«آلودگي هواي تهران بالاتر از حد مجاز»، «مدارس تهران به علت آلودگي تعطيل شد»، «نفس مردم تهران تنگ است» تيترهاي صدر اخبار رسانه‌هاست؛ اخباري كه با وارونگي هوا بيشتر به گوش مي‌رسد. آلودگي هوا معضل تكراري كه به اعتقاد نمايندگان تاكنون مديريت عملياتي براي رفع آن از سوي دستگاه‌ها صورت نگرفته است لذا به بحران كهنه و تكراري تبديل شده كه جان و مال شهروندان را نشانه رفته است. كميته اضطرار آلودگي هوا به عنوان مجموعه تصميم‌گيرنده نيز تنها به ارائه راهكارهاي مقطعي مانند تعطيلي مدارس و تعطيلي معادن شن و ماسه جهت كاهش آلودگي هوا بسنده كرده در حاليكه انتظار مي‌رفت پيش از تشديد آلودگي دولتمردان و مديران شهري تصميماتي را اتخاذ مي‌كردند كه تأثيراتي بيش از تعطيلي مدارس داشته باشد؛ شايد انتقال معادن شن و ماسه يكي از آن دسته كارهايي است كه به نظر مي‌رسد به رغم وعده‌هاي بسيار از آن غفلت شده است.
راهكارهاي مقطعي هم تا اندازه‌اي در بهبود وضعيت هواي تهران مؤثر بوده است اما نمايندگان مجلس نيز بر اين باورند آلودگي هوا معضلي ملي است و رفع آن نيازمند عزم و نگاه ملي است از اين رو تأكيد مي‌كنند دستگاه‌ها بايد از اقدامات شعارگونه دست برداشته و با همكاري مسئولانه در جهت مديريت معضل آلودگي هواي تهران گام بردارند. بر اين اساس نمايندگان مجلس شوراي اسلامي نيز تعيين تكليف لايحه هواي پاك را در مديريت آلودگي هوا مؤثر دانسته و از بررسي و تعيين تكليف آن پس از اتمام بررسي جزئيات لايحه برنامه ششم توسعه خبر دادند، از اين رو اميد است با قانوني شدن لايحه هواي پاك مسئولان و مديران نسبت به اجراي وظايف قانوني خود اقدام كنند.
رنگ هوا خاكستري شد، زنگ خطر آلودگي هوا به صدا در آمد با وجودي كه به طور مداوم و مكرر از اين معضل سخن گفته مي‌شود اما متأسفانه كمتر شاهد به كارگيري اقدامات عملي مناسب از سوي دستگاه‌هاي مسئول بوده‌ايم؛ اين بخشي از سخنان نايب رئيس مجمع نمايندگان استان تهران است.
محمدرضا نجفي در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه تاكنون هيچ‌گونه اقدام شايسته و در خوري كه آثار ماندگاري در كاهش آلودگي هواي تهران داشته باشد انجام نشده است، مي‌گويد: در واقع در بحث مديريت آلودگي هوا مجموعه وظايفي بر عهده شهرداري است كه بايد اين وظايف را به سرانجام برساند. اين نماينده مردم در مجلس دهم، با يادآوري اينكه براي مديريت آلودگي هواي تهران بايد عوامل مؤثر در آلودگي را رفع كرد، افزود: براي كاهش آلودگي هوا بايد بهبود كيفيت تمامي خودروها مانند تاكسي‌ها، اتوبوس‌ها و ديگر خودروها را مورد توجه قرار داد و تدابيري به كار گرفته شود تا خودروها با راندمان و بهره‌وري بهتري از سوخت استفاده كنند تا كمتر آلودگي ايجاد كنند.
برخورد با خودروهاي فرسوده وموتورسيكلت‌هاي كاربراتوري
اين نماينده مجلس، تردد خودروهاي فرسوده به ويژه در ناوگان حمل و نقل عمومي را در تشديد آلودگي هواي تهران مؤثر دانست و بر لزوم منع توليد، تردد و واردات موتورسيكلت‌هاي كاربراتوري تأكيد كرد و مي‌افزايد: وزارت صنعت، معدن و تجارت بايد به اين موضوع توجه داشته و به وظيفه خود در قبال تأمين سلامت شهروندان عمل كند.
