کد خبر: 700678
تاریخ انتشار: ۰۸ بهمن ۱۳۹۳ - ۱۶:۴۸
چرا سينماي ايران براي «‌ايران» فيلم نمي‌سازد؟
به گفته آلكسي دو توكويل، مورخ قرن نوزدهم فرانسه، «كشور» يك واژه استثنايي است؛ واژه‌اي كه در هر بستري مي‌تواند احساسات ميهن‌پرستي مردم آن كشور را متلاطم كند
الناز خمامي‌زاده
به گفته آلكسي دو توكويل، مورخ قرن نوزدهم فرانسه، «كشور» يك واژه استثنايي است؛ واژه‌اي كه در هر بستري مي‌تواند احساسات ميهن‌پرستي مردم آن كشور را متلاطم كند؛ برخلاف سينماي ما و برخلاف عواطف ناسيوناليستي كه گاهي زياده از حد در وجود ما غليان مي‌كند به نظر مي‌رسد كه امريكايي‌ها به خوبي با مفهوم ميهن‌پرستي آشنا هستند؛ در مورد هاليوود و «تك تيرانداز امريكايي»‌ هم كارشناسان عقيده دارند كه عبارت «‌امريكايي» در عنوان اين فيلم، در فروش بي‌سابقه‌اش، نقش فوق‌العاده پرثمري داشته است. چنين حقيقت تكنيكي نبايد از چشم‌ها دور بماند كه فيلمسازان امريكايي از سال 1896 ميلادي به قدرت اين كلمه پي برده‌اند؛ يعني درست از بدو تولد سينما!
همه امريكايي‌هايي كه اين روزها براي تماشاي «تك تيرانداز امريكايي» به سينماها هجوم مي‌برند با يك احساس مشترك از سالن‌هاي سينما بيرون مي‌آيند: عرق ملي و ميهن‌پرستي! اين فيلم اقتباسي كلينت ايستوود از زندگينامه پرفروش «كريس كايل»‌ با فروشي 105 ميليون دلاري در گيشه سينماهاي امريكا از همه انتظارات فراتر رفته و توانسته است به موفقيت خوبي دست پيدا كند. محافظه‌كاران و سياستمداران امريكايي به شدت از آن حمايت مي‌كنند و آن را باعث افتخار خود مي‌دانند. مشخص است كه ميهن‌پرستي در موفقيت اين فيلم نقش پررنگي داشته است و وجود عبارت «امريكايي» در عنوان فيلم در اين نتيجه نقش فوق‌العاده پرثمري داشته است. فيلمسازان امريكايي از سال 1896 ميلادي به قدرت اين كلمه پي برده‌اند؛ يعني درست از بدو تولد سينما!
بر اساس آماري كه يك مؤسسه فيلم امريكايي ارائه داده از آن زمان يعني سال 1896 تا 1970، در عنوان 191 فيلم امريكايي از عبارت «‌امريكايي» استفاده شده است؛ 63 فيلم ديگر هم در عنوان خود عبارت «امريكا»‌ را حمل كرده‌اند. اين جريان هوشمندانه از فيلم مستند «‌آبشار امريكايي از راه‌آهن اينكلاين» محصول سال 1986 ميلادي شروع شد؛ بعد از آن فيلم كوتاه و صامت «زندگي يك آتش‌نشان امريكايي»‌ بيرون آمد؛ اثري محصول سال 1903 كه درباره نجات يك مادر و كودك از آتش در دل يك ساختمان بود.
فيلم «جنون امريكايي» فرانك كاپرا در سال 1932 هم همين روال را دنبال كرد؛ داستان اين فيلم درباره يك بانكدار و درگيري او در يك رسوايي سرقت از بانك بود. در دهه‌هاي اخير فيلم‌هاي امريكايي زيادي ساخته شدند كه عبارت «‌امريكايي»‌ را در عنوان خود حمل مي‌كنند؛ فيلم «‌ديوارنويسي امريكايي»‌ جرج لوكاس محصول ۱۹۷۳ ميلادي، فيلم «‌زيبايي امريكايي» سام مندز محصول 1999 يا «‌حقه‌بازي امريكايي»‌ ديويد ا. راسل محصول 2013 همه عبارت مشترك «امريكايي» را در عنوان خود دارند؛ اين فيلم‌ها جملگي براي برجسته كردن برخي خصوصيات در جامعه امريكا ساخته شده‌اند؛ عناويني برايشان انتخاب شده كه هر رهگذري با اولين نگاه به بيلبورد تبليغاتي فيلم، پيام آن را دريافت كند.  عنوان اصلي كه جرج لوكاس در ابتدا براي فيلم «ديوارنويسي امريكايي»‌ در نظر گرفته بود «شب آرام در مودستو»‌ بود؛ ريدلي اسكات هم در ابتدا به جاي عنوان «گانگستر امريكايي» ‌عنوان «ترا بلو» ‌را براي فيلمش برگزيده بود. آنها اما بعداً به اين نتيجه رسيدند كه بهتر است عبارت «امريكايي‌» را به عنوان فيلم‌شان بيفزايند.
