جوان آنلاين: پس از اينكه نتيجه انتخابات رياست جمهوري در
سوريه مشخص شد، «داعش» با كم كردن تمركز در اين كشور، تحركات خود را به سمت عراق سوق
داد و با به نمايش گذاشتن خشونت هايي كه در عصر كنوني غيرقابل باور و پذيرش است
بخش هايي از شمال عراق همچون موصل به عنوان دومين شهر بزرگ و پراهميت اين كشور را تصرف
كرد. اين «تروريسم هدايت‌شده» در روزهاي اول با «جنگ سايبري» كه «ديگران» هدايتش مي كردند به فعاليت ضد حقوق
بشري خود افزود.
هدف اصلي و اوليه اين گروه كه در سوريه با «النصره» به عنوان برادر تروريستي خود به چالش خورده بود، اين بود كه بخش هايي از
عراق را كه بيشتر اهل تسنن در آن سكونت دارند، تصرف كند و سپس به گسترش اين جغرافيا
بپردازد تا نقشه خيالي خود براي تشكيل دولت اسلامي عراق و شام را عملي كند.
سرعت تبليغاتي داعش در روزهاي اوليه به گونه اي
بود كه بسياري تصور مي كردند اين طيف از تروريست ها به زودي كل عراق را تصرف كرده
و با گسترش فعاليت خود تا غرب خاورميانه، جغرافياي اين منطقه را تغيير خواهند داد.
شيوه رفتار خشونت آميز قرون وسطايي اين گروه نيز باعث شده بود تا هراس مردم از آن
بسيار تشديد شود. اما روز به روز از اين تبليغات و جنگ سايبري آن كاسته شد زيرا
خشونت در اين حد وسيع بي شك مورد پذيرش مردم دنيا نخواهد بود. با اين وصف مي توان
چند عامل را عنوان كرد كه براي داعش راهي جز شكست وجود ندارد:
1. در عصر جديد و پس از دوره تثبيت جغرافيايي كشورها، اين اولين باري است كه يك
گروه با برگرفتن يك پرچم جديد و اقدامات قرون وسطايي، جغرافياي يك منطقه را تهديد
به شكستن و چندپارگي مي كند تا در آن حوزه «كشور و دولتي جديد» تاسيس كند. بخصوص
در منطقه بسيار حساس خاورميانه كه هر تحول آن همچون موجي همه دنيا را در برمي
گيرد. حتي طالبان كه در سال 1996 به شكلي خشونت آميز در افغانستان به پيروزي رسيد
تنها «يك محدوده جغرافيايي» در يك واحد سياسي را انتخاب و دولتش را در آن
تثبيت كرد. حتي جداي از آنكه كه قوانين خاص و ضد بشري خود را در افغانستان به اجرا
گذاشت اما درصدد برآمد تا قواعد سياست و حقوق نظام بين الملل را رعايت كند تا به
عنوان يك دولت جديد از سوي ديگر كشورها به رسميت شناخته شود. چون در غير اين صورت
نمي توانست به حيات سياسي خود ادامه دهد و اگر با خشونت بيشتر به دنبال اجراي
قواعد خود در داخل و خارج، بدون در نظر گرفتن قواعد بين المللي مي بود، بي شك نمي
توانست تا سال 2001 ادامه حيات دهد. تا اينكه در اين سال تحولات بين المللي رنگ
ديگري گرفت و طالبان به ظاهر به بهانه تحويل ندادن رهبر القاعده (به عنوان متحد
اصلي) سقوط كرد. در حال حاضر داعش حتي قواعد اوليه و تجربه شده طالبان را نيز
رعايت نمي كند و اصرار دارد تا جغرافياي منطقه را بهم بريزد و حتي اهميتي به قواعد
بين المللي نمي دهد. ضمن اينكه با اجبار به اجراي قوانين خود ساخته، مردم مناطقي را كه تصرف كرده از خود متنفر مي سازد. به هر جهت مردم نيازمند محيطي امن براي ادامه زندگي هستند نه ايدئولوژي خشونت محوري كه هر روز آنها را با پديده وحشت آور جديد از جمله تهديد و تجاوز مواجه كند.
2. تصور كنيم داعش با اين خشونت وحشت آور بي منطق بتواند موقعيت اوليه خود را در
عراق و سوريه تثبيت و اعلام استقلال كند. به هر جهت اگر اين جريان نيازمند زندگي
و ادامه حيات است و اگر بخواهد به تبادل به دنياي خارج بپردازد، كدام كشور با
تصويري كه داعش از خود ارائه داده، آن را مورد شناسايي قرار خواهد داد تا به
عنوان يك واحد سياسي به فعاليت خود ادامه دهد؟ از سوي ديگر براي دنياي كنوني قابل
پذيرش نيست كه گروهي از هر جايي سربياورد و ادعاي حكومت كند و بدون رعايت هيچيك از
قواعد بين المللي ادامه حيات دهد. به هر حال هر واحد سياسي نيازمند تعامل با دنياي
بيرون خود است. اولين شرط آن نيز اين است كه مورد شناسايي بين المللي قرار بگيرد.
