محمد رضا هادیلو
اقدامات سازمان بسیج سازندگی روز به روز با تنوع و استقبال بیشتری رو به رو شد، به طوری که با تأکید مقام معظم رهبری بر مسئله جهاد اقتصادی و به دنبال آن حماسه اقتصادی، بخشی از برنامه های این سازمان بر عرصه های اقتصاد مقاومتی متمرکز و ظرفیت های عظیم جهادگران در این زمینه ساماندهی شد. اما به نظر مي رسد که در بعضی از مواقع آنطور که شایسته است از این ظرفیت عظیم بهره برداری نمی شود.
به عنوان مثال در قانونی که برای بسیج تهیه و در مجلس نیز تصویب شد، سایر دستگاه ها مجاز هستند که از بسیج به عنوان نیروی کمکی در چارچوب قانون استفاده کنند و به همین جهت می توان گفت که در قانون هیچگونه الزامی برای همکاری دستگاه های دولتی با اقشار مختلف بسیج پیش بینی نشده است.
***
قانون اختیارات سازمان بسیج سازندگی در 6 ماده تنظیم و در بیست و سوم بهمن سال 86 به تصویب رسید. بر اساس مفاد این قانون در راستای اجرای اصل 147 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سازمان بسیج سازندگی و رده های تابعه به عنوان مجری طرح های عمومی و دولتی محسوب می شوند و بنابراین مجاز به تبادل توافقنامه یا انعقاد قرارداد با دستگاه های دولتی هستند. بر همین اساس دستگاه های اجرایی مجازند که در پروژه هایی که قابل واگذاری است، اختیارات لازم را به بسیج سازندگی تفویض کنند.
تلاش در جهت محرومیت زدایی، عمران و آبادانی روستاها و مناطق محروم، غنی سازی اوقات فراغت جوانان در عرصه های کار، تلاش و بهره برداری از توانایی های آن ها، توسعه و بسط فرهنگ سازندگی در بین جوانان، کمک به دولت در توسعه سازندگی معنوی و مادی کشور به ویژه در طرح های عام المنفعه، افزایش توان فنی و تجربی جوانان داوطلب و بسیجیان و ایجاد فضای مناسب برای تمرین در فعالیت های گروهی و کمک به رفع مشکل اشتغال جوانان اعم از دائم و موقت، از جمله مواردی است که در نخستین بند از قانون بسیج سازندگی به آن اشاره شده است.
همچنین براساس این قانون بر همکاری بسیج سازندگی با وزارتخانه های جهاد کشاورزی، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، مسکن و راه و شهرسازی، آموزش و پرورش، نیرو، تعاون و رفاه و کار اجتماعی، سازمان حفاظت محیط زیست، دفتر مناطق محروم ریاست جمهوری، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی، کمیته امداد امام خمینی (ره)، شهرداری ها و دهیاری ها تأکید شده است.
*ایین نامه خاک می خورد
هرکدام از این وزارتخانه ها، مؤسسات و نهادهای دولتی و عمومی و شرکت ها مجازند که متناسب با میزان آمادگی بسیج سازندگی، بخشی از طرح ها و پروژه های زود بازده، کم هزینه و عام المنفعه، امدادی، فرهنگی و مردمیاری خود را با استفاده از نیروهای داوطلب بسیجی و مردمی، جوانان و متخصصین سازمان یافته، توسط سازمان بسیج سازندگی نیروی مقاومت بسیج اجرا کنند.
بر اساس این قانون سازمان بسیج سازندگی به عنوان دستگاه اجرایی و مجری برخی از طرح های دولتی شناخته می شود و مجاز به تبادل موافقتنامه و قرارداد با آن ها می باشد. دولت نیز هرساله بخشی از اعتباراتی که در بودجه سنواتی برای پروژه های مرتبط در نظر می گیرد را در ردیف مستقلی به عنوان کمک به طرح های سازمان بسیج سازندگی در اختیار نیروی مقاومت بسیج قرار می دهد.
در نهایت در بخشی از این قانون اینطور یاد آور شده است که آئین نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف 3 ماه بنا به پیشنهاد نیروی مقاومت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و با همکاری وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح تهیه و به تصویب هیأت وزیران می رسد.
با توجه به تصویب قانون اختیارات بسیج سازندگی، در صورتی که نگاه دستگاه های مختلف به بسیج سازندگی مثبت باشد، براساس این مصوبه، هیچ منع قانونی برای همکاری با بسیج سازندگی وجود ندارد؛ اما متأسفانه این قانون به درستی و به طور کامل مورد بهره برداری قرار نمی گیرد.
شاید تنها مشکل موجود در قوانین مربوط به سازمان بسیج سازندگی عدم تصویب آیین نامه اجرایی این قانون باشد، آیین نامه ای که می بایست ظرف مدت حداکثر 3 ماه به تصویب هیئت وزیران می رسید اما پس از گذشت حدود 6 سال هنوز تصویب نشده، در حالیکه بر طبق همین قانون می توان این تأخیر را نوعی تخلف محسوب کرد.
