سرویس سبک زندگی جوان آنلاین: اینجا یکی از شرکتهای خصوصی در ولنجک تهران است که امروز برای انجام کاری به این شرکت مراجعه کردهام. هنوز با خودم دارم فکر میکنم که کارمندان این شرکت که عمدتاً خانمهای جوان با آرایشهای غلیظ هستند چرا جواب سلام کسی را نمیدهند که به یکباره یکی از مراجعهکنندگان همیشگی شرکت وارد میشود و با صدای بلند میگوید: درود. درود به همه. صبح بخیر. به یک باره انگار چشم همه کارمندان این شرکت برق میزند و با صدای بلند جواب میدهند: درود مستر حمید. شاداب باشی.
با این نوع سلام و احوالپرسی تازه یادم میآید که از دور و بر شنیده بودم در برخی از شرکتهای خصوصی و حتی دولتی رفته رفته کلمه مقدس سلام که یکی از نامهای خداست فراموش شده و جای خود را به درود داده است.
جالبتر اینکه خداحافظی هم در این شرکت جای خود را به بدرود داده و همین طور دهها کلمه دیگر که انگار به صورت خزنده به فرهنگ روزمره مردم وارد شده است.
چند دقیقهای که از حضورم در این شرکت میگذرد کمکم متوجه میشوم که جواب سلام ندادن تنها مشکل اینجا نیست. حالا که خوب دقت میکنم میبینم اینجا مشکلات دیگری هم دارد، مثلاً در کنار بالکن یکی از اتاقها خانم جوانی برای استراحت و فرار از فشارهای عصبی کار به سیگار پناه برده و گوشه دنجی را برای این کار انتخاب کرده است.
سلامی که بیجواب میماند
این پایان ماجرا نیست چراکه وقتی با بعضی از دوستانم صحبت میکنم متوجه میشوم واژه درود مدتی است جایگزین سلام در برخی از مراودهها شده و این موضوع در شرکتهای خصوصی، جمعهای دوستانه و... بیشتر به چشم میخورد.
نکته جالب اینجاست که وقتی با برخی از این افراد که درود را جایگزین سلام کردهاند صحبت میکنم اینگونه توضیح میدهند که سلام یک کلمه عربی و درود یک کلمه فارسی است و هدف ما از به کار بردن کلمه درود به جای سلام ارزش دادن به زبان فارسی و عدم استفاده از لغات بیگانه است.
وقتی موضوع را با حجتالاسلام والمسلمین سیدهادی سجادی استاد حوزه و دانشگاه و فعال فرهنگی در میان میگذارم به نکات جالب توجهی در این خصوص اشاره میکند و میگوید: اگرچه این افراد به کاربردن درود به جای سلام را با هدف عدم استفاده از لغات بیگانه ذکر میکنند، اما در لابهلای مکالمه روزمره و مراودههایی که با هم دارند از صدها کلمه انگلیسی، فرانسوی، ترکی و حتی روسی استفاده میکنند و تنها بر روی لغات عربی حساسیت خاصی دارند.
به گفته حجتالاسلام سجادی، در اینجا کاملاً مشخص است که موضعگیری این افراد در خصوص به کار نبردن لغات بیگانه تنها به لغات عربی خلاصه میشود که این لغات در آموزههای دینی و رفتارهای پسندیده ما مانند سلام کردن به کار میرود.
وی به نکته جالب توجهی اشاره میکند و ادامه میدهد: واژههای سنتیتر کمتر گرفتار سوءتفاهم میشوند تا واژههای جدید که برای بعضیها نامأنوس هستند. مثلاً از همین درود گفتن ممکن است افرادی اینگونه برداشت کنند که با آنها شوخی داریم، اما وقتی مثل همیشه و به روش سنتی خود به آنها سلام کنیم میدانند قصد ما احترام گذاشتن به آنهاست.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه میدهد: باید یادمان باشد سلام اسم خداست. خداوند متعال اسامی و نامهایی دارد که هر یک از آنها حاکی از یک صفت و حقیقتی در ذات حق تعالی است. «سلام» هم یکی از این اسامی و صفات است که به معنای سلامتی و سلم و دوستی است. خداوند متعال در سوره مبارکه حشر آیه ۲۳ خود را به این نام خوانده است؛ آنجا که میفرماید: «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِک الْقُدُّوسُ السَّلَامُ»؛ اوست خداوند یگانهای که جز او معبودی نیست، مالک و حاکم است و از هر عیبی منزّه میباشد، به کسی ستم نمیکند.
