در شب ولادت كريم اهل بيت حضرت امام حسن مجتبي(ع) ضيافت و ديدار جمعي از اهالي شعر و ادب پارسي ايراني و خارجي با حضرت آيتالله خامنهاي رهبر معظم انقلاب اسلامي محقق شد؛ مراسمي صميمي، شاد و شاعرانه كه در آن به قول مقام معظم رهبري جوانان غوغا كردند.
توصيه رهبري به شاعران و اشاره به غزه
اين ديدار شاعرانه در حسينيه امام خميني(ره) برگزار شد و مقام معظم رهبري پس از اداي فريضه نماز جماعت و صرف افطار در كنار مهمانان اديب و شاعر، ولادت امام حسن مجتبي(ع) را تبريك گفتند و با توصيه به بهرهگيري از نسيم معنوي و قدسي شبهاي قدر، كاركرد اوليه و طبيعي شعر را پاسخگويي به افكار، احساسات و دلتنگيهاي شاعر خواندند و افزودند: البته كاركرد اصلي شعر، عبارت است از «حضور و اثرگذاري بر خلوت ذهن و دل انسانها و تغذيه فكري مخاطبان.»
ايشان با اشاره به تلاش شياطين براي ورود به اين خلوت فكري با هدف تزريق ارزشهاي شيطاني خاطر نشان كردند: شاعر وظيفه دارد همانند شعراي بزرگ تاريخ فارسي با ورود هنرمندانه به اين محدوده، خلوت مخاطبان خود را با معنويات و با دميدن روحيه اميد، نشاط و تحرك و پيشرفت غني سازد و اين عناصر را كه سازنده هويت حقيقي ملت هستند، تقويت كند.
رهبر انقلاب اسلامي، اصلاح «ناهنجاريهاي اجتماعي» را در گروي اصلاح دروني انسانها و انگيزهمندي و اميدواري و نشاط آنها خواندند و درخصوص كاركرد اجتماعي شعر افزودند: «مشخصههاي فرهنگي» و «مزيتهاي فرهنگي»، هويت فرهنگي يك ملت را تشكيل ميدهند و شعر نيز بايد پاسدار همين هويت ملي باشد و آن را غني و پاكيزه كند.
حضرت آيتالله خامنهاي در بيان اهميت «هويت فرهنگي» خاطر نشان كردند: هويت فرهنگي همان «عقلانيت معنوي» و «خرد جمعي» است كه اصل و منشأ حيات و امتيازات يك ملت است و انقلاب اسلامي و امام بزرگوار ما نيز ساخته و پرداخته همين هويت فرهنگي برخاسته از حكمت و انديشههاي والا هستند.
ايشان، وجود انگيزه مهم «پاسداري از هويت فرهنگي» را زمينهساز احساس وظيفه براي مقابله با تهاجم آشكار دشمن به هويت ملي خواندند و گفتند: اشكال برخي اين است كه اصل تهاجم گسترده جبهه سوگند خورده عليه هويت اسلامي و هويت فرهنگي را با وجود نشانههاي آشكار آن نميبينند، اما شاعر با روح هنري و نگاه تيزبين و دغدغهمند خود، به دفاع از اين هويت برميخيزد.
رهبر انقلاب در ادامه با يادآوري واقعيتهاي تلخ دنياي امروز نظير دستاندازي قدرتها به «استقلال، ثروت، دين، معنويت، ناموس و اخلاق ملتها» و دگرگون كردن حقايق با سلطه تبليغاتي، به حوادث دردناك غزه اشاره و خاطر نشان كردند: گاهي براي كشته شدن يك حيوان در گوشهاي از دنيا، چنان جنجال تبليغاتي به راه مياندازند، اما تهاجم اخير به غزه و كشته شدن بيش از 100 تن كه اغلب آنان نيز كودكان معصوم و مظلوم هستند، نه تنها برايشان اهميتي ندارد بلكه امريكا و انگليس رسماً از اين حملات حمايت ميكنند.
حضرت آيتالله خامنهاي تأكيد كردند: واقعيت امروز دنيا، حمايت بيواهمه سلطهگران از هر بدي و پلشتي و فساد و نجاستي است كه در خدمت منافعشان باشد و در مقابل، با هر پاكي و قداستي كه با منافعشان سازگاري نداشته باشد، به طور وحشيانه برخورد و معارضه ميكنند.
ايشان پس از تشريح اين واقعيات تلخ، اين سؤال را مطرح كردند: شاعرِ برخوردار از «شعور و درك و فهم و قدرت بيان»، چه تكليفي در قبال اين واقعيات و شرايط دارد؟
رهبر انقلاب اسلامي در پاسخ به اين سؤال گفتند: شاعر بايد با برخورداري از اين امتيازات كه در واقع نعمت و حجتالهي است، به ياري جبهه مظلوم برآيد و حق و حقيقت را با شعر خود نشان دهد.