* بسیج، امتداد مردمی همه دستگاه هاست
مصباحی مقدم،نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، تدوین آئین نامه را از مسئولیت های هیأت وزیران عنوان کرد و افزود: آئین نامه قانون اختیارات بسیج سازندگی باید مصوب شود و در این زمینه مجلس هم وظیفه پیگیری آئین نامه مذکور را بر عهده دارد.
وی بسیج سازندگی را یکی از بازوان انقلابی نظام جمهوری اسلامی دانست و تصریح کرد: با توجه به ورود بسیج سازندگی به عرصه اقتصادی، حتی در اجرا نمودن سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی که از سوی مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارائه شده و در حال بررسی می باشد نیز بسیج می تواند ورود یابد.
رئیس کیمسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی افزود: طبیعتاً مجلس باید در این زمینه تصمیمات درستی اتخاذ کند و از نظر تأمین مالی نیز راهکارهایی را ایجاد نماید تا قدرت لازم برای اجرای این سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و همکاری بسیج سازندگی در این عرصه را داشته باشیم.
محمود تولایی، رئیس سازمان بسیج علمی در رابطه با عدم تمایل برخی از دستگاه ها برای تعامل با بسیج گفت: گاهی در ذهن بعضی ها این تلقی ایجاد می شود که بسیج، ساز و کارهایی را فراهم کرده و اقداماتی را به طور موازی با سازمان های مسئول به انجام می رساند. این نقطه شروع مسئله و مشکل است، در حالیکه بسیج قصد ندارد وظایف هیچ دستگاه، سازمان و یا تشکیلات رسمی کشور را بر عهده بگیرد؛ بلکه بسیج، امتداد مردمی همه دستگاه های نظام و حاکمیت است.
وی افزود: همه دستگاه هایی که براساس قانون، بودجه و اعتباراتی به آن ها تعلق می گیرد و تکالیفی هم دارند، باید وظایف خودشان را به طور کامل به انجام برسانند و در برابر مردم، مجلس و مراجع ذیربط هم پاسخگو باشند. مثلا در بحث اقتصاد مقاومتی و اقتصاد کشاورزی، بسیج سازندگی قصد دارد ظرفیت های اجتماعی را برای انجام تکالیف وزارت جهاد کشاورزی در زمینه تأمین غذا برای مردم و توسعه کشاورزی بسیج کند و همچنین بسیج علمی هم ظرفیت های خلاق جوانان این سرزمین را در این زمینه ساماندهی می کند.
*بازگشایی گره حل مشکلات توسط مردم
عبدالکریم جمیری، نماینده بوشهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه الگوی خدمت رسانی در بسیج سازندگی باید در سراسر جامعه تسری یابد افزود: هر دستگاهی و هر مسئولی در حدود اختیارات خود باید میدان کار را برای نهادهایی همچون بسیج سازندگی باز کنند اما با این وجود نمی توان دستگاه ها را به طور عام در این زمینه مکلف کرد.
جمیری ادامه داد: اگر دستگاهی علاقمند به تعامل و همکاری با بسیج سازندگی نباشد باید علت را در رده های مدیریتی آن دستگاه جستجو کرد؛ به این جهت که مدیرانی که خودشان مجهز به تفکر بسیجی هستند و یا نظام و انقلاب و بسیج را درک کرده اند، به طور معمول برای -
وی در خصوص نحوه حمایت مجلس شورای اسلامی از توسعه فعالیت های بسیج سازندگی گفت: چنین مواردی باید به طور ویژه و با اعتبارات ویژه در عرصه های خاص در مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.
محمدصالح جوکار، نماینده یزد در مجلس شورای اسلامی در خصوص نحوه همکاری مطلوب مجلس با برنامه های بسیج سازندگی گفت: نگاه به بسیج نباید از جنس نگاه به یک سازمان یا نهاد باشد بلکه باید یک نگاه ویژه به عنوان تشکلی باشد که می تواند در حل مشکلات به سایر دستگاه ها کمک کند و برای حل این مشکل در وهله نخست باید سازوکار قوانینی که بسیج سازندگی در روند کار خود به آن نیاز دارد در مجلس تصویب شود تا اقدامات آن به پشتوانه یک طرح جامع قانونمند انجام گیرد.
وی با بیان اینکه بسیج سازندگی با ورود به عرصه های اقتصادی و تحقق مؤلفه های اقتصاد مقاومتی باید مشکل گشای مردم باشد، تصریح کرد: بسیج سازندگی باید با سازماندهی و تشکیل اتاق فکر، به صورت کارشناسی شده و با برنامه ریزی جامع دولت را در عرصه اقتصادی یاری دهد تا گره مشکلات مردم توسط خود آن ها و در داخل کشور باز شود.
با گذشت 6 سال از تصویب قانون اختیارات بسیج سازندگی، آئین نامه اجرایی این قانون که می بایست حداکثر ظرف مدت 3 ماه تدوین می یافت، هنوز مورد پیگیری قرار نگرفته است. آئین نامه ای که شاید بخشی از موانع مربوط به فعالیت بسیج سازندگی در کشور در گرو تصویب آن باشد و مسیر محرومیت زدایی از مناطق مختلف کشور را هموارتر نماید.
