطات به طور مستمر از شبكه ملي اطلاعات و افتتاح فازهاي مختلف آن صحبت مي‌كنند، ولي بيش از دو سوم فضاي مجازي كشور در اشغال بيگانگان است.
خرم‌آبادي تصريح مي‌كند: تاكنون هر فازي از شبكه ملي اطلاعات افتتاح‌شده عملاً نفوذ شبكه‌هاي اجتماعي بيگانه گسترده‌تر شده‌است. در واقع وزارت ارتباطات براي بيگانگان در فضاي مجازي اتوبان‌كشي كرده است. دليل اين مدعا اين است كه در حال حاضر بيش دو سوم پهناي باند فضاي مجازي كشور در اشغال بيگانگان است. وي در توجيه اين ادعا مي‌گويد: اگر شبكه اطلاعات و فضاي مجازي كشور ملي است، چرا دستورهاي قضايي در دوسوم اين فضا اجرا نمي‌شود؟ چرا وزارت ارتباطات با عدم اجراي دستورهاي قضايي به مجرمان اجازه مي‌دهد در فضاي مجازي كشور به عربده‌كشي و اهانت به ارزش‌ها بپردازند.
كاپيتولاسيون تلگرامي
دبير كارگروه تعيين مصاديق محتواي مجرمانه در پاسخ به اين سؤال كه اگر تلگرام سرورهاي خود را به داخل كشور بياورد، مشكلاتي را كه اشاره كرديد، حل مي‌شود يا خير؟ مي‌گويد: در فضاي مجازي نيز مانند فضاي فيزيكي اعتلاي كشور در گروي استقلال و عدم وابستگي به بيگانگان است. بنابراين فقط در صورتي كه ما بتوانيم بدون وابستگي به تلگرام و اينستاگرام فضاي مجازي كشور را اداره كنيم، عزت و منافع ملي و امنيت ما حفظ خواهد شد. در غير اين صورت اگر تلگرام سرورهاي خود را به ايران بياورد و اجازه اعمال حاكميت به مقامات قانوني ايران را ندهد، اين يك نوع كاپيتولاسيون است كه نه‌تنها مشكلي را حل نخواهد كرد، بلكه موجبات خفت و خواري كشور را در فضاي مجازي فراهم مي‌كند.
وي تصريح مي‌كند: حتي اگر تلگرام به فرض انتقال سرورهاي خود به داخل ايران به مقامات ايراني اجازه دسترسي به سرورهاي خود را بدهد با توجه به اينكه فعاليت شبكه‌هاي اجتماعي خارجي در كشور اين امكان را به خارجي‌ها مي‌دهد كه اطلاعات كشور را جمع‌آوري و يك نسخه از آن را به خارج انتقال دهند، اين اقدام في نفسه موجبات نفوذ اطلاعاتي و جاسوسي بيگانگان را در كشور فراهم خواهد كرد.
