بيانات حكيمانه، عالمانه و واقع‌بينانه رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدارهاي رمضاني با مسئولان نظام و اقشار گوناگون، همانند ستاره راهنما براي حركت در مسير صحيح به اقتضاي شرايط كنوني كشور بايد مورد توجه قرار گيرد. از جمله اين بيانات، سخنان بسيار ارزشمند معظم‌له در ديدار رئيس و مسئولان قوه قضائيه در هفته گذشته به مناسبت هفته اين قوه است كه مي‌توان آن را «منشوري براي دستگاه قضا» دانست. به طور قطع توجه جدي مسئولان دستگاه قضا به اين بيانات و حركت بر اساس آن مي‌تواند تحولي جدي و بنيادين در اين مجموعه حياتي و اثرگذار بر مسائل كشور و نظام پديد آورد. پيش‌فرض توجه به اين منشور، اعتقاد به سلامت، پويايي و كارآمدي دستگاه قضا در پيشرفت كشور و تحقق آرمان‌هاي انقلاب اسلامي است. سلامت و كارآمدي نظام ديني برآمده از انقلاب اسلامي، در گرو سلامت و كارآمدي قوه قضائيه است. اين قوه از اهميت بالايي در نظام حكومتي ديني براي استقرار عدالت به عنوان يك شعار اصلي از شعارهاي انقلاب اسلامي برخوردار است. اگر با نگاه آرمانگراي واقع‌بين به مسائل كشور بنگريم، انجام مجموعه‌اي از اصلاحات در سيستم اداري كشور ضرورت دارد. اما اصلاحات نه با آن رويكردها و جهت‌گيري‌هاي مدعيان اصلاحات طي ساليان گذشته بلكه اصلاحات با همان تعريفي كه مقام معظم رهبري در همان دوره موسوم به اصلاحات ارائه فرمودند. معظم‌له در آن مقطع زماني كه از سوي جبهه دوم خرداد شعار اصلاحات سر داده شد، قريب به اين مضمون فرمودند، ما هم خواهان اصلاحات در كشور هستيم، اما اصلاحات واقعي، مبارزه با فقر، مبارزه با فساد، مبارزه با تبعيض و مبارزه با بي‌عدالتي است. آري اگر مدعيان اصلاحات، به جاي ايجاد چالش‌هاي فراوان براي كشور و مردم بر مبناي اصلاحات امريكايي، در مسير صحيح به دنبال مبارزه با فقر، فساد، مبارزه با تبعيض و بي‌عدالتي بودند، به طور قطع امروز مردم در شرايط بهتري قرار داشتند و انقلاب و نظام ديني، به افق‌هاي آرماني‌اش نزديك‌تر شده بود. آنچه رهبر حكيم و فرزانه انقلاب اسلامي در ديدار رمضاني هفته گذشته با مسئولان قوه قضائيه بيان داشتند، در واقع مجموعه‌اي از نكات كليدي و راهبردي براي بهبود دستگاه قضا و ارتقاي موقعيت آن به لحاظ كارآمدي، در راستاي انجام اصلاحات واقعي در كشور است، به طور قطع مي‌توان گفت، نقش قوه قضائيه در مبارزه با فساد، تبعيض و بي‌عدالتي، يك نقش بي‌بديل است.
اصل 156 قانون اساسي قوه قضائيه را اينچنين توصيف و وظايف آن را بر مي‌شمارد:
قوه قضائيه قوه‌اي است مستقل كه پشتيبان حقوق فردي، اجتماعي و مسئول تحقق بخشيدن به عدالت و عهده‌دار وظايف زير است:
1- رسيدگي و صدور حكم در مورد تظلمات، تعديات، شكايات، حل و فصل دعاوي و رفع خصومات و اخذ تصميم و اقدام لازم در آن قسمت از امور حسبيه كه قانون معين مي‌كند.
2- احياي حقوق عامه و گسترش عدل و آزادي‌هاي مشروع
3- نظارت بر حسن اجراي قوانين
4- كشف جرم و تعقيب و مجازات و تعزير مجرمين و اجراي حدود و مقررات مدون جزاي اسلام
5- اقدام مناسب براي پيشگيري از وقوع جرم و اصلاح مجرمين.
