سوم شعبان المعظم سالروز ميلاد مسعود حضرت اباعبدالله الحسين (ع)، روز پاسدار نامگذاري شده است. ضمن تبريك اين روز به تمامي سبزپوشان سپاه اسلام و خانواده هاي محترم آنان، به همين مناسبت اين نوشتار در پي آن است تا به دو سؤال پاسخ دهد: 1- سپاه چيست؟ 2- پاسدار كيست؟
سپاه چيست؟
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي،براي مردم ايران نهاد و سازماني كاملاً شناخته شده است؛ لكن با توجه به هجمه‌‌هاي دشمنان و جريان ضد انقلاب به اين نهاد انقلابي، معرفي و توصيف سپاه به استناد منابع معتبر، به ويژه براي نسل جوان در شرايط كنوني، يك ضرورت است. براي شناخت سپاه مي‌توان مؤلفه‌هايي چون رسالت و فلسفه وجودي، اهداف و چشم‌انداز، دكترين، تاريخ و نحوه تأسيس، ساختار و سازمان، عملكرد و كارويژه‌هاي آن را مورد بررسي و مطالعه قرار داد. البته اين نوشتار به دنبال بررسي وضعيت سپاه از منظر تمامي اين مؤلفه‌ها نيست و اين كار مجال ديگري طلب مي‌كند.
از آنجا كه سپاه يك نيروي مكتبي، نهادي انقلابي و سازماني رسمي است، منابع ديني، قانون اساسي، اساسنامه سپاه و ديدگاههاي حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري، مهم‌ترين و معتبرترين منابع شناخت و اسناد بالادستي براي وصف و معرفي اين مجموعه است. شناخت سپاه و پاسدار، خصوصاً براي نيروهاي انقلابي و خود پاسداران يك ضرورت است.
اين ضرورت را حضرت امام خامنه‌اي در كلامي خطاب به پاسداران، اين‌گونه بيان مي‌دارند: «من اصرار دارم كه شما عزيزان پاسدار در هر كجا هستيد، روح و حقيقت مسئله پاسداري و سپاه پاسداران را مورد توجه قرار دهيد.» معظم‌له در كلامي ديگر، دليل ضرورت توجه به حقيقت مسئله پاسداري را اين‌گونه بيان مي‌كنند: «پاسدار عنوان بسيار والايي است، اين عنوان را با خصوصياتش، در وجود و در دل و روح و ذهنتان حفظ كنيد. اين، براي انقلاب ضروري است.»
در اصل 150 قانون اساسي آمده است: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه در نخستين روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي تشكيل شد، براي ادامه نقش خود در نگهباني از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن پا بر جا مي‌ماند. حدود وظايف و قلمرو مسئوليت اين سپاه در رابطه با وظايف و قلمرو مسئوليت نيروهاي مسلح ديگر با تأكيد بر همكاري و هماهنگي برادرانه ميان آنها به وسيله قانون مشخص مي‌شود.»
همانگونه كه در اصل 150 قانون اساسي تصريح شده، سپاه پاسداران با پيروزي انقلاب و براساس يك ضرورت شكل گرفت. محافظت از يك نظام ارزشي و سيستم سياسي در برابر تهديدات و خطرات متوجه آن، يك ضرورت عقلي است. انقلاب اسلامي، يك انقلاب ديني با ارزش‌‌هاي خاص بوده و جمهوري اسلامي مهم‌ترين دستاورد اين انقلاب است. اين انقلاب و نظام سياسي برخاسته از آن، به دليل حق‌گرايي و آرمان‌‌گرايي براساس آموزه اسلامي، دشمناني چون نظام سلطه جهاني دارد. خداوند به تمامي كساني كه در راهش قيام مي‌كنند و به دنبال تحقق حاكميت الهي هستند، امر كرده تا خود را در برابر دشمنان‌شان كه همانا دشمنان خدا نيز هستند، قدرتمند ساخته تا بتوانند از خود دفاع كنند. «واعدوا لهم ما استطعتم من قوه و من رباط الخيل ترهبون به عدوالله و عدوكم...» و اين آيه انتخاب شد براي آرم سپاه پاسداران، تا نشان و حجتي باشد براي چيستي و چرايي شكل‌گيري‌اش در نخستين روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي. اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه در تاريخ 15شهريور سال 1361 به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسيد، از منابع معتبر قانوني براي دست يافتن به ماهيت، ساختار و سازمان و رسالت اين نهاد انقلابي است.
در ماده اول اساسنامه سپاه آمده است: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نهادي است تحت فرماندهي عالي مقام رهبري كه هدف آن نگهباني از انقلاب اسلامي ايران و دستاوردهاي آن و كوشش مستمر در راه تحقق آرمان‌‌هاي الهي و گسترش حاكميت قانون خدا طبق قوانين جمهوري اسلامي ايران و تقويت كامل بنيه دفاعي جمهوري اسلامي از طريق همكاري با ساير نيروهاي مسلح و آموزش نظامي و سازماندهي نيروهاي مردمي مي‌باشد.»
به استناد قانون اساسي، اساسنامه سپاه، تدابير حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري، رسالت مصوب و ابلاغي سپاه از سوي فرماندهي معظم كل قوا عبارت است از: «پاسداري از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن در برابر هر سه طيف تهديدات سخت و نيمه سخت و نرم و كمك به توسعه و تعميق انقلاب اسلامي در داخل و خارج كشور در چارچوب تدابير ولي امر مسلمين و فرماندهي كل قوا.»
