در جلسه علني هفته گذشته مجلس شوراي اسلامي، درخواست تعدادي از نمايندگان براي تسريع در بررسي طرح استاني شدن حوزه‌هاي انتخابيه مجلس به تصويب رسيد. پيش از اين يك فوريت اين طرح در مجلس تصويب شده بود و كميسيون شوراها و سياست داخلي در حال بررسي آن بود و با اقدام اخير مجلس بار ديگر بررسي اين طرح در كميسيون مذكور مورد رسيدگي قرار مي‌گيرد.
بر همين اساس روز گذشته نخستين جلسه رسيدگي به طرح استاني شدن انتخابات مجلس با حضور نمايندگان پيشنهاددهنده و كارشناسان در محل كميسيون شوراها و سياست داخلي برگزار شد.
در حالي بار ديگر چنين طرحي در دستور كار منتخبان مجلس قرار گرفته كه سابقه طرح آن به دوره پنجم مجلس شوراي اسلامي برمي‌گردد كه مخالفان و موافقان بسياري دارد، برخي‌ها معتقدند اين طرح نقش مؤثري در جهت ارتقاي سطح نمايندگان مجلس و تقويت نهاد مجلس دارد؛ آنچه كه از اين طرح نصيب مي‌شود، اين است كه نامزدهاي انتخاباتي در عين حالي كه از حوزه‌هاي شهرستان‌ها، بخش‌ها و روستاها برمي‌خيزند اما در يك گستره وسيع‌تر يعني استان در معرض رأي مردم قرار مي‌گيرند. آنها همچنين معتقدند با اين جهت‌گيري اولاً دامنه رقابت‌هاي انتخاباتي مجلس كه هم‌اكنون به استثناي مراكز استان‌ها و كلانشهرها متأثر از رقابت‌ها، مناسبات و حساسيت‌هاي طايفه‌اي و قومي‌است، تغيير ماهيت داده و متغيرهاي تعيين‌كننده در رفتارهاي انتخاباتي مردم و انتخاب شوندگان درباره مسائل، موضوعات و عوامل استاني و ملي شكل مي‌گيرد.
موافقان طرح همچنين استدلال مي‌كنند خروجي چنين موضوعي ترغيب و تشويق نامزدهاي توانمند، با مهارت و داراي قابليت‌هايي است كه به عنوان نامزدهاي انتخاباتي به رقابت‌هاي مجلس ورود پيدا كنند و از سوي ديگر انتخابات در يك فضاي آرام و كم‌تنش برگزار مي‌شود و از آنجا كه سبد انتخابي رأي‌دهندگان نسبت به شرايط فعلي گسترده‌تر مي‌شود، قدرت انتخاب مردم افزايش مي‌يابد.
در چنين شرايطي مخالفان طرح استاني شدن انتخابات معتقدند حضور كمرنگ مردم پاي صندوق‌هاي رأي و عدم مشاركت چشمگير همچنين بر زمين ماندن برخي از مطالبات شهرستان‌ها و ناديده گرفتن خواسته‌هاي آنها توسط نمايندگان استاني از جمله معايب آن است. به هر روي منتخبان ملت در اين باره نظرات متفاوت وگاه متناقضي دارند كه در ادامه به بخشي از آن اشاره خواهد شد.
مخالف استاني شدن انتخاباتممحمد اسماعيلي، كوثري نماينده مردم تهران و عضو كميسيون امنيت و سياست خارجه مجلس در گفت‌وگو با «جوان» ضمن اشاره به طرح استاني شدن انتخابات بيان كرد: اين طرح را بايد در دو بخش كليات و جزئيات مورد رسيدگي قرار دهيم چراكه هنوز جزئيات آن در دستور رسيدگي دقيق قرار نگرفته و فقط كليات آن به تصويب منتخبان ملت رسيده است.
كوثري گفت: هرچند كه كليات اين طرح به تصويب رسيده اما منتخبان ملت بايد به صورت كامل و جامع روي اين طرح كار كنند تا آسيب‌هاي آن به حداقل ممكن برسد.