نويسنده‌اي به نام مندي مرك در كتابي تحت عنوان‌ «اول امريكا: ‌نامگذاري كشور در فيلم‌هاي امريكايي» مي‌نويسد: «اين فيلم‌ها با گنجاندن عبارت «امريكايي»‌ در عنوانشان، نقش خود را در تفسير و تشكيل «امريكا»‌ پررنگ كرده‌اند.»
او ترفند گنجاندن نام كشور در عنوان فيلم را برگرفته از جمله حكمت‌آميز آلكسي دو توكويل، مورخ قرن نوزدهم فرانسه مي‌داند كه از كشور به عنوان يك واژه استثنايي ياد مي‌كرد. اين كلمه مي‌تواند موجب غليان عواطف و احساسات ميهن‌پرستي در وجود مردم آن كشور شود.
در تاريخ سينماي ايران اما كمتر شاهد فيلم‌هايي بوده‌ايم كه بخواهد در درجه اول حس ميهن‌پرستي را در وجود تماشاگر بيدار كند و در درجه دوم از عبارت «ايران» يا «ايراني»‌ در عنوان خود استفاده كند؛ البته بعضاً فيلم‌هايي چون «‌‌اي ايران»‌ محصول سال 1368 يا «ساخت ايران» محصول سال 1357 هم با درون‌مايه كم و بيش ميهن‌پرستي ساخته شده‌اند اما تعداد اين قبيل فيلم‌ها آنقدر انگشت‌شمار است كه برخلاف سينماي امريكا به سختي مي‌توان در دايره‌العمارف سينماي ايران نمونه آنها را پيدا كرد. به غير از اين آثار فيلم‌هايي مثل «ازدواج به سبك ايراني» يا سريال طنز شبكه نمايش خانگي «ساخت ايران» هم با بازار آمده‌اند اما بدون شك هيچ يك از اينها نتوانسته‌اند از عنوان كشورمان به درستي استفاده كنند. سينماي ايران برخلاف ژست‌هاي روشنفكري و ناسيوناليستي كه دارد هرگز در اين مسير به درستي قدم نگذاشته است و از اين لحاظ هنوز به گرد پاي هاليوود هم نرسيده است.
از فيلم «جنون امريكايي» گرفته تا «زيبايي امريكايي‌»، «‌ديوارنويسي امريكايي‌»، «تراژدي امريكايي‌»،«‌عشق امريكايي‌»، ‌«شكوه امريكايي» و البته «تك تيرانداز امريكايي»‌ همه اين فيلم‌ها با يدك كشيدن عبارت «‌امريكايي» در برهه‌هاي مختلف تاريخي اين كشور و به دست فيلمسازان با استعدادهاي هنري و ديدگاه‌هاي فرهنگي و سياسي مختلف در به جريان درآوردن عرق و تعصبات تماشاگران امريكايي تأثير خود را داشته‌اند.  اينكه آيا همه اين فيلم‌ها در جريان خدمت به فرهنگ و تاريخ امريكا قرار بگيرند يا آنكه خرج نكوهش آن شوند همه آنها روي برند اين كشور سرمايه‌گذاري كرده‌اند: ‌با صداي بلند و با افتخار. با وجود بازگشت سرمايه‌اي كه از محل فروش خوب فيلم «‌تك تيرانداز امريكايي» اتفاق افتاده است نيز به نظر نمي‌رسد كه اين عبارت «‌امريكايي» حالا حالاها بخواهد از دايره‌المعارف عنوان فيلم‌هاي امريكايي كنار برود.

نظر شما
جوان آنلاين از انتشار هر گونه پيام حاوي تهمت، افترا، اظهارات غير مرتبط ، فحش، ناسزا و... معذور است
تعداد کارکتر های مجاز ( 200 )
پربازدید ها
پیشنهاد سردبیر
آخرین اخبار