ايران سهم خود را از بازار نفت پس گرفته است اما با اين وجود رقابت ميان ايران و عربستان در بازارها فصل جديدي از قيمت گذاري را رقم زده است. هر دو كشور به ارائه تخفيف مشغولند كه البته براي ايران يك نياز مهم است ولي با اين وجود همه چيز به ضرر رياض تمام شده است.
به گزارش «جوان» ايران براي پس گرفتن يك ميليون بشكه نفت بازار از دست رفته خود كار سختي را پيشرو داشت؛ تهران بايد با رقبايي مانند عراق، عربستان و روسيه ميجنگيد؛ هيچ يك از اين كشورها حاضر به جا باز كردن براي ايران نشدند تا اينكه با باز شدن فلكههاي شير نفت ايران اوضاع كمي فرق كرد و به تدريج اين سهم تا حدودي پس گرفته شد. تنها چند ماه پيش بود كه عربستان سعودي و ايران براي عقد قراردادهاي نفتي با مشتريان آسيايي مسابقه گذاشته بودند و با تضعيف يكديگر، موجب كاهش قيمتها به محدود 20 تا 30 دلار شده بودند. در حال حاضر، عربستان سعودي براي دومين ماه پياپي در حال افزايش قيمت نفت خام سبك عربي در آسياست. اين نخستين افزايش پي در پي قيمتها از مه 2015، به بالاترين سطح از سپتامبر 2014 به شمار ميرود. بلومبرگ در اين باره نوشت: عربستان سعودي در حالي به افزايش قيمت نفت پرداخته كه حوادث پيشبيني نشده مانند آتش سوزي در كانادا و اختلال در عرضه نفت نيجريه، مازاد جهاني نفت را كاهش داده است. چند روز بعد نيز اعضاي اوپك در مورد تثبيت توليد نفت نتوانستند به توافق دست يابند اما به نظر نميرسد ايران در حال در پيش گرفتن رويكرد عربستان سعودي باشد. بيژن زنگنه وزير نفت ايران در مصاحبهاي كه اخيراً در روزنامه تهران تايمز گزارش داده شد اظهار داشت: آسيا بازاري مهم است ولي ايران بايد بيشتر اروپا و آفريقا را در نظر داشته باشد. اين سخنان نشان ميدهد كه ايران در خصوص افزايش قيمت نفت راه عربستان را در پيش نميگيرد. ايران هنوز نتوانسته است سهم بازار پيش تحريمها را به دست آورد. علاوه بر اين، ايران به درآمدهاي نفت براي ارتقاي ظرفيت پالايشگاهي خود نياز دارد. اين وضع موجب ميشود ايران به استخراج نفت ادامه دهد حتي اگر مجبور به كاهش قيمت شود. نفت خام عربستان سعودي شبيه نفت خام ايران است. اين دو رقيب ديرينه چند ماه است در نبرد براي تضعيف اقتصاد يكديگر گرفتار شدهاند؛ نبردي كه موجب نوسانات نفت شده است. ايران تلاش ميكند با پايان تحريمهاي غرب و افزايش صادرات اصلي خود يعني نفت خام، دوباره در منطقه قدرتنمايي كند. در همين حال، عربستان در اين برهه از زمان كه به شدت محتاج پول نقد است و يكي از بزرگترين متحدانش يعني امريكا قصد دارد روابط خود را با ايران بار ديگر برقرار كند، تلاش ميكند نفوذ خود را در منطقه حفظ نمايد.
از طرفي، افزايش توليد نفت شيل در امريكا موجب شده است عربستان بازار اصلي خود را در اين كشور از دست بدهد و مجبور شود به دنبال خريداران ديگري بگردد و با برخي از متحدان خود مانند امارات و رقبايي مانند روسيه به شدت رقابت كند. اين كشور كه براي نگه داشتن قيمت بالاي نفت، سياست كاهش توليد را دنبال ميكرد، براي به چنگ آوردن بازارهاي جهاني از سياستهاي پيشين خود عقبنشيني كرده و توليد خود را تا بيشترين حد توليد افزايش داده است.
سردرگمی سعودی
نگاهي به سياستهاي عربستان نشان ميدهد اين كشور براي تضعيف ايران از طريق اقتصادي و نظامي دست به هر اقدامي ميزند و خود را در شرايط پيچيدهاي قرار داده است. آنها رياضت اقتصادي را در پيش گرفتهاند و به مردم خود هزينههاي زيادي را تحميل ميكنند. كاهش درآمدهاي نفتي آنها كه قرار بود موجب تضعيف ايران شود حالا به ضرر رياض تمام شده است و در تازهترين اقدام خود واردات سلاح خود را افزايش دادهاند. شركت امريكايي تحليل اطلاعاتاي اچ اس (IHS) در گزارشي درباره تجارت جهاني تسليحات اعلام كرد: خريدهاي تسليحاتي عربستان با افزايش 50درصدي به 3/9 ميليارد دلار رسيده، اين رشد در بخش زيادي از خاورميانه (غرب آسيا) و آسياي جنوب شرقي نيز مشاهده شده است. بن مورس، تحليلگر ارشد دفاعي در مؤسسه هوافضا، دفاعي و امنيتي اي اچ اس و نويسنده اين گزارش میگوید: خريدهاي عربستان شامل جنگندههاي يوروفايتر تايفون ، جنگندههاي اف- 15 و بالگردهاي آپاچي و همچنين سلاحها و پهپادهاي هدايت شونده دقيق و تجهيزات رهگيري است. اي اچ اس پيشبيني كرد قيمت متغير نفت تا سه سال ديگر از سطح متغير كنوني بالاتر نخواهد رفت در نتيجه صادركنندگان نفت مجبور خواهند بود خريد تسليحات خود را كاهش دهند. عربستان اين ماهها به شدت دستپاچه عمل ميكند و سعي دارد از هر طريقي كه شده در مقابل ايران سد محكمي را هم در بازار نفت و هم در امور نظامي ايجاد كند. كاهش قيمت نفت گرچه به ايران فشارهايي را وارد كرد اما موجب عقبنشيني ايران از مواضع خود نشد.