صنايع لبني كه در چند سال اخير تمام تلاششان را در كاهش قيمت شير خام انجام داده‌اند، اخيراً به بهانه سلامت مردم به دنبال جمع‌آوري لبنيات سنتي هستند؛ به گفته فعالان بازار با حذف لبنيات سنتي از چرخه اين صنعت، روزانه حجم بسيار بالايي مازاد شير خواهيم داشت و در صورت تعطيلي سنتي‌ها، قيمت شير خام به شدت كاهش يافته و در نهايت صنايع لبني منتفع خواهند شد.
در سال‌هاي اخير شاهد افزايش قيمت محصولات لبني بوده‌ايم كه اين مسئله در سايه كاهش قدرت خريد اقشار مختلف جامعه سبب شده تا حضور شير در سبد خانوار بسيار كمرنگ‌تر شود. در اين ميان اختلافات دامداران و كارخانجات نيز معضل ديگري است كه همزمان با اجراي قانون هدفمند‌ي يارانه‌ها و حذف يارانه شير به‌وجود آمده و سال‌هاست كه كارخانجات لبني زير بار افزايش قيمت شير خام نمي‌روند و به بهانه‌هاي مختلف به دنبال پايين نگه داشتن قيمت شير خام و افزايش قيمت فرآورده‌هاي لبني هستند. اين كارخانجات كه همواره براي رسيدن به سود بيشتر از مصرف‌كننده و دامدار هزينه مي‌كنند، سالانه سه تا چهار بار قيمت شير بسته‌بندي و فرآورده‌هاي لبني را گران مي‌كنند و به بهانه‌هاي مختلف به عنوان مثال ايام تعطيلات نوروز و تعطيلي واحد‌ها، افزايش قيمت دلار، افزايش قيمت مواد اوليه ظروف بسته‌بندي و.... قيمت شير خام را كاهش مي‌دهند و به قيمت‌هاي دلخواهشان شير خام را از دامداران خريداري مي‌كنند. از جمله چالش‌هاي مهمي كه صنعت شير و دامداران با آن مواجهند و فساد‌پذيري شير خام و توليد مازاد آن است كه از دو سال گذشته سازمان تعاون روستايي به دستور وزير جهاد شير مازاد دامداران را با قيمت مناسب خريداري و به شير خشك تبديل مي‌كند. اين طرح در ابتدا با ايراداتي همراه بود؛ به طوري خريد شير با هر كيفيتي آزاد بود و در برخي از استان‌ها كارخانجات غير معتبر براي اين طرح انتخاب شده بوده‌اند. در سال ۹۴ تعاون روستايي به دليل محدوديت‌هاي اعتباري و عدم تخصيص بودجه براي خريد شير مازاد و دپوي شير خشك با حجم بسيار بالا در انبار‌ها نتوانست شير خام مازاد را جذب كند. امسال نيز با ۹ ماه تأخير از ابتداي دي ماه هم خريد شير مازاد آغاز شد و هم اينكه شير مدارس فعال شد و شير مازاد از دامداري‌ها جمع‌آوري شد و به چرخه توليد بازگشت.
حال در شرايطي كه بازار شير خام به آرامش رسيده و دغدغه شير مازاد نيز وجود ندارد، برخي از توليد‌كنندگان فرآورده‌هاي لبني به بهانه حفظ سلامت مردم به دنبال حذف لبنيات سنتي از اين صنعت هستند. به گفته يك منبع آگاه در يك استان، لبنيات سني روزانه ۴۰۰ تن شير خام از دامداران خريداري مي‌كنند؛ حال اگر اين واحد‌ها تعطيل شود حجم بسيار بالايي از شير روي دست دامداران مي‌ماند كه فساد‌پذير بوده و قابل نگهداري نيست. وي مي‌گويد: ابتدا اين كارخانجات به دنبال جلب رضايت وزارت جهاد كشاورزي در تعطيلي واحد‌هاي سنتي بودند، اما با در بسته مواجه شدند و اين وزارتخانه كه به دنبال حمايت از دامداران است، زير بار اين پيشنهاد نرفت. اكنون چند ماه است اين واحد‌ها در قالب تشكل‌هاي لبني به دنبال جلب رضايت وزارت بهداشت و وزارت صنعت، معدن و تجارت است و با ادبيات «حفظ سلامتي مردم» تلاش مي‌كند اين دو وزارتخانه را همسو كرده و لبنيات سنتي را به تعطيلي بكشاند.
اكنون اين سؤال مطرح است كه انگيزه اين واحد‌ها كمك به سلامت مردم است يا كاهش قيمت شير خام و زمين زدن دامداران؟ اگر فرضيه حفظ سلامت مردم را دليل تعطيلي سنتي‌ها قبول كنيم باز هم اين سؤال مطرح مي‌شود كه اگر كارخانجات لبني به سلامت مردم فكر مي‌كنند، چرا سالانه سه تا چهار بار قيمت شير و فرآورده‌هاي لبني را افزايش مي‌دهند و با اين اقدام جامعه مصرف‌كننده از لبنيات را هر روز كوچك‌تر مي‌كنند؟ با طرح اين سؤالات و عدم پاسخ منطقي از سوي كارخانجات، تنها فرضيه كاهش قيمت شير خام و باز هم سود بيشتر كارخانجات پر رنگ‌تر مي‌شود. از اين رو دو وزارتخانه صنعت و بهداشت قبل از اينكه به بهانه سلامت مردم، تعطيلي صنايع لبني سنتي را در دستور كارشان قرار دهند، با انجام يك كار كارشناسي از حقوق مصرف‌كنندگان دفاع كنند.
