نويسنده: دكتر مجيد ابهري*
يكي از اصلي‌ترين ابزار جنگ نرم و تهاجم فرهنگي توليد و پخش مواد مخدر است. با توجه به جوان بودن جمعيت كشور و تهديد بالقوه اين قشر براي دشمن اعتياد به عنوان يكي از توطئه‌هاي اصلي براي تخريب و تضعيف آنها به كار گرفته شده است. از نگاه رفتارشناسي اعتياد يعني وابستگي جسمي و روحي به مواد مخدر به شكلي كه قطع آن موجب بروز ناراحتي‌هاي جسمي و روحي شود.
از نگاه جرم‌شناسي مواد مخدر به دو گروه سنتي و صنعتي و از نظر آسيب‌شناسي اجتماعي به سه گروه گياهي، صنعتي و شيميايي تقسيم مي‌شود. ترياك، حشيش و مشتقات آن جزء مواد مخدر گياهي، هروئين و كوكائين جزء مواد مخدر گياهي - شيميايي، شيشه، كراك، كروكوديل و اقسام مواد مخدر صنعتي ديگر هستند كه خطر مضاعفي براي فرزندان ما محسوب مي‌شوند.
در حال حاضر مافياي مواد مخدر تلاش گسترده‌اي دارد تا مواد مخدر صنعتي را با نام‌هاي مختلف و اشكال متفاوت و فريبنده به بازار مصرف سرازير كند. قرص‌هاي اكستازي، نخ، برنز، برنج و... اقلامي هستند كه داراي ريشه‌اي مشترك و مشخص اما داراي ظاهر و نام‌هاي متفاوتي هستند. توهم، تپش قلب، مرگ‌هاي آني، از كار افتادن سيستم تفكر و اعصاب اصلي‌ترين عوارض اين مواد بوده و برخي از آنها با تبليغات دروغ انرژي آفريني و داروي جواني و ضد‌افسردگي در بازار عرضه مي‌شوند.
در حالي كه تمام اين ادعاها دروغ بوده و حتي بعضي از آنها باعث ورود انواع بيماري‌هاي روحي و رواني به مصرف‌كننده هستند.
در حال حاضر آمار زنان معتاد نيز قابل تأسف است كه با تبليغات دروغ، بسياري از آنها به باتلاق اعتياد كشانده شده‌اند.
آشنا كردن والدين با ويژگي‌هاي اعتياد و عوارض آن، آموزش مهارت‌هاي زندگي در نه گفتن از سوي جوانان و نوجوانان به دعوت‌هاي غير منطقي، تشديد مجازات توليد‌كنندگان و فروشندگان مواد مخدر، ايجاد امكانات ترك و درمان رايگان يا خيلي ارزان از اصلي‌ترين اهرم‌هاي پيشگيري و درمان اعتياد به مصرف مواد مخدر است.
كنجكاوي، دوستان نامناسب، علاقه براي بزرگ نشان دادن خود و... از دلايل رفتاري گرايش جوانان به اعتياد است. وابستگي‌هاي دارويي همچون مصرف قرص‌هاي ريتالين، كپسول ترامادول، قرص‌هاي كدئين و خواب‌آور و... از مقدمات سقوط به باتلاق اعتياد است.
تشويق نوجوانان و جوانان به ورزش، ايجاد روابط صميمي بين والدين و فرزندان، همچنين گنجاندن درس مهارت‌هاي زندگي در بين دروس دبيرستاني و دانشگاهي، عرضه وسايل رفاهي و تفريحي رايگان و مناسب و ارزان قيمت از اهرم‌هاي پيشگيري فرهنگي و اجتماعي هستند. پس خانواده و نهادهاي آموزشي نقشي اساسي در اين زمينه دارند.
زمان دسترسي به مواد مخدر در تهران هفت دقيقه و در كشور 15 تا 20 دقيقه است و علت اصلي و عمده آن نيز افزايش خرده‌فروشان معتاد است. كنترل بعد از درمان، اشتغالزايي و كارآفريني براي معتادان بهبود يافته، نظارت بر روند بهبودي آنها، از جمله راهكارهاي كاربردي در جلوگيري از بازگشت معتادان بهبود يافته به چرخه اعتياد است.
در پاره‌اي از اوقات برخي از افراد تا بيش از 20 بار ترك اعتياد كرده‌اند و بنا بر فقدان گفته شده دوباره به چرخه اعتياد بازگشته‌اند. براي جلوگيري از اتلاف سرمايه بايد پوشش بيمه درماني براي معتادان ايجاد شود تا آنها بتوانند به رايگان يا به صورت ارزان تحت درمان قرار گيرند. تقلبي بودن مواد مخدر نيز يكي از اصلي‌ترين بروز بيماري‌هاي مختلف و مرگ و مير ناگهاني در بين معتادان است، چراكه 85 درصد از مواد مخدر موجود در بازار مخلوط با مواد سمي و زيان‌آور است كه عوارض بسيار خطرناكي به دنبال دارد.
*رفتارشناس و آسيب‌‌شناس اجتماعي