سلام را فراموش نکنید
بد نیست بدانید سلام کردن سبب میشود میان برادران و خواهران دینی الفت و دوستی شکل بگیرد و روش و آدابی دارد که بزرگان دینی آن را به روشنی طرح نمودهاند تا هم از مزایای دنیوی و هم اجر اخروی آن برخوردار شویم.
آیات و روایات گوناگونی نیز در خصوص اهمیت سلام کردن و به کار بردن واژه سلام وجود دارد. خداوند متعال به بندگان خود اجازه داده است که در هنگام ملاقات با یکدیگر نام او را به هم هدیه دهند که با این کار همه خوبیها و خیرات را نصیب هم میگردانند. از این رو سلام کردن بسیار مورد توصیه است به طوری که بر آغازگر سلام و کسی که در احیای این سنّت الهی پیشی بگیرد، برکات و نصیب برتر و بهتری وجود دارد.
امام صادق (ع) از رسول خدا (ص) نقل فرمودند: شایستهترین مردم نزد خدا و رسولش کسی است که سلام را آغاز کند. همچنین امام صادق (ع) فرمودند: آغاز کننده به سلام به خدا و رسولش نزدیکتر است.
در این سنت حسنه نه تنها آغازکننده بودن یک توصیه خوب است بلکه بلند سلام کردن هم یکی دیگر از ادب این رسم نیکوست. امام محمدباقر (ع) فرمودند: خدای عزّ و جل بلند سلام کردن را دوست دارد. همچنین امام صادق (ع) از پدران بزرگوارشان نقل فرمودند که در وصیت پیامبر (ص) به حضرت علی (ع) آمده است: سه چیز باعث پوشاندن گناهان است: آشکارا سلام کردن، طعام دادن، خواندن نماز شب در حالی که مردم خوابند.
تفاوت سلام و درود
محمدحسین ابراهیمزاده مدرس دانشگاه با اشاره به تفاوت ماهیت سلام کردن و درود فرستادن میگوید: گاهی اوقات در محیط دانشگاه و کلاسهای درس شاهد این هستم که برخی از دانشجویان خواسته یا ناخواسته از کلمه درود به جای سلام استفاده میکنند در حالی که این دو کلمه از نظر ماهیت و معنی با یکدیگر متفاوت هستند.
ابراهیمزاده میافزاید: سلام، نخستین خطابی است که در مواجهه دو شخص با یکدیگر بر زبان رانده میشود. این کلام را هر کس به هر کس میتواند بگوید و محدودیتی در به کارگیری آن وجود ندارد. سلام را میتوان به هنگام روبهرو شدن با دشمنان نیز بر زبان آورد و حتی از نظر فقهی، در مقام جواب واجب است. اما درود، نه به صرف مواجهه دو شخص با یکدیگر، به هنگامی بیان میشود که یکی از طرفین، کاری بزرگ یا پسندیده و شایسته انجام داده باشد و طرف دیگر در مقام بزرگداشت و قدردانی و آفرینگویی به او «درود» گوید. در نتیجه، گوینده درود تنها یکی از طرفین است و برخلاف سلام نیاز به جواب متقابل ندارد.
وی میافزاید: متأسفانه برخی از افراد بدون دانستن معنا و مفهوم لغاتی مانند درود، تنها از سر احساسات آن را به کار میبرند که بهتر است در این خصوص اطلاعرسانیهای مداوم صورت گیرد تا افراد دچار اشتباه نشوند.
این استاد دانشگاه نقش رسانهها را در این باره مهم ارزیابی میکند و میافزاید: نگرانی ما آنجایی بیشتر میشود که میبینیم برخی از افراد عمدی و با نیتهای قبلی مانند کمرنگ کردن واژه مقدس سلام یا تغییر در ماهیت رفتارهای پسندیده اسلامی اقدام به این کار میکنند که در این خصوص رسانهها و خصوصاً رسانه ملی باید با نکتهسنجی به این موضوع پرداخته و درباره آن اطلاعرسانی کند.