با توجه به قانون اساسي، اساسنامه سپاه، ديدگاههاي حضرت امام و مقام معظم رهبري در مورد سپاه مي‌توان گفت: 1- سپاه يك نيروي مكتبي تحت امر ولايت، انقلابي و مردمي است.
2- سپاه بعد نهادي‌اش بر بعد سازماني غلبه دارد و به اقتضاي نياز انقلاب، با انعطاف ساختاري و سازماني عمل مي‌كند.
3- سپاه يك مجموعه صرفاً نظامي نيست و حوزه‌‌هاي نظامي، سياسي، فرهنگي، اقتصادي و امنيتي به اقتضاي شرايط براساس رسالت سپاه، حوزه عمل اين نهاد انقلابي است.
4- قلمرو عمل سپاه داخل و خارج كشور است.
5- مأموريت سپاه و ارتش متفاوت از يكديگر مي‌باشد و در مواردي خاص همپوشاني دارد.
6- مديريت سپاه، ذاتاً جهادي است.
سپاه پاسداران در سال‌‌هاي اول انقلاب به گونه‌اي درخشيد و عمل كرد كه حضرت امام (ره) فرمودند: «اگر سپاه نبود كشور هم نبود.» در شهريور سال گذشته نيز رهبر معظم انقلاب اسلامي با توجه به كار ويژه‌‌هاي سپاه طي 35 سال گذشته به ويژه در دوران دفاع مقدس، خنثي سازي توطئه‌‌هاي داخلي، امر سازندگي، تأمين امنيت خطوط هوايي، پيشبرد انقلاب و ... كارنامه سپاه را، كارنامه‌‌اي درخشان توصيف كردند.
2 -پاسدار كيست:
در ماده 34 اساسنامه سپاه، پاسدار اين‌گونه تعريف شده است: «پاسدار به فردي اطلاق مي‌شود كه براي جهاد همه جانبه در راه خدا و نگهباني از انقلاب اسلامي و دستاوردهاي آن به عنوان وظيفه شرعي با داشتن شرايط زير به عضويت سپاه پاسداران در آمده باشد.
الف – اعتقاد به مباني اسلام، انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي
ب – اعتقاد و التزام عملي به ولايت فقيه
ج – التزام عملي به احكام اسلام و قوانين جمهوري اسلامي و رعايت موازين اخلاق اسلامي
د – عدم عضويت در احزاب و گروه‌ها و سازمان‌‌هاي سياسي
هـ - حسن شهرت و عدم سوء سابقه
از منظر قانون، پاسدار يك مجاهد في سبيل الله است و اين جهاد در راه خدا، نه به عنوان يك شغل، بلكه به عنوان يك وظيفه شرعي تلقي مي‌شود. جايگاه جهاد و ارزش جهاد و دستاوردهاي جهاد، بسيار والاتر و بالاتر از آن است كه از آن به عنوان يك شغل نام‌برده شود.
حضرت علي (ع) در خصوص جهاد مي‌فرمايند: «ان الجهاد باب من ابواب الجنه فتحه الله لخاصه اوليائه؛ همانا جهاد، يكي از در‌‌‌هاي بهشت است كه خداوند آن را براي اولياي خاص خود گشوده است.»
پيامبر اكرم (ص)، فرد و جامعه‌اي را كه ترك جهاد نمايد، ذلت‌پذير توصيف كرده و مي‌فرمايند: «فمن ترك الجهاد البسه الله ذلا في نفسه؛ هر كس جهاد را ترك كند، خداوند جامه خواري بر جان او پوشاند.»
اگر ملت ايران امروز از عزت ملي و عزت نفس برخوردار است و توانسته طي 36 سال گذشته با ايستادگي در برابر نظام سلطه و زورگويي‌‌هاي آن، از هويت مستقل اسلامي و ايراني خود دفاع كند، اين مهم به بركت جهادي حاصل شده كه پرچمداران آن، پاسداران انقلاب اسلامي هستند.
حضرت امام (ره) در توصيه‌اي به پاسداران مي‌فرمايند: «از پاسداري خود پاسداري كنيد» اين مهم را رهبر فرزانه انقلاب اسلامي، اين‌گونه مورد تأكيد قرار مي‌دهند كه پاسداران بايد روح و حقيقت پاسداري را مورد توجه قرار دهند و عنوان والاي پاسداري را با خصوصياتش در وجود و در دل و روح و ذهنشان حفظ كنند.
خصوصيات و ويژگي‌‌هاي يك پاسدار كه برگرفته از روح و حقيقت پاسداري است از منظر امام و رهبري عبارتند از:
1- توجه به خدا و با خدا بودن (خدا محوري) 2- تبعيت از ولايت (ولايتمداري) 3- انقلابي بودن 4- مردمي بودن 5- تقويت ايمان و بنيه معنوي 6- رعايت تقوي 7- آمر به معروف و ناهي از منكر بودن 8- اخلاص 9- راز و نياز با خدا و شب زنده داري 10- خودسازي و تهذيب نفس 11- داراي بصيرت نافذ و قدرت دشمن شناسي 12- معرفت ديني 13- استقامت در راه خدا 14- سخت‌كوشي و خستگي‌ناپذيري 15- پرهيز از دنيا طلبي 16- تلاش براي جلب رضايت الهي 17- داشتن انضباط انقلابي 18- رعايت حقوق مردم در همه شرايط 19- داشتن روحيه جهادي و ايثار و شهادت طلبي 20- رعايت حقوق خانواده و فرزندان. حضرت امام (ره) با توجه به حقيقت پاسداري و خصوصيات يك پاسدار واقعي فرمودند: «اي كاش من هم يك پاسدار بودم.»
سلام ... 