رهبر انقلاب در پايان با اظهار خرسندي از پيشرفتهاي كاروان شعر كشور به خصوص شعر شاعران جوان و شعر انقلاب اسلامي افزودند: شرط اصلي ماندگاري و اثرگذاري شعر، علاوه بر مفهوم و مضمون خوب، برخورداري از تركيب و شاكله هنري قوي است.
شاعران خارجي پارسي زبان در اول صف
پيش از سخنان مقام معظم رهبري تعدادي از شاعران جوان و پيشكسوت به ارائه اشعار خود پرداخته بودند كه از قضا رسم مهمان نوازي ايراني، نام شعراي خارجي را در رديفهاي اول نوبت شعرخواني قرار داده بود؛ «ظهير احمد صديقي»، شاعر كهنسال پاكستاني حافظ كل قرآن، اولين شاعري بود كه در اين شب شعر، سرودهاي را تقديم ولايت و همان را هم با خط خوش خوشنويسي به رهبر تقديم كرد كه مطلع آن بدين ترتيب بود:
« اي عزيزان عجم اي صاحبان دين و دل/ ديدن خضر و مسيحاست ديدار شما»
مقام معظم رهبري نيز در پايان اين شعر با گفتن اين عبارات كه «هم خوش مضمون بود و خوش لفظ و هم خوش جهت» از شعر اين شاعر پاكستاني تقدير كردند. «بلرام شكلا»، شاعر هندو نيز شعري با مطلع «به من رساند نسيم سحر سلام علي/ برهمنم كه شدم چون عجم غلام علي» را براي مولا علي (ع) در محضر مقام معظم رهبري سرود كه اين سروده او نيز مورد تحسين پياپي رهبري در پايان هر بيت و نيز دعاي خير ايشان قرار گرفت.
شاعر پارسي زبان ديگري كه شعر خود را در محضر مقام معظم رهبري قرائت كرد، «مؤمن قناعت» اهل تاجيكستان بود كه شعري درباره خليج پارس سروده بود. شعرخواني او كه تمام شد، رهبري احسنتي گفتند و به مزاح فرمودند: ياد آقاي قزوه آورديد كه بگويند خليج فارس! اين عبارت با خنده حاضرين در اين مراسم مواجه شد.
«آنابرزينا»، بانوي روسي كه دكتري زبان فارسي را از دانشگاه تهران گرفته و در مسكو استاد دانشگاه است، شاعر خارجي و پارسيگوي ديگري بود كه در اين مراسم نوبت شعرخواني پيدا كرد. شاعري كه پيشتر نيز در سريال «اوج پرواز» ايفاي نقش كرده بود. شعر او نيز با اين مطلع «اين خاك گهربار كه ايران شده نامش/ شيري است كه در بين دو درياست كنامش »مورد عنايت مقام معظم رهبري و تحسين ايشان قرار گرفت.
«فرزانه خجندي» شاعر تاجيكي و «سيده تكتم حسيني» شاعر افغاني از ديگر شاعران خارجي پارسيگويي بودند كه در شب شعر توانستند در محضر رهبري شعر خود را قرائت كنند و مورد تحسين ايشان قرار بگيرند.
از قالي تبريز تا مزاح رهبري با شاعر كرجي
در ادامه اين مراسم بالاخره نوبت به شاعران ايراني رسيد. «غزاله شريفيان» نخستين شاعر ايراني در اين مراسم شعري با مطلع «بدون مقصد پايانهها شبيه هماند/ همين كه دور شوي خانهها شبيه هماند»را خواند و بعد از دريافت تحسين مقام معظم رهبري جاي خود را به «انسيه شاهحسيني»شاعر و فيلمساز دفاع مقدسي موفق كشورمان داد. بعد از شعرخواني شاهحسيني اما نوبت به شاعران مرد ايراني رسيد و حسين عباسپور در شب ميلاد امام حسن مجتبي(ع) شعري مرتبط را براي اين امام بزرگوار با اين مطلع سرود: «بارها از سفرهاش با اينكه نان برداشتند/روز تشييع تنش تير و كمان برداشتند»
تحسين رهبري بر اين شعر نوبت را به «رضا شيباني» رساند كه شعري با مطلع «طلوع ميكني آخر، به نور و نار قسم/ به آسمان، به افقهاي بيسوار قسم/ طلوع ميكني آخر، به نور و نار قسم/هنوز منتظر بازگشتنت هستم/ به لحظههاي غم رفتن قطار قسم» را براي امام زمان(عج) سروده بود. در ميانههاي شعر او يكي از بيتها از اين قرار بود: «به خون نشسته دلم مثل قالي تبريز/ به حلقه و گره و مرگ و چوب دار قسم» كه پس از پايان اين شعرخواني رهبري به شيباني گفتند: از ترويج قالي تبريز معلوم است كه تبريزي هستي. شهريار هم در سن شما كه بود همينطور شعر ميگفت. به شعراي جوان ميگويم كه فكر نكنيد اينجايي كه هستيد منزل آخر است. شما الان وارد منزل اول شدهايد. پيش برويد از شهريار هم جلو ميزنيد.
