رئيس‌جمهور تازه به دوران رسيده امريكا ماشه جنگ تجاري را چكاند كه تقريباً همه دنيا شوك آن را حس كردند. دونالد ترامپ «پيمان مشاركت دوسوي اقيانوس آرام» (تي پي پي) را لغو كرد. اين اول كار است. ترامپ وعده‌هاي اقتصادي ديگري داده است كه در صورت عملي شدن بازارهاي جهاني بايد شوك بيشتري را به انتظار بنشينند.
روزنامه نيويورك‌تايمز كه عمده اخبارش در نقد و مذمت ترامپ است، در مقاله‌اي در اين باره نوشت: ترامپ شليك جنگ تجاري خود را انجام داد و براي صاحبان تجارت كشورهاي خارجي خط و نشان كشيد، غافل از آنكه متضرر اصلي اين سياست، ميليون‌ها امريكايي خواهند بود.
پيمان «تي پي پي» يك توافقنامه تجاري است كه دولت «اوباما» در سال ۲۰۱۵ آن را با 11 كشور كه۴۰ درصد اقتصاد جهان را تشكيل مي‌دهند، امضا كرد. از جمله اين كشورها مي‌توان به كشورهاي استراليا، ژاپن و ويتنام اشاره كرد، البته كنگره در دست جمهوريخواهان آن را هرگز تصويب نكرد. كار ترامپ به همين‌جا ختم نمي‌شود. وي همان روز دوشنبه در سخناني خطاب به مديران تجاري در كاخ سفيد اعلام كرد كه «ماليات مرزي» بسيار مهمي را وضع خواهد كرد و بدين وسيله همه شركت‌هايي را كه سبب تعطيلي كارخانه‌هاي امريكايي گشته و باعث شده‌اند مشاغل در امريكا به بيرون از مرزها منتقل شود، تنبيه خواهد كرد. ترامپ هفته گذشته در مصاحبه با يك روزنامه آلماني گفت كه امكان دارد كارخانه خودروسازي «ب‌ام‌و» BMW مجبور شود روي خودروهايي كه از كارخانه جديد خود در مكزيكو وارد امريكا مي‌كند، 35 درصد ماليات مرزي پرداخت كند. به نوشته نيويورك تايمز موضوع اين است كه طبق قوانين دولت امريكا وضع شدن يك چنين مالياتي احتمالاً خلاف قانون است و به‌طور قطع پيمان‌هاي امريكا با ساير كشورها را بر هم خواهد زد. اگر ترامپ اين قانون را وضع كند، دادگاه‌هاي فدرال به احتمال قوي نرخ اين ماليات را كم خواهند كرد، حتي كنگره هم اين صلاحيت قانوني را ندارد كه يك چنين مالياتي وضع كند، چون قانون اساسي در بند مربوط به سلب حقوق اجتماعي، قوه مقننه را منع كرده است كه بعضي از تجارت‌ها يا اشخاص را به طور استثنا مستحق تنبيه شدن بداند.
واكنش‌هاي احتمالي ديگر كشورهااگر ترامپ قصدش اين باشد كه بر كالاهاي خارجي ماليات مرزي ببندد به احتمال زياد، كشورهاي خارجي هم به آن واكنش نشان خواهند داد و عليه امريكا در «سازمان تجارت جهاني» طرح دعوي خواهند كرد. اين سازمان قدرت آن را دارد كه اعمال تعرفه‌اي تلافي‌جويانه بر كالاهاي امريكايي را قانوني اعلام كند. اگر اين اتفاق بيفتد، به احتمال زياد صادر‌كنندگان بزرگ امريكايي مانند «بوئينگ»، «جنرال الكتريك» و كشاورزاني در حوزه جغرافيايي امريكاي‌ميانه متضرر خواهند شد. بعضي از كشورها شامل چين كه ترامپ به طور متناوب از آنها انتقاد مي‌كند هم به فكر خواهند افتاد و روي كالاهاي امريكايي ماليات مشابهي وضع مي‌كنند تا بدينوسيله كارخانه‌هاي سازنده توليدات امريكايي را مجبور كنند كارخانه‌هاي بيشتري در اين كشورها داير كنند. اما گذشته از لغو پيمان تي‌پي‌پي و افزايش ماليات مرزي ترامپ وعده داد كه «توافقنامه تجارت آزاد امريكاي‌شمالي» با كشورهاي كانادا و مكزيك را هم دوباره به مذاكره خواهد گذاشت.
