وضعيت نابهنجار محيط‌زيست كه در سال‌هاي اخير در كشورمان سبب صدمه ديدن بخشي از محيط پيرامونمان شده است، نگراني‌هاي زيادي را به همراه داشته است، به همين خاطر هم مسئولان سازمان حفاظت از محيط‌زيست دست به كار شده‌اند تا از توان ورزشكاران و قهرمانان ايران در رشته‌هاي مختلف ورزشي براي جلوگيري از روند تخريب محيط‌زيست استفاده كنند؛ امري كه در ساير كشورهاي ديگر نيز رايج است و با توجه به شناخته شدن بودن قهرمانان ورزشي در جامعه، آنها مي‌توانند سهم تأثيرگذاري در دعوت مردم به حفظ محيط‌زيست داشته باشند، به همين خاطر هم اوايل خرداد بود كه تعدادي از چهره‌هاي شاخص ورزش كشورمان به عنوان سفيران محيط‌زيست معرفي شدند، البته علاوه بر آن انتخاب گونه‌هاي جانوري در حال انقراض به عنوان نماد رشته‌هاي مختلف ورزشي از اقدامات ديگري است كه در اين حوزه انجام شده است. در گزارش زير به معرفي اين فعاليت‌ها پرداخته ايم؛ فعاليت‌هايي كه در راستاي حفظ محيط‌زيست با استفاده از ظرفيت ورزش صورت مي‌گيرد.
قهرمانان سفير حفاظت از محيط‌زيست
مسئولان براي جلوگيري از تخريب محيط‌زيست دست به كار شده‌اند تا از توان ورزشكاران و قهرمانان براي جلوگيري از ادامه اين روند استفاده كنند. آندو تيموريان كاپيتان جديد تيم‌ملي فوتبال كشورمان كه 7 خرداد در مراسمي به عنوان سفير محيط‌زيست انتخاب شد در اين رابطه مي‌گويد: «تك تك فوتبالي‌ها و ديگر ورزشكاران به خاطر اينكه در رسانه‌ها ديده مي‌شوند، مي‌توانند در حفظ محيط‌زيست كمك فراواني كنند، چون جوان‌ها به آنها نگاه مي‌كنند و از ورزشكاران الگو مي‌گيرند. من به عنوان يك ورزشكار اميدوارم كه محيط‌‌زيستمان را خراب‌تر از اين نكنيم و بتوانيم آن را توسعه دهيم.» علي دايي، اكرم خدابنده، يوسف كرمي، ليلا رجبي، كيانوش رستمي، بهداد سليمي، صادق بيگلري، فاطمه منتظري، عظيم قيچي‌‌ساز، حميد سوريان و ابراهيم جوادي هم ديگر چهره‌هايي هستند كه به عنوان سفير ورزشي محيط‌زيست انتخاب شده‌اند تا با گوشزد كردن خطراتي كه در اين زمينه كشورمان را تهديد مي‌كند، مردم را به حفاظت از محيط پيرامونشان دعوت كنند.
از نماد يوزپلنگ تا توپ زيست بوم
علاوه بر انتخاب ورزشكاران مشهور به عنوان سفير محيط‌زيست، فعاليت‌هاي ديگري نيز در حوزه ورزش براي محافظت از محيط‌زيست در حال انجام است. يكي از اين فعاليت‌ها انتخاب گونه‌هاي جانوري در حال انقراض در كشورمان به عنوان نماد تيم‌هاي ورزشي است. اولين بار سال گذشته بود كه يوزپلنگ ايراني كه از گونه‌هاي نادر يوز است به عنوان نماد تيم‌ملي فوتبال در جام جهاني برزيل انتخاب شد؛ يوزپلنگي كه با توجه به فعاليت شكارچيان در حال انقراض است و به گفته هومان جوكار مدير پروژه حفاظت از يوزپلنگ‌هاي آسيايي هدف از اين كار شناساندن وضعيت اين گونه و اهميت حفاظت از آن در كشور بود. پس از اين بود كه با موافقت فيفا، نشان يوزپلنگ ايراني روي پيراهن‌هاي تيم‌ملي فوتبال كشورمان در جام‌جهاني حك شد. اين امر تأثيرگذاري زيادي داشت و توانست با شناساندن اين گونه جانوري به جهانيان، سعي در حفظ اين پوزپلنگ منحصر به فرد داشته باشد، طوري كه به گفته مسئولان سازمان حفاظت از محيط‌زيست، چندي پيش فردي در رضاآباد كه زيستگاه يوزپلنگ ايراني است، اعلام كرد كه شغلش تربيت سگ‌هاي شكاري براي شكار يوزپلنگ بوده است، اما زماني كه طرح اين گربه‌سان ارزشمند را روي پيراهن تيم‌ملي در بازي‌هاي برزيل ۲۰۱۴ مشاهده مي‌كند متوجه خطاي خود شده و به گروه حاميان يوز مي‌پيوندد.
تيم فوتبال ذوب‌آهن اصفهان نيز در يك حمايت زيست‌محيطي، گاندو (تمساح پوزه كوتاه) را به عنوان نماد خود انتخاب كرده است. باشگاه ذوب آهن اعلام كرده است كه اين نماد برگرفته از تمساح پوزه كوتاه ايراني (گاندو) است و از گونه‌هاي رو به انقراض خزندگان است. البته تمساح پوزه كوتاه جزو گونه‌هاي در خطر انقراض نيست بلكه بر اساس اعلام سازمان حفاظت از محيط‌زيست جزو گونه‌هاي حمايت شده است. باشگاه ذوب آهن اصفهان دليل انتخاب اين خزنده را حمايت محيط‌زيست از اين گونه جانوري اعلام كرد: «اين نماد كه تمساح سبز است، نمادي از مقاومت، سرسختي و جنگندگي است.»همچنين در ديگر فعاليت‌هاي صورت گرفته در فوتبال، زيست توپ كه منقش به انواع گونه‌هاي جانوري و زيست‌محيطي است، به موزه فدراسيون بين‌المللي فوتبال (فيفا) اهدا شد. زيست توپ منقش به ۳۲ گونه جانوري در خطر انقراض كشورهاي شركت‌كننده در مسابقات جام جهاني فوتبال ۲۰۱۴ برزيل است كه بر اساس هماهنگي‌هاي انجام شده قرار بود اين توپ روز مسابقه تيم‌هاي ملي ايران و آرژانتين از سوي جواد نكونام كاپيتان تيم‌ملي ايران به ليونل مسي كاپيتان تيم‌ملي آرژانتين اهدا شود كه اين كار انجام نشد.
هر گونه جانوري نماد يك رشته ورزشي
انتخاب گونه‌هاي جانوري نادر و در حال انقراض محدود به تيم‌ملي فوتبال نبود و رشته‌هاي ديگر ورزشي هم در اين زمينه وارد ميدان شده‌اند تا نقشي در حفاظت از محيط‌زيست و معرفي گونه‌هاي گياهي و جانوري به جوانان داشته باشند. براساس تفاهمنامه سازمان محيط‌زيست با وزارت ورزش و جوانان قرار شده ۵۰ فدراسيون ورزشي از ۵۰ نماد جانوري و گياهي استفاده كنند. در همين رابطه خرس قهوه‌اي به عنوان نماد فدراسيون كشتي، كل نماد فدراسيون كوهنوردي، پلنگ نماد فدراسيون تكواندو و گربه وحشي به عنوان نماد فدراسيون بوكس استفاده خواهد شد. روباه تركمن به عنوان نماد فدراسيون ورزش‌هاي دانشگاهي شده است و همچنين فدراسيون ورزش‌هاي باستاني درخت سرو و فدراسيون ورزش بيماري‌هاي خاص نيز از درخت شمشاد به عنوان نماد استفاده خواهند كرد. فوك خزري به عنوان نماد شنا، شيرجه و واترپلو، درنا به عنوان نماد واليبال و دليجه به عنوان نماد سافت بال در نظر گرفته شده است و به پيشنهاد سازمان محيط‌زيست گونه حيواني شاه‌روباه به عنوان نماد تنيس معرفي شد و خرگوش نيز به عنوان نماد تنيس روي ميز انتخاب شده است.
استفاده از تصوير گونه‌هاي مورد حمايت در البسه، مكان‌ها و تجهيزات و ادوات ورزشي، استفاده از پيام‌هاي زيست‌محيطي در تبليغات محيطي در هنگام مسابقات، برگزاري مسابقات دوستانه در راستاي حفاظت از حيات وحش ايران، تأكيد بازيكنان بر استفاده از آرم گونه‌هاي مورد حمايت در حين بازي و شادي بعد از مسابقات، برگزاري مسابقات چندجانبه با شعار ورزش در حمايت از حفاظت محيط‌زيست، استفاده از نماد گونه‌هاي مورد حمايت به عنوان نماد صلح و بازي جوانمردانه، نصب تابلوي خصوصيات گونه‌هاي مورد حمايت در اماكن ورزشي و... از جمله برنامه‌هاي فدراسيون‌هاي ورزشي در راستاي حمايت از گونه‌هاي جانوري است كه به عنوان نماد رشته ورزشي فدراسيون مربوطه انتخاب شده‌اند.
