25 هزار انسان، 25 هزار بيمار كه چشم به آسمان دوخته‌اند تا شايد راهي براي نجات‌شان از مرگ وجود داشته باشد اما روزانه 7 تا 10 نفر از اين افراد در حالي مرگ را تجربه مي‌كنند كه چشم‌انتظار معجزه‌اند. اين در حالي است كه به گفته قائم‌مقام رئيس اداره پيوند وزارت بهداشت سالانه در ايران ۵ تا ۸ هزار نفر به دليل مرگ مغزي فوت مي‌كنند و فقط حدود ۷۰۰ نفر از آنها به اهداي عضو مي‌رسند.
وقتي ميان مرگ و زندگي كلنجار مي‌روي دنيا برايت مفهوم ديگري مي‌يابد. خيلي از افرادي كه نفس‌شان به شماره افتاده، قلب‌شان ياري نمي‌كند و كبدشان از كار افتاده چشم‌انتظار يك معجزه‌اند. اميد قبادي، قائم‌مقام رئيس اداره پيوند وزارت بهداشت مي‌گويد: در حال حاضر سالانه در ايران 5 تا 8 هزار نفر به دليل مرگ مغزي فوت مي‌كنند كه از اين تعداد 2500 تا 4 هزار نفر ارگان‌هاي‌شان كيفيت لازم را براي اهداي عضو دارند اما سالانه حدود 700 نفر از افرادي كه مرگ مغزي شده‌اند به اهداي عضو مي‌رسند كه مهم‌ترين دليل آن عدم رضايت كافي خانواده‌هاست. اين در حالي است كه در كشور حدود 25 هزار بيمار نيازمند به اعضاي حياتي همچون كليه، كبد، قلب، ريه، لوزالمعده و روده داريم كه فقدان يا اختلال عملكرد آنها منجر به فوت مي‌شود.
اعضايي كه جايگزين ندارند بنا به تأكيد قائم‌مقام رئيس اداره پيوند وزارت بهداشت در كشور روزانه 7 تا 10 نفر از اين 25 هزار بيمار نيازمند به دليل نرسيدن عضو پيوندي فوت مي‌كنند، چراكه به جز عضو كليه كه دو درمان جايگزين مثل دياليز و پيوند از فرد زنده را دارد، مابقي نيازمندان به اعضا فقط زندگي‌شان در گرو پيوند عضو از طريق افرادي است كه مرگ مغزي شده‌اند. قبادي با اشاره به اينكه از نظر تكنولوژي برداشت عضو و متخصصان پيوند، كمبودي نداريم و مردم نوعدوستي هم داريم، با عنايت به بررسي‌هاي انجام شده، نداشتن آگاهي كامل از مرگ مغزي را عامل پايين بودن آمار اهداي عضو مي‌داند.
بنا به تأكيد وي حدود ۱۸هزار مرگ ناشي از تصادفات داريم. علت عمده مرگ مغزي در كشور نيز ناشي از ضربات مغزي به ويژه تصادفات است اما يك سوم اعضاي افراد مرگ مغزي در سال 93 اهدا شده است.
مرگ مغزي چيست؟به گفته قبادي در پزشكي دو نوع مرگ داريم؛ مرگ قلبي كه بالغ بر 90 درصد مرگ‌هاست و مرگ مغزي كه كمتر از 10 درصد مرگ‌ها را تشكيل مي‌دهند. اين نوع مرگ به معني از بين رفتن مغز است و تفاوت آن با كما در اين است كه در كما سلول‌هاي مغزي آناتومي خود را حفظ مي‌كند و فقط اختلال در عملكرد آنها ايجاد مي‌شود اما در مرگ مغزي آناتومي سلولي مغز از بين مي‌رود و به مايع خميري شكل تبديل مي‌شود كه غيرقابل برگشت است و فقط با دستگاه به صورت مصنوعي تا چند روز مي‌توان كيفيت ارگان‌ها را نگه داشت. وي مي‌افزايد: به همين دليل در سال 84 كميته‌اي براي فرهنگسازي و اهداي عضو تشكيل داديم كه با انجام تعاملات مختلف با سازمان‌هاي درگير اين موضوع مثل وزارت فرهنگ، صدا و سيما، رسانه‌ها، هنرمندان و ورزشكاران، در سال 92 آمار رضايت اهداي عضو به 37 درصد ارتقا يافت و با طرح‌هاي جديد سال 93 ميانگين رضايت اهداي عضو 70 درصد شد، حتي در برخي مراكز رضايت 100درصدي هم داشته‌ايم.
فرصتي 12 تا 24 ساعته براي تصميم سختاما در صورتي كه يكي از عزيزان‌تان مرگ مغزي شود، شما فرصت زيادي براي اهداي عضو نداريد. به گفته قائم مقام رئيس اداره پيوند وزارت بهداشت با توجه به سمي كه در مغز بر اثر اين فرآيند توليد مي‌شود ساعت به ساعت ارگان‌ها از بين مي‌روند در نتيجه نهايتاً تا چند روز بيشتر اين ارگان‌ها به درمان مصنوعي پاسخ نمي‌دهند. بهترين زمان براي برداشت ارگان‌هاي داراي كيفيت مطلوب، بين 12 تا 24 ساعت پس از تشخيص مرگ مغزي است كه اگر خانواده‌ها به اهداي عضو رضايت دهند، مي‌توانند جان يك تا هفت نفر را نجات دهند. بنا به اظهار وي تشخيص و تأييد مرگ مغزي نيز توسط چهار گروه پزشك معتمد وزارت بهداشت شامل متخصص داخلي اعصاب، جراحي اعصاب، داخلي و بيهوشي انجام مي‌شود.
بي‌عدالتي در توزيع مراكز پيوند عضوظاهراً درباره پيوند عضو نيز مانند ديگر امكانات تمركز پيوند اعضا در تهران و برخي كلانشهرها مثل شيراز و مشهد است و ساير نقاط غرب، شرق و جنوب كشور دسترسي عادلانه به پيوند ندارند اما به گفته قبادي قرار است 9 مركز جامع پيوند در 9 نقطه كشور داير شود كه در سال 94 و سال 95 و 96 هر سال سه مركز ايجاد مي‌شود.