وي ادامه داد: بنده مخالف چنين طرحي هستم آنگونه كه در جلسه رأي‌گيري مجلس هم به آن رأي مخالف دادم، هرچند مي‌توان براي اين طرح محاسن و معايبي را تشريح كرد. مثلاً در اين طرح بايد پيش‌بيني شود كساني كه افراد متمكني هستند و پول‌هاي فراواني دارند نتوانند جو جامعه را بر هم زده و به نفع فردي خاص فعاليت كنند. به عبارت ديگر در اين طرح بايد حد و حدود فعاليت‌هاي تبليغاتي مشخص شود و نبايد هر فرد يا جرياني به هر ميزاني كه تمايل داشت دست به كار انتخاباتي- تبليغاتي بزند، به عنوان نمونه ابعاد و مختصات پوستر و بنرهاي تبليغاتي بايد مشخص و معين شود.
كوثري خاطرنشان كرد: بايد در اين طرح لحاظ شود كه نامزدها پول و هزينه تبليغات خود را از چه راهي و به چه وسيله‌اي به دست آورده‌اند؛ اين كار باعث مي‌شود از صرف هزينه‌هاي زيادي در انتخابات و ريخت و پاش بي‌حد و حصر جلوگيري كرد. عضو كميسيون امنيت ملي مجلس ادامه داد: البته بايد براي چنين موضوعاتي دلايل و اسناد محكمه‌پسند ارائه شود و اينطور نباشد كه هر كسي بنا بر دلايل واهي به ديگري تهمت بزند، همچنان كه وزير محترم كشور بدون ارائه اسناد بحث پول‌هاي كثيف را به فضاي جامعه آورده، بدون آنكه مصاديق و اسنادي براي آن ارائه دهد.
وي گفت: حال سؤال اين است كه اگر پول‌هاي كثيفي تاكنون در اين موضوع وجود داشته چرا آقايان نگفته‌اند و حالا كه گفته‌اند چرا اسناد را به مردم ارائه نمي‌دهند.
كوثري در پايان افزود: طرحي كه الان وجود دارد مشاركت مردم در صحنه انتخابات را مي‌تواند كمرنگ كند و البته چنين مواردي را بايد حتماً در طرح نهايي مورد توجه ويژه قرار دهند.
طرح را مثبت ارزيابي مي‌كنم اما مي‌تواند باعث كاهش مشاركت مردمي شودسيد محمد بياتيان، نماينده مردم بيجار هم در اين باره به «جوان» گفت: استاني شدن انتخابات را مي‌توان قدم اوليه براي اين موضوع دانست كه ما با يك ساختار عقلاني پارلماني مواجه شويم.
وي ادامه داد: نمايندگاني كه از شهرستان‌هاي مختلف مي‌آيند با هزار وعده و وعيد رأي مردم را اتخاذ مي‌كنند و سطح توقعات مردم از خود را به مسيري غيرحقيقي جهت مي‌دهند و منتخب مردم مجبور است تا پايان كار خود در مجلس با چنين درخواست‌هاي احساسي مواجه شود.
بياتيان افزود: اما در استاني شدن انتخابات نماينده مردم تا حدود فراواني تمركز خود را به بحث مهم قانونگذاري داده و از مشكلات فرعي كه وظيفه مسئولان در قوه مجريه است، رهايي پيدا مي‌كند و همچنين مي‌تواند به مباحث مهمي كه در وظايف نمايندگي خلاصه مي‌شود، توجه داشته باشد. نماينده مردم بيجار خاطرنشان كرد: البته اين طرح مي‌تواند ايراداتي هم داشته باشد به عنوان نمونه فضاي داغ داغ انتخاباتي را كه چهار سالي يك بار در شهرستان شاهديم، مي‌تواند تبديل به يك كاسه آب سر نمايد آنچنان كه مردم به مانند گذشته تمايل نداشته باشند در پاي صندوق‌هاي رأي حضوري چشمگير داشته باشند. وي گفت: اين را هم بايد لحاظ كرد كه پياده كردن چنين طرحي مي‌تواند سرخوردگي محسوسي را در جامعه ايجاد كند و البته فشار بيشتري را به مديران اجرايي وارد كند چراكه آنها بايد فعاليت‌هاي خود را در شهرستان‌ها را به صورت قابل‌توجهي افزايش دهند.
بياتيان در پايان گفت: بنده چنين طرحي را خوب و مثبت ارزيابي مي‌كنم البته بايد در جهت رفع نواقص آن هم قدم برداشت و آنها را حذف كرد.