داعش در حال حاضر با فروش قاچاق و يك سوم قيمت نفت سوريه، سرقت بانك هاي مناطق تصرف
شده و ... به زندگي تروريسم محور خود ادامه مي دهد اما آيا مي تواند اين روش را
براي هميشه ادامه داده و هر لحظه به يك كشور حمله ور شود. مسئله ديگر اين است كه
با انباشت سرمايه اي كه انجام داده استقلال اقتصادي خود را از عربستان سعودي و
ديگر كشورهاي حامي منطقه، به دست آورده است حال بر اساس تجربه تاريخي آيا با
اصطكاك منافع در آينده، روزي عليه «مادر» خود در منطقه و حتي نظام بين الملل
نخواهد شوريد؟ در اين صورت سياست آنها چه خواهد بود؟ آيا آمريكا و عربستان بار
ديگر از اين جريان حمايت خواهند كرد تا تغييرات خاورميانه را به نفع خود بچرخانند
يا ديگر چنين امكاني ممكن نخواهد شد؟ به هر حال نوع فعاليت اقتصادي داعش، ساخت
اقتصادي نظام بين الملل را با چالش مواجه كرده و در آينده اين تنش افزايش پيدا
خواهد كرد. با تلاش هايي كه اين جريان در تصرف مركز اصلي نفت عراق دارد اين چالش
جدي تر خواهد شد. مگر اينكه بپذيريم اقتصاد سياسي نظام بين الملل به دنبال خروج از
ثبات بازار انرژي و تهيه مايحتاج خود از طريق قاچاق بين المللي است كه اين مسئله
با هيچيك از تئوري هاي اقتصادي و سياسي موجود در نظام بين الملل قابل جمع
نيست. حتي كشورهايي همچون چين و روسيه نيز به عنوان كشورهاي تاثيرگذار و ضد هژمون، آن را بر نخواهند
تابيد. اگر چه دريافت انرژي با يك سوم قيمت به لحاظ اقتصادي منفعت بيشتري را به
همراه دارد اما نه تنها اين مسير غير مطمئن و ناامن است بلكه چرخه اقتصادي دنيا را
به هم مي ريزد. ضمن اينكه تاييد روش داعش در عراق و سوريه، دليلي بر مشروعيت بخشي
و سربرآوردن انوع آن در ديگر مناطق دنيا خواهد بود كه كل دنيا را تهديد به نابودي
مي كند. در حال حاضر نوع عملكرد داعش به گونه اي است كه اقتصاد، سياست، اجتماع، فرهنگ، امنيت و شرافت دنيا را زير سوال برده است.
3. مجموع اين مسائل به همراه خشونت هاي به عمد بزرگ شده داعش باعث مي شود كه هيچ
كشور و دولتي نتواند به شكل «علني» با آن همكاري كند. مگر اينكه به وضوح اعلام كند
ضد حقوق بشر و ضد زندگي انساني در عصر كنوني است. به همين دليل است كه آمريكا دست
كم فاصله خود را با داعش رعايت مي كند و ادعا دارد حتي با نام سركوب آن، نيرو به
عراق اعزام مي كند. فعايت داعش با اين محوريت باعث مي شود كه دشمنان مشترك آن هر
روز بيشتر شده و به ناچار حلقه فعاليت آن را تنگ‌تر كنند. اما يكي از نگراني هاي
حاضر در خاورميانه اين است كه از اين گروه همچون الگوي طالبان در شبه قاره كه با
طالبان افغانستان و طالبان پاكستان معروف است، استفاده شود و به داعش عراق، داعش
سوريه و داعش ... تقسيم شود تا از آن در آينده بهره هاي لازم را ببرند. در اين صورت
اين گروه دولت و كشوري را در اختيار نخواهد داشت اما تبديل به ابزاري براي فشار به
منطقه جهت چينش منافع خواهد شد.
4. مسئله نهايي براي اينكه داعش محكوم به شكست است به جام جهاني فوتبال به عنوان
تسخيركننده افكار و هوشمندي عمومي به سمت خود است. تاريخ چند دهه گذشته نشان داده
كه در پناه چنين پديده هاي گسترده و تاثيرگذاري مي توان برخي از سياست ها، خشونت
ها و خيانت هاي منفعت محور را پنهان كرد اما وقتي پرده فرو افتد، امكان ادامه آن بسيار
كمتر خواهد بود. به هر حال تب جام جهاني تا چند روز ديگر خواهد خوابيد. 22 تيرماه
روز پايان و فينال جام جهاني است...
زیبا بود. دست مریزاد 