اولين واكنش‌ها روز سه‌شنبه مشخص شد. مالكوم ترنبول، نخست‌وزير استراليا گفت كه در گفت‌وگوي تلفني با نخست وزيران نيوزيلند، ژاپن و سنگاپور، سه كشور عضو شراكت اقيانوس آرام، توافق شد به منظور حفظ اين پيمان تلاش‌هايي براي گسترش عضويت آن صورت گيرد. ترنبول در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار كرد كه خروج امريكا از اين پيمان ضربه بزرگي است و ترديدي در اين امر وجود ندارد اما افزود: «ما هم در نظر نداريم راهمان را بكشيم و برويم بلكه امكاناتي براي الحاق چين به اين ترتيبات وجود دارد.» بيل انگليش، نخست وزير نيوزيلند هم گفته است كه امريكا با خروج از مشاركت اقيانوس آرام عملاً رهبري اقتصادي منطقه را به چين واگذار كرده است. همچنين كميسر اتحاديه اروپا در امور تجاري روز سه‌شنبه حمايت خود را از توافق تجاري اتحاديه اروپا و كانادا (CETA) در برابر رويكرد «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور جديد امريكا در حمايت از توليدات داخلي اعلام كرد. به گزارش خبرگزاري فرانسه، «سيسيليا مالمستروم» با اشاره تلويحي به دونالد ترامپ اعلام كرد: «ما دوست و متحدي داريم كه به نظر مي‌رسد تا حدي خود را از جامعه بين‌المللي جدا كرده و سياست ترويج تجارت كمتر و حمايت بيشتر از توليدات داخلي را مدنظر دارد. وي افزود: «اكنون بيش از هر زماني اهميت دارد كه كساني كه به اهميت تجارت واقفند، با يكديگر انسجام داشته باشند. چه شريكي بهتر از كانادا مي‌تواند نشان دهد كه اين توافقات تجاري واقعاً مؤثر هستند؟»
كاهش ارزش دلار و به هم ريختن بورس دونالد ترامپ روي سياست‌هاي محافظه‌كارانه‌اي متمركز شده و اين شك را برانگيخته كه مقامات اين دولت در پي آن هستند تا با تضعيف ارزش دلار به دنبال مزاياي رقابتي آن باشند، بنابراين ارزش دلار كم شده و همزمان بازارهاي بورس به هم ريخته‌اند. گزارش بلومبرگ حاكي است كه روز سه‌شنبه در بازارهاي بورس امريكا ارزش داوجونز 0/14 درصد كاهش داشت و حتي اين رقم نسبت به يك ماه گذشته 0/67 درصد پايين‌تر بود. ارزش شاخص S&P با كاهش 0/27 درصدي مواجه شد. همچنين شاخص‌هاي نزدك، نايس كامپوزيت و S&P/ TFX به ترتيب با 0/04 درصد، 0/2 درصد و 0/44 درصد كاهش ارزش مواجه شدند. در بازارهاي بورس اروپا و خاورميانه هم شاخص يورو استاكس با 0/8 دهم درصد كاهش ارزش مواجه شد كه اين رقم حتي در مقايسه با يك ماه گذشته با كاهش 0/03 درصدي همراه بود. شاخص‌هاي FTSE100، بكس، CAC40 و IBEX به ترتيب با كاهش‌هاي 66 صدم درصد، 0/73درصد،0/66 درصد و 0/80 درصد مواجه شدند. ارزش دلار نيز در برابر سبد ديگر ارزها كاهش بيشتري داشته است.
مجوز فروش سلاح به عربستانوزارت خارجه دولت تازه‌كار «دونالد ترامپ» رئيس‌جمهور امريكا قرارداد فروش ميلياردي تسليحات به چهار كشور را تأييد كرد. بندهاي اين قرارداد 1/8 ميليارد دلاري شامل فروش موشك‌هاي هوا به هواي بالگردهاي «آپاچي» به كويت، 12 هواپيماي جنگي سبك براي كنيا، قطعات يدكي و پشتيباني براي هواپيماي ترابري نظامي و غول‌پيكر C-17 به انگليس و «بالن‌هاي سبك» به عربستان سعودي است. به نوشته پايگاه خبري «فلايت گلوبال» اين قرارداد تسليحاتي اكنون براي اجرايي شدن، منتظر تصويب كنگره است. تصويب اين قرارداد زودهنگام در حالي است كه «ركس تيلرسون» گزينه پيشنهادي ترامپ براي تصدي وزارت خارجه، فعلاً از سوي كميته روابط خارجي مجلس سنا با حداقل آرا تأييد شده و اكنون صلاحيت او بايد در صحن اصلي سنا نيز بررسي شود.
