«جوان آنلاین» جديدترين گزارش را بررسي مي‌كند:

تاثير گزارش جديد آژانس بر آينده مذاكرات

جوان‌آنلاين: گزارش جدید آژانس که از نظر زمان بندی انتشار، قابل تامل به نظر می رسد، در 7 نوامبر 2014 (16 آبان 93) منتشر شد. این گزارش در شرایطی که تنها 2 ماه از انتشار گزارش قبلی آژانس (گزارش 5 سپتامبر 2014) گذشته است، به عنوان گزارش فصلی منتشر گردید. این گزارش با اینکه اجرای پادمان را همانند گذشته تائید کرده است اما با برجسته کردن عدم حل و فصل 2 مساله باقیمانده از گام سوم همکاریهای ایران و آژانس، ارزیابی های منفی را در خود جای داده که ممکن است مذاکرات هسته ای در عمان را تحت تاثیر منفی قرار دهند.

به عبارت دیگر، علاوه بر مناسبات ایران و آژانس که مساله ای دوجانبه اما با قابلیت های گسترده و پیگیریهای سازمان یافته در قالب شورای حکام به شمار می روند، مذاکرات هسته ای آینده از مهمترین نقاطی است که پیامدهای این گزارش بر آن را باید مدنظر داشت. در واقع، تاثیر گزارش آمانو بر مذاکرات مسقط مقوله ای است که باید به صورت ویژه و اختصاصی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. اما در کل، لحن این گزارش از آن جهت که پایبندی ایران به توافقات ژنو و وین را تائید کرده است، می تواند دارای پیامد مثبت بر این مقوله تلقی شود. اما آنچه مهمتر به نظر می رسد، تهدیدهای این گزارش برای مذاکرات آینده است. زیرا تردیدها و انتقادهای آژانس به ویژه زمانی که به همکاری برای حل اتهامات موسوم به ابعاد نظامی احتمالی مربوط می شود، قطعاً دستاویزهای مخالفان توافق هسته ای ایران را به مراتب بیشتر نموده و فشارهای روانی و سیاسی آنها بر مذاکرات آتی را تشدید خواهد کرد.

البته آژانس، هم جهات مثبت و هم منفی گزارش اخیر و بازتاب یافتن آنها در تحولات آتی مرتبط با مساله هسته ای ایران را مدنظر داشته است. در این زمینه، آژانس ابتدای گزارش خود را با اشاره به دو نشستی آغاز کرده است که ایران و آژانس در همین زمینه برگزار کرده اند. اما این اشاره آژانس صرفاً حالت روائی و خبری داشته و متضمن هیچ گونه ارزیابی از اینکه دارای تاثیری بر حل ابهامات آژانس بوده باشند، نبوده است. بلکه به عکس، اینکه ایران «هیچ توضیح» مفید و شفاف سازی را به آژانس در این زمینه ارائه نکرده است، به معنای عدم رضایت آژانس در روند پیشرفت کار در این بخش بوده است.

یک محور بسیار مهم دیگر که پیام ها و پیامدهای مثبت گزارش آمانو را به نفع ابعاد منفی تقویت می کند، تائید افزایش موجودی و ذخایر اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد ایران طی ماههای جاری است. این بخش از گزارش برای بازیگرانی که درصدد ابهام زائی در مورد ماهیت برنامه هسته ای ایران هستند، دستاویزی تولید کرده که قطعاً در روزهای آتی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. بر اساس این گزارش، از زمان انتشار گزارش قبلی آژانس در ماه سپتامبر ، میزان ذخایر اورانیوم با غنای زیر 5 درصد ایران به بیش از 8 تن رسیده است. با مقایسه موجودی اعلام شده در گزارش قبلی و این گزارش، افزایش بیش از 600 کیلوگرم از این اورانیوم غنی شده مورد تائید قرار گرفته است. زیرا در گزارش قبلی، موجودکی کلی این مواد غنی شده در ایران حدود 7765 کیلوگرم اعلام شده بود که در مقایسه با گزارش فصل قبل از آن، نه تنها افزایش نداشت بلکه کاهش یافته بود. این گزارش نشان می دهد ایران مجدداً با تسریع در غنی سازی این مواد طی دو ماه گذشته، موجودی این مواد غنی شده در کشور را که چند ماه قبل تر (به دلیل فرایند تولید اکسید) کاهش یافته بود، دوباره به سطح 6 ماه قبل رسانده است.

این لحن گزارش آژانس به ویژه جنبه های فنی مربوط به افزایش موجودی اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد، ممکن است بر جو مذاکرات آتی میان ایران و گروه 1+5 در مسقط تاثیر منفی بگذارد و حتی بهانه ای برای اصرار غرب بر طرح انتقال ذخایر ایران به خارج یا درخواست کاهش شدید ظرفیت غنی سازی در توافق جامع شد. یک برداشت نیز اینست که ایران قصد دارد تا قبل از کاهش ظرفیت غنی سازی در توافق جامع، میزان قابل توجهی از این مواد را در فرصت باقیمانده تامین نماید.

به ویژه اینکه کلیدواژه هائی همانند «ایران هیچ گونه توضیحی به آژانس ارائه نکرده است»، «آژانس قادر نیست در مورد 2 مساله باقیمانده گام سوم همکاریها، شفاف سازی را اجرا نماید» و نظایر آن، می تواند دستاویزی برای تشدید اقدامات بازیگرانی شود که به شدت طی هفته های جاری به دنبال تخریب جو سازنده در مذاکرات و با هدف به شکست کشاندن آن بوده اند.