مطالعات اوليه نشان داد كه خواب موج آهسته، به عبارت ديگر خواب عميق، براي تبديل خاطرات بي‌ثبات و تازه شكل گرفته به خاطرات پايدار و بلند‌مدت از اهميت زيادي برخوردار است. اكنون، در تحقيقاتي در گرايشات عصب‌شناسي، پژوهشگران اذعان داشته‌اند كه خواب عميق همچنين ممكن است در بهبود عملكرد حافظه ايمني شناختي از برخوردهاي عامل‌هاي بيماري‌زا مؤثر باشد.
جان برن مؤلف ارشد دانشگاه توبينجن چنين مي‌گويد:هر چند براي مدتي طولاني در حيطه روانشناختي تأثير خواب در شكل‌گيري حافظه بلند‌مدت مشخص بوده، از ديدگاه ما اين ايده كه شكل‌گيري حافظه بلند‌مدت در تمامي سيستم‌هاي ارگانيسمي بدن عملكردي از خواب مؤثر است، ديدگاهي كاملاً جديد مي‌باشد. ما فكر مي‌كنيم كه رويكردمان نسبت به مفهومي يكپارچه در رابطه با شكل‌گيري زيستي حافظه بلند‌مدت، كه در آن خواب نقش مهمي را بازي مي‌كند، پيشرفتي جديد در پژوهش خواب و حافظه است.
سيستم ايمني روبه‌رو شدن با يك باكتري يا ويروس را «به ياد مي‌آورد» آن‌هم با جمع‌آوري اجزايي از بيماري‌هاي عفوني براي ايجاد لنفويست_تي_ خاطره كه براي ماه‌ها يا سال‌ها باقي مي‌ماند و به بدن در شناخت و عكس‌العمل سريع نسبت به عفونت كمك مي‌كند. به نظر مي‌آيد اين لنفويستهاي_تي_ خاطره چكيده‌‌اي از «نكات اصلي اطلاعات» عامل‌هاي بيماري‌زا هستند، چراكه تنها لنفويستهاي_تي_ خاطره اطلاعات مربوط به كوچك‌ترين جزئيات عكسالعملهاي تاكنون داده شده را در خود ذخيره مي‌كنند. گزينش نكات اصلي اطلاعات به لنفويستهاي_تي_خاطره اين امكان را مي‌دهد كه عامل‌هاي بيماري‌زاي مشابه را رديابي كند، اما نه همسان با باكتري‌ها يا ويروس‌هايي كه با آنها روبه‌رو شده است.
مطالعات روي انسان‌ها نشان مي‌دهد كه افزايش بلند‌مدت لنفويستهاي_تي_خاطره با خواب عميق موج آهسته در شب‌هاي پس از واكسيناسيون مرتبط است. با باور به اين دو، تحقيقات اين ديدگاه را كه خواب موج آهسته در شكل‌گيري چكيده خاطرات بلند‌مدت مؤثر است تأييد مي‌كند. اطلاعات كلي‌اي كه به اعمال انتخابي و عكسالعملهاي ايمني شناختي منجر مي‌شود. پيامدهاي بديهي اين است كه كمبود خواب بدن را در معرض خطر مي‌گذارد.
«اگر ما نمي‌خوابيديم، آنوقت ممكن بود سيستم ايمني روي قسمت‌هاي نادرست عوامل بيماري‌زا تمركز كند.» براي مثال، بسياري از ويروس‌ها به راحتي مي‌توانند بعضي از قسمت‌هاي پروتئيني خود را تغيير دهند تا از عكسالعملهاي سيستم ايمني فرار كنند. اگر شمار بسيار اندكي از سلول‌هاي شناسايي‌كننده آنتي‌ژن [سلول‌هايي كه جزئيات را در اختيار لنفويستهاي_تي_خاطره مي‌گذارند] موجود باشند، آنگاه شايد به همه آنها براي مبارزه با عامل بيماري‌زا نياز باشد. علاوه بر اين، شواهدي هست كه نشان مي‌دهد هورمون‌هاي ترشح شده هنگام خواب هم شنوايي بين سلول‌هاي عرضه‌كننده آنتي‌ژن و تشخيص‌دهنده‌هاي آنتي‌ژن را بهبود مي‌بخشد و بدن بدون خواب توانايي توليد بعضي از اين هورمون‌هاي حياتي را ندارد.»
برن در ادامه مي‌گويد پژوهش‌هاي آتي بايد به بررسي اين‌كه چه اطلاعاتي در طول خواب براي نگهداري در حافظه بلند‌مدت انتخاب مي‌شوند و چگونه اين انتخاب انجام مي‌شود، بپردازد. در آخر، اين پژوهش مي‌تواند پيامدهاي باليني نيز به همراه داشته باشد.
«به منظور توليد واكسن‌هاي مؤثر بر اچ.آي. وي، مالاريا و سل، كه مبني بر حافظه ايمني شناختي‌اند، الگويي از حافظه صحيح مي‌بايست در دسترس باشد.» اميد ما اين است كه با تطبيق دادن مفاهيم حافظه ايمني شناختي و عصبي، الگويي از حافظه ايمني شناسانه به دست بيايد كه داده‌هاي آزمايشي در دسترس را ادغام كند و به عنوان مبنايي سودمند جهت توسعه واكسن عمل كند.
منبع:ساينس ديلي
