در سي و پنجمين سالگرد ارتحال مفسر کبير قرآن حضرت آيت الله علامه طباطبايي مطرح شد:

روايت آيت الله مصباح از فشارها به علامه براي تعطيلي درس فلسفه

رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني^(ره) از مهمترين ويژگي‌هاي علامه طباطبايي را انتخاب مسير از روي شناخت و نيازهاي حوزه و جامعه ذکر کرد.

آيت الله مصباح يزدي جمعه شب (بيستم آبان‌ماه) در نشست اساتيد موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) در دارالقرآن علامه طباطبايي گفت: نعمت ها به دو دسته تقسيم مي شوند که اولين آن، نعمت‌هايي هستند که آفرينش آنها به واسطه انسان بوده است.

ايشان افزود: برخي نعمت هاي ديگر همچون سکه‌هاي دو رو هستند که در کنار اينکه به انسان فايده مي رسانند، خود آنها نيز مقصود هستند و اين مساله از زيباترين تدابير حکيمانه الهي است که خداوند موجودي را ذووجهين خلق کرده است که جنبه اي از آن براي سود انسان و ديگري مقصود بالذات است.

آيت الله مصباح يزدي بيان کرد: در رأس اين نعمات، پيامبران الهي هستند که داراي دو جنبه دارند يعني هم خودشان به مقام عبوديت رسيدند و هم انسان هاي ديگر را به سوي خداوند هدايت کردند.

استاد حوزه علميه افزود: سوال اين است که آيا مي توان مقامي بالاتر از انبيا پيدا کرد؟ در رواياتي بيان شده است که مقام امامتي که ائمه داشتند از ساير پيامبران غير از پيامبر اکرم(ص) بالاتر است.

ايشان گفت: در اين ميان عده اي هستند که وارثان انبياي الهي هستند و روايات بسياري در اين زمينه وجود دارد که از مهمترين آنها مي توان به العلما ورثه الانبيا اشاره کرد؛ يا حديث ديگر پيامبر که علماي آخرالزمان را خلفاي خود ياد مي کنند. رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) يادآور شد: اگر مقام انبياي الهي بيان شده است که داراي دو حيثيت هستند را در مراتب نازل سرايت دهيم مي‌توان گفت که همچون علامه و ساير کساني که در شاگرد ممتاز مکتب اهل بيت (ع) هستند داراي دو حيثيت هستند که اول خود آنها در مقام خدا عزيز هستند و دوم اينکه چه نقشي براي ديگران داشتند.

آيت الله مصباح يزدي بيان کرد: يکي از وظايف ما در اين برهه آن است که راه و مرام اين بزرگان را بپيماييم و در اين مسير حرکت کنيم؛ بايد با توجه به يقينيات دين به شبهاتي که در اين عرصه مطرح مي شود پاسخ دهيم.

ايشان گفت: مرحوم علامه طباطبايي داراي يک ويژگي خاصي بود که کمتر کسي از بزرگان اين ويژگي را در خود داشتند؛ اين ويژگي آن بود که ايشان راه خود را با شناخت و برنامه قبلي انتخاب کردند و ادامه دادند ولي اکثرا افرادي که در شاخه هاي علمي کار مي کنند در ابتداي ورود به حوزه قصد و نيت اين مسير رانداشتند.

رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) يادآورشد: در ابتداي ورود فلسفه به حوزه، عده‌اي از خارج از حوزه علميه قم به فلسفه خوشبين نبودند و به آيت الله بروجردي نيز نامه نوشتند و از فلسفه ناليدند و بهانه اي يافتند و روي شخص ايشان تاکيد کردند.

استاد حوزه علميه افزود: بهانه آنها اين بود که مرحوم علامه در ذيل يک روايتي روي بيان مرحوم مجلسي يک حاشيه وارد کردند؛ مرحوم علامه در همين زمينه به بنده فرمودند که آيت الله بروجردي از طريق حاجي احمد، خادمشان به بنده فرمودند که خود من در اصفهان فلسفه خواندم و با فلسفه نيز مخالف نيستم ولي در اصفهان خود استاد شاگردان را انتخاب مي کردند و همه افراد مجاز به شرکت در اين درس نبودند ولي شنيدم که درس شما عمومي است و افرادي شرکت مي کنند که صلاحيت ندارند و شبهاتي به ذهن آنها مي ماند ولي جواب آن را نمي گيرند و اگر ميتوانيد درس خود را محدود کنيد.

آيت الله مصباح يزدي بيان کرد: علامه مي فرمودند که خود بنده در اين زمينه نامه اي خدمت ايشان نوشته و بيان کردم که از زماني که از تبريز به قم آمده ام، مطالعه‌اي در وضع حوزه و دروس حوزه و نيازهاي جامعه کردم ونتيجه اين مطالعه آن بود که جامعه ما نيازمند معرفت همه جانبه نسبت به اسلام دارد و وظيفه روحانيت است که اسلام را در همه ابعاد بشناسد و معرفي کند؛ شناخت اسلام نيز از منبع قرآن، سنت و عقل است و برخي مسايل است که تنها عقل بايد به آنها برسد.