تأمل در اين وظايف نشان مي‌دهد در صورت كارآمد بودن دستگاه قضا در راستاي عمل صحيح و به موقع نسبت به وظايفش، چگونه بخش عمده‌اي از مشكلات انقلاب، كشور، نظام و مردم حل مي‌شود و بسياري از شعارها و اهداف راهبردي انقلاب تحقق پيدا مي‌كند. الحمدلله در سال‌هاي اخير قوه قضائيه گام‌هاي خوب و بلندي را براي تحقق عدالت، مبارزه با مفاسد و برخورد با دانه درشت‌ها و آقازاده‌هايي كه در حاشيه امن قرار داشته‌اند برداشته و اين حركت اميدها را در دل‌ها زنده كرده است. عمل بر اساس رهنمودهاي رمضاني مقام‌معظم رهبري كه از آن با عنوان منشوري براي دستگاه قضا مي‌توان ياد كرد، به حركت قوه قضائيه در مسير صحيح و انقلابي شتاب مي‌بخشد. خوب است كه اين منشور از سوي دست‌اندركاران و خصوصاً رياست محترم قوه مبناي تهيه دستورالعمل‌ها، آيين‌نامه‌ها، شيوه‌نامه‌ها و ابلاغيه‌ها قرار گيرد تا پس از ابلاغ با نظارت جدي براي اجراي آنها دستگاه قضا به مطالبات رهبري كه همان مطالبات مردم است، پاسخي شايسته بدهد.
مهم‌ترين نكات در بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامي در ديدار مسئولان قوه قضائيه عبارت است از:
1- قوه قضائيه يكي از سه ركن اصلي كشور است
«قوه قضائيه يكي از سه ركن اساسي كشور و مجري بخش مهمي از احكام اسلامي است لذا انتظار هرگونه تلاش، مجاهدت و تحمل سختي در اين قوه انتظار بجايي است.»
2- ضرورت حفظ استقلال قضا در برابر عوامل مخدوش‌كننده
«بايد در برابر عوامل مخدوش‌كننده استقلال قضا از جمله تهديد، تطميع، رودربايستي و فشار جو عمومي ايستاد و بر رفتار و روش صحيح قضا تكيه كرد.»
3- ضرورت اقتدارطلبي در دستگاه قضا به عنوان عامل استقلال قضا
«اقتدارطلبي قوه قضائيه، قدرت‌طلبي متعارف سياسي و جناحي نيست، بلكه به معناي قاطعيت و ايستادگي بر سر حرف حق است.»
4- قانون‌گرايي و سلامت كامل
«در زمينه سلامت قوه، كارهاي خوبي شده است و بايد با جديت به اين راه ادامه داد، چرا كه هر گونه فساد در دستگاه قضايي، زمينه‌ساز فسادهاي بزرگ‌تر در جامعه خواهد بود.»
5- پيشگيري از جرم
«بايد تلاشي سازمان‌يافته در اين زمينه [پيگيري از جرم] صورت پذيرد، چرا كه در غير اين صورت، جرائم مدام افزايش يافته و گسترش مي‌يابند و مديريت كلان آنها ممكن نخواهد بود.»
6- ضرورت كاهش تعداد زندانيان
«اين مسئله [افزايش تعداد زندانيان] از زواياي مختلف مالي، خانوادگي، اخلاقي و اجتماعي هزينه‌ساز است و بايد با تمركز بر راه‌حل‌هاي مختلف، براي علاج آن فكري جدي كرد.»
7- برنامه‌محوري
«تكيه كردن بر برنامه روشن و مدون، به حركت دقيق در مسير چشم‌انداز آينده كمك مي‌كند و مانع گرفتار شدن در كشمكش‌هاي روزمره مي‌گردد.
8- تنقيح و اصلاح قوانين
«قانون راه پيشرفت كشور را هموار مي‌كند و چنانچه برخي قوانين ايراد يا با يكديگر تعارض دارند بايد آنها را اصلاح كرد.»
9- كادرسازي
«نيروهاي مستعد و سالمي در قوه قضائيه وجود دارد كه بايد آنها را براي كارهاي بزرگ پرورش دهيد.»