نجفي بر ضرورت رعايت استانداردها در توليد سوخت تأكيد كرد و مي‌گويد براي مديريت آلودگي هواي تهران بايد بهبود كيفيت سوخت، خودروها و موتورسيكلت‌ها از سوي وزارت نفت و صنعت، معدن و تجارت مورد توجه قرار بگيرد و بايد آگاه باشند كه اگر به اين موضوع توجه نكنند نسبت به جان و مال مردم مسئول بوده و بايد در پيشگاه مردم و خداوند پاسخگو باشند.
رفع آلودگي هوا دغدغه‌ای جدي نيست
نايب رئيس مجمع نمايندگان استان تهران در مجلس دهم با بيان اينكه رفع آلودگي هواي تهران بايد دغدغه جدي شهرداري باشد، معتقد است: درگير شدن با مسائل بي‌اهميت و پرداختن به ظواهر و حاشيه‌ها مخل حال ضرورت‌هاي روز جامعه و شهروندان تهران است و بايد از آن پرهيز كرد؛ به طور قطع شهرداري بايد با همكاري وزارت صنعت و نفت گام‌هاي جدي در جهت رفع آلودگي هواي تهران برداشته و نسبت به انجام وظايف خود تعلل و مسامحه‌اي نداشته باشد زيرا اين موضوع با جان و مال شهروندان در ارتباط است. بر اين اساس مردم نبايد تاوان بي‌مسئوليتي عده‌اي را بدهند و سلامت آنها به دليل بي‌توجهي دستگاه‌ها در معرض تهديد قرار گيرد؛ وزارت بهداشت و محيط زيست بايد نسبت به سلامت شهروندان حساس باشند. نماينده مردم تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و تهران در مجلس دهم، با تأكيد بر اينكه مجمع نمايندگان استان تهران بعد نظارتي خود را بر دستگاه‌هاي متولي آلودگي هواي تهران افزايش مي‌دهد، به خانه ملت مي‌گويد: انتظار مي‌رود با اين اقدام بتوان آسيب‌هاي ناشي از آلودگي هوا را كاهش داد. وي در رابطه با اولتيماتوم فرمانده نيروي انتظامي به خودروسازان مبني بر اينكه خودروها ايمن نشوند، مانع از توليد آنها مي‌شويم، تأكيد مي‌كند اين اقدام، اقدام مناسبي است؛ بايد عمده عوامل آلودگي هواي تهران را شناخت و براي رفع آنها تلاش كرد.
وي با انتقاد از اينكه حمل و نقل عمومي پايتخت پاسخگوي نيازهاي شهروندان نيست، تصريح كرد: بي‌شك اگر حمل و نقل عمومي به فراخور نيازها افزايش پيدا مي‌كرد و سهم قابل توجهي از حمل و نقل عمومي داشت به طور قطع در حال حاضر با تشديد آلودگي هوا در پايتخت روبه‌رو نبوديم.
افزايش خسارت‌هاي ناشي از آلودگي هوا پروانه سلحشوري، نماينده مردم تهران، از آلودگي مداوم هوا در پايتخت انتقاد كرد و مي‌افزايد: آلودگي هواي تهران مهم‌ترين معضل اين كلانشهر بوده كه سلامت تمامي مردم را در معرض خطر قرار داده است.
نماينده مردم تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و پرديس در مجلس شوراي اسلامي، با انتقاد از عملكرد شهرداري تهران در نصب يك بيلبورد با محوريت اينكه كودكان را در خانه نگه نداريد، مي‌گويد: شهرداري تهران چه تمهيداتي انديشيده تا والدين بتوانند به دور از هر گونه نگراني و با خيال آسوده كودكان را از قفس ايجاد شده در آپارتمان‌ها رها و براي تفريح به پارك و مراكز تفريحي هدايت كنند؟ كودكان چگونه مي‌توانند در هواي آلوده تهران كه سالانه تعداد زيادي از هموطنان را به كام مرگ فرو مي‌برد نفس بكشند كه شهرداري اقدام به نصب چنين بيلبوردي كرده است.