«علي فردوسي» نيز در ادامه شعري را تقديم به مردم غزه كرد و با تحسين رهبري مواجه شد و پس از او نوبت به «علي قنبري» شاعر كرجي رسيد كه او نيز شعري را در وصف امام رضا (ع) سرود. در حين خوانش اين شعر و زماني كه قنبري به مصرع «گندم به كبوتر بدهم؟ شعربگويم؟» رسيد، آقا به شوخي گفتند: زيارت از هر دوي اينها بهتر است.
جوانان غوغا كردند
پس از پايان اين شعر نيز رهبري كه به نظر ميرسيد از اشعار شاعران جوان مراسم شب شعر امسال مشعوف شدهاند، خطاب به حاضران با تحسين از شعرخواني شاعران جوان فرمودند: «جوانها امشب غوغا كردند.» اين موضوع بيشك جمعيت شاعران جوان حاضر در مراسم را شاد كرد.
محمد حسين ملكيان، شاعر ديگري بود كه بعد از علي سليماني فرصت شعرخواني پيدا كرد. او شعري درباره دفاع مقدس خواند كه رهبري در پايان از او پرسيدند: فرزند جانبازيد شما؟ و پاسخ مثبت او را كه دريافت كردند، ادامه دادند: سلام من را به ايشان برسانيد.
پس از او ميثم داوودي، شعري را به امام هادي(ع) تقديم كرد و «مهدي نظارتي»نيز شعري سپيد خواند كه رهبري به نظارتي گفتند: خيلي با شعر سپيد مأنوس نيستم اما شعر شما را فهميدم.
بعد از نظارتي، نوبت به موسي عصمتي و پس از او نيز به «سعيد طلاييش» رسيد تا شعر طنز خود را بخواند. شعر طلاييش درباره حواسپرتي بر سر محراب نماز و دعا بود كه رهبري پس از قرائت شعر طلاييش به شوخي گفتند: خدا اين نماز را از شما قبول كند.
هديه شاعرانه رهبري به شاعران
حجتالاسلام سيدعبدالله حسيني، شاعر ديگري بود كه پس از دريافت نوبت شعرخواني خطاب به رهبري عرض كرد:
من 10 بيت از يك تركيب بند 50 بيتي و در واقع خمس آن را ميخوانم.
رهبري هم به شوخي گفتند: شما سهم سادات را خود مصرف كنيد، سهم امامش را بدهيد! جمعيت از خنده منفجر شد.
بعد از شعر حسيني در حالي كه پايان زمان شعرخواني اعلام شده بود اما رهبر انقلاب فرمودند: «اگر به من باشد كه ميگويم تا صبح شعر بخوانيد و بعد شعري به اين مضمون فرمودند: «كاش امشب همگي شعري بخوانند اينجا/ بعد از آن تا سحري جمله بمانند اينجا »
اين شعر باعث شادماني حضار شد و پس از آن آقا از غلامعلي حداد عادل خواست كه شعر بخواند. پس از حداد عادل نيز نوبت به شعرخواني «حجتلاسلام محمدي گلپايگاني» رسيد. اين مجلس شعرخواني در نهايت با شعرخواني اميري اسفندقه و زكريا اخلاقي به پايان رسيد.
پايان اين مراسم نيز همچون ابتداي آن شد كه شاعران از هر فرصتي براي رسيدن به مقام معظم رهبري و باز كردن روي سخن و تقديم كتابهايشان به ايشان استفاده ميكردند؛ از جمله چهرههاي شناخته شده عرصه شعر و ادب و فرهنگ كه در اين مراسم شاعرانه حضور داشتند ميتوان به علي موسوي گرمارودي، سعيد بيابانكي، رضا رفيع و شهرام شكيبا مجريان برنامه طنز «قندپهلو» اشاره كرد كه مقام معظم رهبري نيز در اين شب شاعرانه از نزديك با رضا رفيع و شهرام شكيبا درباره اين برنامه گپ و گفتي داشتند و ضمن تمجيد از «قند پهلو» و اجراي خوب آن خطاب به شهرام شكيبا فرمودند: «در برنامه قند پهلو تذكرات وزني خوبي ميدهيد كه لازم است.» شب شعر شاعران ايراني و خارجي در نهايت بامداد روز گذشته به پايان رسيد، آن هم در شبي كه به نظر ميرسد شاعران جوان بيش از پيشكسوتان خود نمره قبولي را از مقام معظم رهبري گرفتند.