ايشان گفت: علامه در ادامه بيان کردند که براي عالم ديني خارج از اين سه منبع بايد تهذيب نفس داشته باشد تا ضرري به جامعه ديني نرساند؛ ولي درحوزه، از درس قرآن و تفسير هيچ خبري نبود؛ همچنين دروس عقلي نيز در حوزه وجود نداشت و در زمينه درسي تربيت اخلاقي نيز خبري نبود و از حديث نيز از آنچه در کتب فقهي به کار برده ميشد، استفاده مي شد.

رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) يادآورشد: علامه بيان کردند که وظيفه خود دانستم به اندازه توان خود اين سه عرصه را در حوزه احيا کنم و به همين دليل سه درس تفسير و فلسفه و اخلاق را داير کردم ولي درس اخلاق ايشان به دلايلي تعطيل شد.

عضو جامعه مدرسين گفت: علامه بيان کردند که با اين وجود جايز نمي دانم که رفتاري داشته باشم که با امر شما مغاير باشد زيرا شما مرجع هستيد و مخالفتي با شما ندارم؛ بنابر تشخيص بنده، اين دو درس واجب شرعي است و اگر شما بفرماييد اين دو درس را تعطيل مي کنم و منتظر امر شما هستم و درس شان را نيز تعطيل کردند ولي آيت الله العظمي بروجردي خادمي را نزد ايشان فرستادند و پيام دادند که اگر وظيفه مي دانيد مشکلي در اين امر نيست.

اين استاد حوزه تصريح کرد: در اين داستان بايد اين پيام را دريافت که بايد ببينيم که امروزه چه وظيفه اي در حوزه داريم؛ اين طرز فکر کمتر به چشم مي خورد و غالبا در يک مسير اتفاقي افتاده و آن را دنبال کرده اند البته همه اين مسيرها در مسير اهل بيت(ع) و مفيد است ولي بايد اهتمام داشت که کدام يک از اين مسيرها واجب است.

ايشان خاطرنشان کرد: آيت الله ميلاني بيان کردند، در عالم تشيع شخصي به جامعيت آيت الله طباطبايي يا نيست يا بسيار کم است يا يکي از بزرگان بيان کردند که اگر ايشان را از حوزه قم بگيريم امتيازي براي اين حوزه ديده نمي شود.

آيت الله مصبح يزدي گفت: امروزه بايد ببنيم که نياز امروز چيست و دشمنان ما از چه وجهي بر ما حمله مي کنند و به همين طريق بايد در مسير صيانت نظام و دين و حوزه حرکت کنيم؛ بايد ببنيم که چه مي توان در مقابل اين شبهات و وسايل رفتاري شيطان ايستادگي کنيم و حوزه را بهتر اداره کنيم تا به نتايج مفيد تري برسيم.

اين استاد حوزه بيان کرد: امروزه دست هاي بسياري به سوي حوزه علميه قم دراز است و از دست دشمنان و شبهات دين به حوزه پناه آورده اند که بايد در اين زمينه باري پاسخگويي به نيازها و شبهات آنها نيز برنامه داشته باشيم؛‌بايد افرادي در حوزه پرورش پيدا کنند که بتوانند به سوالات گوناگون از حيث اثبات و بيان و سلبي (ابطال شبهات) پاسخ دهند.

ايشان گفت: يکي از شبهات اين است که بيان شده علامه قائل به تفسير قرآن به قرآن بدون مراجعه به حديث و سنت هستند؛‌ در اين ميان نيز افرادي از روي جهل يا غرض ورزي مطالبي بيان مي کنند؛‌ولي بايد گفت که اگر آيه قرآني در بيان مطلب خاصي است که هر کسي که آشناي زمان باشد مي فهمد که آيه در خصوص يک مطلب خاص بيان شده است؛ ولي اين مساله به اين معني نيست که هر نکته اي که در آيات داريم در آيات ديگر پيدا کنيم؛‌از جمله اينکه آيات زيادي در خصوص نماز وجود دارد ولي در خصوص اعدادرکعات آيه اي نداريم؛‌چون اين مطلب از زبان پيامبر نقل شده است.

استاد حوزه اظهارکرد: مرحوم علامه هيچگاه نفرمودند،‌ وقتي قرآن حضور دارد نيازي به روايات نداريم؛‌ده ها مطلب از مطالبي که از قرآن استفاده مي شود به واسطه روايات اهل بيت(ع) است و علمايي نيز ما را در اين زمينه با نقل اين احاديث مستفيض کردند.