اين نماينده مردم در مجلس دهم، با تأكيد بر اينكه براي بهبود وضعيت هواي تهران بايد از اقدامات شعارگونه پرهيز كرد، تصريح مي‌كند آلودگي هواي تهران سلامت گروه‌هاي آسيب‌پذير مانند كودكان، افراد سالمند و همچنين بيماري‌هاي قلبي و عروقي را در معرض خطر قرار داده و علاوه بر اين سلامت ساير افراد جامعه هم در امنيت نيست زيرا هواي تهران در اغلب اوقات آلوده بوده و تردد در شهر بحراني شدن بيماري افراد را در پي دارد.
زيرساخت‌ها براي كاهش آلودگي هواي تهران فراهم نيست
وي با انتقاد از اينكه زيرساخت‌ها براي كاهش آلودگي هواي تهران فراهم نيست، مي‌گويد: متأسفانه سيستم حمل و نقل عمومي پايتخت كارآمد نبوده و جوابگوي نيازهاي شهروندان نيست به گونه‌اي كه افراد ساعت‌ها وقت خود را در صف انتظار اتوبوس معطل مي‌مانند.
عضو كميسيون فرهنگي در مجلس دهم با انتقاد از اينكه تعداد اتوبوس‌هاي تهران روز به روز در حال كاهش است به خانه ملت تأكيد مي‌كند: در گذشته به حمل و نقل عمومي توجه بيشتري مي‌شد و شاهد افزايش اتوبوس‌ها بوديم اما در حال حاضر نه تنها با افزايش آنها روبه‌رو نيستيم بلكه تعداد آنها روز به روز در حال كاهش است كه اين امر موجبات تشديد آلودگي هواي تهران را فراهم كرده است.
نماينده مردم تهران، ري، شميرانات، اسلامشهر و پرديس در مجلس شوراي اسلامي با يادآوري اينكه آلودگي هوا تنها مختص تهران نيست و تمامي كلانشهرهاي كشور با آن درگير هستند، مي‌افزايد: حتي شهرهاي كوچك كشور هم با اين معضل دست و پنجه نرم مي‌كنند اين در حالي است كه شاهد هيچ گونه تلاشي از سوي دستگاه‌هاي ذيربط براي مقابله با ريزگردها نيستيم.
رسيدگي به لايحه هواي پاك بعد از اتمام بررسي لايحه برنامه ششم
بر اين اساس صاحب‌نظران معتقد هستند متأسفانه تاكنون شاهد هيچ‌گونه اقدام عملي مناسب از سوي دستگاه‌ها براي مديريت اين معضل نبوده‌ايم؛ زمان آن رسيده است كه دستگاه‌ها از اقدامات شعارگونه دست برداشته و با همكاري مسئولانه در جهت مديريت ريزگردها گام بردارند. در اين خصوص احمدعلي كيخا، عضو كميسيون كشاورزي درباره آخرين وضعيت لايحه هواي پاك، گفت: اين لايحه از اولويت‌هاي مجلس شوراي اسلامي است، براي رفع اشكالات آن نيز رئيس مجلس به همراه اعضاي كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي و كميسيون‌هاي مربوطه بند به بند آن را بررسي كردند.
نماينده مردم زابل، زهك و هيرمند در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينكه تنقيح قوانين در حوزه آلودگي هوا يكي ديگر از اقداماتي بود كه از سوي معاونت قوانين دنبال شده است، تأكيد مي‌كند: با توجه به قوانيني كه در مورد آلودگي هوا از گذشته وجود داشته است ضمن بررسي لايحه هواي پاك مقرر شد تا تنقيح قوانين نيز انجام گيرد. كيخا مي‌افزايد: لايحه هواي پاك پس از اتمام بررسي جزئيات لايحه برنامه ششم توسعه در دستور صحن علني قرار خواهد گرفت، بنابراين به زودي تعيين تكليف مي‌شود. عضو كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس شوراي اسلامي، تصريح مي‌كند وضعيت هواي بسياري از شهرها مناسب نيست و آلودگي‌هاي پي در پي ايجاب مي‌كند كه تكليف لايحه هواي پاك هر چه سريع‌تر مشخص شود.
