دولت تركيه در حال تلاش براي كاهش تبعات پرستيژي نامه ابراز پشيماني از ساقط كردن جنگنده روس در آذر ماه 1394 است. روز دوشنبه منابع خبري گفتند رجب طيب اردوغان رئيسجمهور تركيه در نامهاي رسمي به ولاديمير پوتين رئيسجمهور روسيه، از او به دليل ساقط كردن هواپيماي روس عذرخواهي كرده ولي بينالي ييلدريم نخستوزير تركيه ديروز گفت كه آنكارا بابت سرنگوني جنگنده روسيه عذرخواهي نميكند و پرداخت غرامت هم فقط در صورت نياز انجام ميشود. اين در حالي است كه ديميتري پسكوف سخنگوي كرملين تأكيد كرد اردوغان در نامه خود از واژه بخشش استفاده كرده است كه دربرگيرنده عذرخواهي است و براساس متن نامه تسليم شده به كرملين، امكان برداشت دوگانه وجود ندارد»، تفسير نخست وزير تركيه از نامه اردوغان چيز ديگري است. او گفته است: «عذرخواهي مطرح نبوده و آنكارا فقط به دليل اين حادثه ابراز تأسف كرده است.»
در نامه اردوغان به به پوتين آمده است: « من مايلم مجدداً همدردي و عميقترين تسليت خود به خانواده اين خلبان روسي را ابراز كرده و بگويم كه متأسفم. از صميم قلب، در درد آنها شريك هستم. خانواده خلبان روس، براي ما مانند خانوادههاي تركيهاي هستند. براي جبران درد و خساراتي كه بار آمده، آماده هر ابتكار عملي هستيم.» نخستوزير تركيه همچنين با اشاره به موضوع غرامت در نامه اردوغان ميگويد: «در صورت نياز، ما غرامت هم پرداخت ميكنيم. ما ميخواهيم روابطمان به حالت عادي برگردد.» ييلدريم به صراحت گفته كه هدف از نامه اردوغان «پايان دادن به بحران» و «دنبال كردن همكاريهاي اقتصادي است» و «روسيه و تركيه سرمايهگذاريها و همكاريها در زمينه گردشگري را از سر خواهند گرفت.» قرار است دو رئيسجمهور ظهر امروز با همدگير ملاقات كنند؛ ملاقاتي كه احتمالاً از شدت تنشها در روابط دو طرف خواهد كاست ولي آنگونه كه مقامهاي روس گفتهاند، عاديسازي مناسبات دو طرف زمانبر خواهد بود. برآورد شده قانون تحريم تركيه كه ولاديمير پوتين آن را آذر ماه 1394 امضا كرد، سالانه بيش از 8 ميليارد دلار از درآمدهاي گردشگري تركيه بكاهد.
واكنش فلسطينيان به عاديسازيتركيه همزمان با عذرخواهي از روسها، ديروز توافقنامه از سرگيري روابط با رژيم صهيونيستي را نيز امضا كرد. نخست وزيران تركيه و رژيم صهيونيستي روز دوشنبه طي كنفرانسهاي خبري جداگانهاي در آنكارا و رم ازسرگيري رسمي روابط ديپلماتيك دو رژيم را اعلام كردند ولي يك مقام وزارت خارجه تركيه روز سهشنبه اعلام كرد متن توافقنامه عاديسازي و ازسرگيري روابط ديپلماتيك ميام تركيه و رژيم صهيونيستي امروز رسماً امضا شد. طبق اين توافق كه بعد از شش سال قطع رابطه امضا شد، عذرخواهي رسمي رژيم صهيونيستي و پرداخت 21 ميليون دلار غرامت به خانوادههاي قربانيان حمله نظاميان اسرائيلي به كشتي «ماوي مرمره» حامل كمكهاي انساندوستانه به غزه در سال 2010 ميشود. «دميرتاش» رهبر حزب كردي دموكراتيك خلقهاي تركيه معتقد است اردوغان و حزب حاكم تركيه براي منافع خود با رژيم صهيونيستي آشتي كردند و غزه و فلسطين را فروختند. دميرتاش با بيان اينكه اردوغان همواره در مورد ظلم و ستم رژيم صهيونيستي عليه مردم فلسطين و غزه سخن ميگفته و خواستار آزادسازي بيتالمقدس بوده، تأكيد كرد كه وي تمامي اين مسائل را براي منافع خود فروخته و اكنون ميگويد كه رژيم اشغالگر دوست تركيه است. جنبش جهاد اسلامي فلسطين هم در واكنش به توافق تركيه و رژيم صهيونيستي بر مخالفت خود با هر گونه صلح و عاديسازي روابط طرفهاي عربي و اسرائيلي با اين رژيم تأكيد كرد.
در بيانيه اين جنبش آمده است: «ما در جنبش جهاد اسلامي با صلح و عاديسازي روابط هر طرف عربي و اسلامي تحت هر عنوان و بهانهاي با رژيم صهيونيستي مخالف هستيم.» اين جنبش ميگويد: «صرفنظر از هر گونه توافقي، جهاد اسلامي از هر گونه تلاشهاي عربي و اسلامي براي كاهش درد و رنج ملت فلسطين استقبال ميكند و خواهان پايان دادن به محاصره كامل نوار غزه است. اين جنبش همچنين از تمامي اعراب و مسلمانان خواست تا به مسئوليت خود در برابر تجاوزات مستمر رژيم صهيونيستي عليه ملت، سرزمين و مقدسات فلسطين به خصوص مسجدالاقصي عمل كنند. تركيه و اسرائيل رسماً عادي شدن روابط سياسي و ديپلماتيك را اعلام كردهاند.» اين در حالي است كه جبهه خلق براي آزادي فلسطين اعلام كرد: توافق تركيه و اسرائيل براي عاديسازي روابط سرآغاز روابط گسترده و همكاري راهبردي ميان آنكارا و تلآويو است.