با استاني شدن انتخابات بخشي نگري در بين نمايندگان مجلس حذف ميشودمحمد اسماعيلي، نماينده مردم زنجان و عضو كميسيون امنيت ملي هم در پاسخ به سؤال «جوان» درباره استاني شدن انتخابات گفت: استاني شدن انتخابات معايب و محاسن خود را دارد و بايد به دقت مورد رسيدگي قرار گيرد و ايرادات آن طي روزهاي آتي با حضور دلسوزان و كارشناسان ذيربط مرتفع شود. وي ادامه داد: بنده از موافقان طرح مذكور بوده‌ام و معتقدم كه چنين طرحي مي‌تواند دستاوردهاي مهمي را به همراه داشته باشد از جمله اينكه جزئي نگري و بخشي نگري فعلي كه شامل بخشي از منتخبان مجلس است مي‌تواند جاي خود را به كلان نگري بدهد. اسماعيلي افزود: به هر حال كشور نيازمند منتخباني است كه بتوانند مسائل كلان و اساسي كشور را تشخيص دهند و پيگيري كنند و به دنبال مسائل حزبي و حتي قومي و گروهي نباشند، هرچند كه بايد به دغدغه‌هاي مردم شهرستان‌ها هم توجه داشت اما اين نمي‌تواند به معناي ناديده گرفتن موضوعات اساسي كشور باشد. وي با بيان اينكه در حال حاضر هم تدابيري براي كنترل هزينه‌هاي انتخاباتي مجلس شوراي اسلامي وجود ندارد، ادامه داد: من موافق ايراد عنوان شده درباره افزايش هزينه‌هاي انتخاباتي نيستم چراكه به نظر من كساني كه مي‌خواهند براي انتخابات هزينه‌هاي اضافي بكنند در هر صورت اين كار را انجام مي‌دهند.
عضو كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي تأكيد كرد: اگر افراد خود را مكلف به رعايت اخلاق در هزينه‌هاي انتخاباتي بكنند هزينه‌ها به هيچ وجه افزايش نمي‌يابد.
وي تدوين چارچوب مشخص براي شفافيت هزينه‌هاي تبليغات انتخاباتي را از راهكارهاي كنترل اين هزينه‌ها دانست و گفت: مشكل، غير قابل كنترل بودن هزينه‌هاي انتخاباتي كلي است و ربطي به استاني شدن انتخابات مجلس ندارد.
ارتقاي جايگاه مجلس و توجه به نقش احزاب و شوراها از جمله اهداف اين طرح است، طرح استاني شدن انتخابات مجلس كه از دو سال گذشته در دست بررسي و پيگيري بوده علاوه بر اينكه با رويكرد ارتقاي جايگاه مجلس تهيه شده به اين نكته نيز توجه ويژه شده كه شوراها به عنوان مجالس محلي تقويت و نقش آنها در اداره امور شهري پر رنگ شود و از طرفي احزاب به سمت ايفاي نقش ملي حركت كنند.
استاني شدن انتخابات زمينه ورود پول‌هاي كثيف به عرصه انتخابات را فراهم ميكندحجت الاسلام عليرضا سليمي، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس هم بيان كرد: يكي از بزرگ‌ترين معايب طرح استاني شدن انتخابات مجلس شوراي اسلامي جدايي نمايندگان از مردم است و با توجه به اينكه نمايندگان حلقه واسط بين حاكميت و مردم هستند، اجراي اين طرح به ارتباط نزديك مردم و مسئولان آسيب خواهد زد.
وي در ادامه گفت: از ديگر معايب اين طرح عدم توجه به مناطق محروم است و با توجه به اينكه عمده امكانات موجود در مناطق محروم توسط نمايندگان پيگيري شده است، اين طرح موجب توجه بيشتر نمايندگان به سمت كلان و موجب محروميت بيش از پيش مناطق محروم مي‌شود.
سليمي همچنين افزود: اجرايي شدن طرح انتخابات استاني از حضور نخبگان جديد به مجلس جلوگيري مي‌كند چراكه مردم عموما به افراد سرشناس رأي خواهند داد و ورود نخبگان جديد به عرصه‌هاي كلان با مشكلات متعدد مواجه خواهد شد.
سلام.