با توجه به وجود مسائل و مشكلات موجود در حوزه آلودگي هوا بايد ديد دولت و مجلس كه مسئوليت آلودگي هوا را در حوزه‌ها ي قانونگذاري و اجرا بر عهده گرفته‌اند مي‌توانند با سياست‌هاي اعمالي بر كاهش آلودگي هوا تأثير بگذارند تا از ميزان خسارت‌هاي جاني و مالي در اين خصوص كاسته شود و هواي پاك و سالم در فضاهاي شهري به خصوص كلانشهرها جاري شود؟
بهانه‌هايي براي ماندگاري آلودگي هواهمزمان با نيمه دوم سال و افزايش روزهايي با دماي وارونه در كشور، تأثير ريزگردها و آلاينده‌هاي صنعتي و دود ناشي از خودروها در هواي كلانشهرها چندين برابر مي‌شود و تنها در يكي، دو ماه نخست نيمه دوم سال است كه سر‌و‌صداي رسانه‌ها و دستگاه‌هاي متولي آلودگي هوا در‌مي‌آيد و تنها در اين جريان چندين دعواي زرگري بين نهادهاي مرتبط و شهرداري‌ها رخ مي‌دهد. بعد از گذشت دو ماه كه مردم به جاي مشاهده رفع مشكل، شاهد حاشيه‌هاي مشكل در شهر هستند و بين دعواي مسئولان و نهادهاي مرتبط قرار گرفته‌اند، بيشترين خسارت‌هاي ناشي از آلودگي هوا را متحمل مي‌شوند و در آخر هم خبري از تصميم‌گيري بر مبناي عمل و امكانات موجود نيست و از همين رو مشكلي مانند آلودگي هوا در شهرها با همين سناريوي تكراري، هر سال به همين شيوه فراموش مي‌شود. اما يكي از معضلات اساسي در رفع مشكل آلودگي هواي كلانشهرها، چالش چندين ساله بدهي دولت به شهرداري‌ها براي توسعه حمل و نقل عمومي است كه از همين رو، شهرداري‌ها اين مسئله را بهانه‌اي براي اهمال‌كاري خود قرار داده‌اند و تنها در پاسخ به افكار عمومي همين توجيه را بهانه خود قرار داده‌اند كه در اين بين تنها مسئله‌اي كه از ديد اين مسئولان اهميت چنداني ندارد، سلامتي مردم است. از سوي ديگر دولت نيز در اداي تكليف خود در اين مسئله، به تعهدات خود تاكنون پايبند نبوده است و موضوع جايگزيني خودروها و موتورسيكلت‌هاي فرسوده را بر اساس برنامه به خوبي پيش نبرده ست اما دولت هم مانند شهرداري‌ها، طرف حاشيه‌اي مسئله را گرفته و با متهم كردن شهرداري‌ها به كندي پيشرفت پروژه‌هايي همچون مترو يا خريد وسايل جديد براي ناوگان حمل و نقل عمومي، عملاً اقدامي در راستاي حفظ سلامتي مردم و كاهش آلاينده‌ها انجام نمي‌دهد. تنها كاركرد دولت در زمان آلودگي هوا، اعلام وضعيت هوا و نيز تعطيلي مدارس و دانشگاه‌ها در زمان بحران است كه اين موضوع هم البته تنها براي پايتخت‌نشينان مصداق دارد و در شهرهاي ديگر تصميمات مسئولان ارشد استان مبني بر تعطيلي هوا، چندان موضوعيت پيدا نمي‌كند. به نظر مي‌رسد دولت و شهرداري‌ها بايد يك بار براي هميشه به دعواهاي بي‌سرانجام خود در اين خصوص پايان دهند و با رسيدن به تفاهم به منظور تأمين سلامت جامعه، حاشيه‌هاي اين معضل هميشگي را به تصميمات عملي تبديل كنند.
