سخنان اخير يوكيا آمانو، مديركل آژانس انرژي اتمي مبني بر اينكه توافق هسته‌اي تهران با شش كشور اين حق را براي بازرسان آژانس ايجاد مي‌كند كه به دنبال بازرسي از تأسيسات نظامي ايران باشند، يك بار ديگر روند مذاكرات هسته‌اي ايران با 1+5 را تحت‌الشعاع قرار داد.
در حالي كه ايران طي سال‌هاي اخير نهايت همكاري را با آژانس انرژي اتمي و گروه 1+5 براي ايجاد اعتماد نسبت به عدم انحراف در روند فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران به عمل آورده و به همين دليل سناريوي غرب در ايران هراسي در اين عرصه به شكست انجاميده است، اما محصول آن ترور پنج نفر از دانشمندان هسته‌اي ايران شده است كه در جريان بازرسي‌ها در معرض شناسايي بازرسان آژانس قرار گرفته و نهايتاً در پروژه مشترك سيا و موساد به شهادت رسيده‌اند.
بازرسي از مراكز نظامي ايران نيز مي‌تواند سرنوشت مشابهي را براي مراكز استراتژيك نظامي ايران به دنبال داشته باشد، چرا كه وقتي رسماً و علناً تهديد نظامي مراكز حساس ايران بخشي از گفتمان مقامات امريكايي و صهيونيستي را در اين ايام، به رغم همكاري‌هاي گسترده تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي ايران با 1+5 تشكيل مي‌دهد، شناسايي مراكز حساس نظامي ايران آنها را در روند تهديدات نظامي و حتي باج‌خواهي از ايران جري‌تر مي‌كند.
اگرچه موضوع بازديد از مراكز نظامي ايران به بهانه فعاليت‌هاي هسته‌اي از گذشته دور جزو خطوط قرمز نظام بوده است اما به رغم آن مقام معظم رهبري بعد از انتشار بيانيه لوزان در ديدار مداحان اهل‌بيت در تاريخ 20/1/1394 ضمن طرح مطالبات خود از تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي مجدداً بر ممنوعيت بازديد از مراكز نظامي تأكيد مي‌كنند و يادآور مي‌شوند: «مطلقاً نبايد اجازه داده شود كه به بهانه نظارت به حريم امنيتي و دفاعي كشور نفوذ كنند و مسئولين نظامي كشور نيز به هيچ وجه اجازه ندارند كه به بهانه نظارت و بازرسي بيگانگان را به اين حريم راه دهند يا توسعه دفاعي كشور را متوقف كنند.» ايشان افزودند كه «لازم است توانايي دفاعي كشور و مشت محكم ملت در عرصه نظامي همچنان محكم بماند و روز به روز نيز محكم‌تر شود.»
در زمينه چرايي مخالفت با بازرسي از مراكز نظامي نكات زير قابل ذكر است.
1- همانگونه كه گفته شد با توجه به كارنامه قبلي بازرسان آژانس در افشاي اسرار مراكز هسته‌اي و دانشمندان هسته‌اي ايران، انجام بازرسي از مراكز نظامي آن مراكز را به هدف‌هايي آشكار براي تهديدات احتمالي امريكايي‌ها و صهيونيست‌ها تبديل مي‌كند و در شرايطي كه آنها دائماً از تهديد نظامي و روي ميز بودن همه گزينه‌ها سخن به ميان مي‌آورند، بازديد از مراكز نظامي هيچ وجهي نخواهد داشت.
2- باز شدن باب بازديد از مراكز نظامي، فرصت مناسبي را براي منافقين و صهيونيست‌ها ايجاد مي‌كند كه دائماً با طرح ادعاهاي ساختگي، عملاً فرآيند مذاكرات و لغو تحريم‌ها را مختل كنند و عملاً اجراي توافق را به محاق ببرند.
3- اگر مبناي ادعاي آمانو، پروتكل الحاقي باشد (كه هنوز در مورد امضاي آن توسط مجلس شوراي اسلامي ابهامات زيادي وجود دارد)، طبق بند ج ماده 5 آن انجام بازرسي از مراكز نظامي مستلزم ارائه شواهد و مدارك و نيز توجه آژانس به ملاحظات كشور‌هاي عضو از جمله ملاحظات امنيتي است و اين در حالي است كه كارنامه آژانس در اين زمينه كاملاً منفي است، چرا كه در مورد مطالعات ادعايي كه از گذشته مطرح بوده و آژانس مدعي دستيابي به لپ‌تاپي است كه حاوي مطالعات ايران روي زمينه‌هاي نظامي هسته‌اي است آژانس تاكنون حاضر نشده لپ‌تاپ را جهت بررسي صحت و سقم ادعا در اختيار ايران قرار دهد.
4- ورود آژانس به اين عرصه مي‌تواند زمينه‌ساز شيوه نظارتي غيرمتعارف عليه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران شود كه اين هم از خطوط قرمز نظام است چرا كه مقام معظم رهبري در همان ديدار تأكيد نمودند كه هيچ شيوه نظارتي غيرمتعارف كه جمهوري اسلامي را به يك كشور اختصاصي از لحاظ نظارت تبديل كند، به هيچ وجه مورد قبول نيست.
5- سخنان آقاي عراقچي در مورد امكان بازرسي مديريت شده و نمونه‌برداري از نقاط نزديك مراكز هسته‌اي نيز با توجه به عملكرد آژانس، عملاً ورود در يك دور باطل است، چرا كه به رغم ادعاهاي قبلي و بازديد آژانس از منطقه پارچين آژانس حاضر به رفع ابهام از اتهام‌هاي قبلي و تأييد فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران نشده است.
