کد خبر: 719045
تاریخ انتشار: ۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۱۲:۳۷
بررسي اجمالي دو اثر خارجي پيرامون جنگ تحميلي
دو كتاب «درس‌هاي نبرد ايران و عراق» نوشته «آنتوني كردزمن» و «جنگ ايران و عراق» نوشته عبدالحليم ابوغزاله وزير دفاع سابق مصر را بايد با كمي اغماض يك كتاب با دو نويسنده دانست كه از جهات متعددي شباهت‌هاي بسياري به يكديگر دارند.
عليرضا محمدي

علاوه بر اينكه هر دو اثر با محوريت موضوعي جنگ تحميلي به نگارش درآمده‌اند كه اين امر خواهي، نخواهي اشتراكاتي را بين هر دو اثر ايجاد مي‌كند، ابوغزاله در كتاب خود از نوشته‌هاي آنتوني كردزمن كپي‌برداري بسياري داشته و چنانچه خود وي نيز اذعان داشته، اثر كردزمن را خوانده و تحت تأثير بخش‌هايي از آن قرار گرفته است. بنابراين قبل از آنكه نگاهي اجمالي به اين دو كتاب داشته باشيم، بايد به خواننده توصيه كنيم كه با تهيه يكي از آنها مي‌تواند به هر دو اثر دسترسي داشته باشد!

به هرحال آنچه در اين دو اثر محور قرار داده شده، همان طور كه از نام كتاب آنتوني كردزمن نيز اقتباس مي‌شود، «درس گرفتن يا كسب تجربه» از جنگ بين دو كشور همسايه ايران و عراق است. البته هر دو نويسنده بخشي از خوانندگان را مد نظر دارند و آن طور كه ابوغزاله در مقدمه آورده، قصد دارد ملت عرب را از تجربه جنگ طولاني مدت يك كشور عربي (عراق) با كشوري ديگر آگاه ساخته و ضمن اين تجربه‌اندوزي ملت عرب را «براي خودكفايي در توليد تسليحات نظامي و عدم وابستگي به ابرقدرت‌ها تشويق كند!»

همين نگاه عبرت‌آموز، هر دو كتاب را به مقاله‌هايي علمي شبيه ساخته كه با نگاه خشك آماري به جنگ هشت ساله ايران و عراق در پي هر رويداد يا حادثه‌اي تنها به آمار و ارقام و داشته‌هاي مادي توجه دارند و پيروزي يا شكست هر دو طرف را منوط به قدرت آتش برتر يا تاكتيك‌هاي مؤثر جنگي مي‌دانند. لذا در سراسر هر دو كتاب ما با جدول‌هاي متعددي روبه‌رو مي‌شويم كه از شرايط اقتصادي گرفته تا تعداد نفرات و حتي تانك‌ها و آتشبارها را مشخص مي‌سازند. آمارهايي كه صحت و سقم آنها معلوم نيست و جالب اينجا كه هر دو نويسنده كمتر به منابع مأخوذ اين آمارها اشاره مي‌كنند.

گذشته از ضعف‌هايي كه نگاه آماري به اين دو كتاب وارد مي‌كند، هر دو اثر داراي نقطه قوت مشتركي هم هستند و آن نگاهي كلي و جهان‌شمول به جنگ ايران و عراق است. به اين ترتيب كه هر دو نويسنده با در نظر گرفتن ابعاد بين‌المللي جنگ تحميلي، به بررسي تأثيرات اين جنگ به اقتصاد جهاني و همچنين دسته‌بندي‌هاي بين‌المللي پرداخته‌اند. از اين حيث خواننده مي‌تواند با خواندن اين دو اثر به ابعاد گسترده جنگ و دخالت ابرقدرت‌ها در آن واقف شود.

نكته جالب توجه در بررسي اشتراكات هر دو كتاب، نگاه مغرضانه دو نويسنده در برخورد با جبهه ايران اسلامي است. هرچند كه هر دو سعي كرده‌اند خود را بي‌طرف نشان دهند، اما تعصب عربي ابوغزاله و همچنين ديدگاه غرب‌گرايانه كردزمن باعث شده تا كفه ترازو را به سمت عراق سنگين‌تر سازند و نسبت به ابتكارات رخ داده از سوي رزمندگان ايراني، خصوصاً در وقايعي چون عمليات والفجر8، بي‌تفاوت باشند و به راحتي از كنار آن عبور كنند. كردزمن بدون آنكه به ابتكار عمل رزمندگان در عبور شگفت‌انگيزشان از رودخانه وحشي اروند و طي عمليات والفجر 8 اشاره كند، در تحليل اين عمليات مي‌نويسند: «در ۱۴ فوریه تلفات برای ایران به 8هزار تا 10هزار نفر و برای عراق به 3هزار تا 5هزار نفر رسید. با این حال، عراق نیروی ذخیره خود را به کار گرفت و به توسعه دفاع خود پرداخت. ایران نیز در تأمین و حمایت از نیروهای خود به مرزهای محدودیت رسید. ایران؛ فاو، مناطق شمالی سیبا و نمکزار Mamlaha در غرب را در دست داشت، اما آنقدر توان نداشت که در دشت‌های باز با نیروهای عراق رو‌به‌رو شود.»

اين نگاه غرض‌ورزانه در كتاب ابوغزاله اما بيشتر نمود پيدا مي‌كند. ضعفي كه باعث شده تا دست‌اندركاران مركز مطالعات و تحقيقات جنگ در ترجمه اثر ابوغزاله، پاورقي‌هاي بسياري را در توضيح اشارات و مطالب او لحاظ كنند. پاورقي‌هايي كه خواندن آنها مي‌تواند از انحراف ذهن مخاطب جلوگيري كند و ما نيز توجه خواننده اثر جنگ ايران و عراق ابوغزاله را به دقت در توضيحات ناشران توصيه مي‌كنيم.

«جنگ از نگاه ديگران» تلاشي ستودني از سوي مركز مطالعات و تحقيقات جنگ سپاه است كه در پي اين تلاش، كتاب‌هايي چون آثار ابوغزاله، آنتوني كردزمن و... ترجمه و به نشر درآمده‌اند. خواندن اين كتاب‌ها مي‌‌‌تواند در شناخت نوع نگاه بيگانگان به جنگ تحميلي هشت ساله عراق عليه ايران كمك شاياني كند.

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار