فتنه 88 از جهات بسياري به فتنه جمل كه در نخستين سال حكومت امام علي (ع) رخ داد و به چالش بزرگي در ميان امت اسلامي تبديل گرديد، شباهت دارد. فتنه آن وضعيت و فضاي غبارآلودي است كه تشخيص حق از باطل، درست از نادرست و راستگويان از دروغگويان براي كساني كه ضعف بصيرت داشته باشند، كار سخت و دشواري خواهد بود و بعضاً در اين تشخيص به اشتباه افتاده و به كژراهه ميروند. با توجه به فرا رسيدن سالروز يومالله و حماسه تاريخي 9 دي، روزي كه فتنه امريكايي با حضور يكپارچه مردم مؤمن و انقلابي ايران شكست خورد، در اين نوشتار با هدف عبرتآموزي از تاريخ، وجوه مشابه فتنه 88 و فتنه جمل بررسي ميشود. شباهتهاي اين دو فتنه به اجمال عبارت است از:
1- در هر دو فتنه، فتنهگران در برابر حكومت حق و الهي ايستادند. فتنه جمل، لشكركشي عليه حكومت حقطلبانه و عدالتخواهانه حضرت علي (ع) بود و فتنه 88، اردوكشي خياباني عليه نظام ولايت فقيه بود؛ ولايت فقيهي كه به تعبير حضرت امام خميني (ره) ولايتش همان ولايت رسول الله (ص) است. بنابراين هر دو فتنه ماهيتي براندازانه داشت.
2- در هر دو فتنه، عناصر اصلي فتنه به دنبال قدرت و تأمين دنياي خود بودند. در فتنه جمل عايشه، طلحه و زبير، هر كدام در تكاپوي قدرت و به دست گرفتن زمام امور مسلمين بودند و در فتنه 88 نيز فتنهگران اصلي روي صحنه و پشت صحنه در طلب قدرت بودند.
3- در هر دو فتنه، فتنهگران اصلي، پيمان شكني كردند و بر عهد و پيمان خود با ولايت بر حق پايدار نماندند. در فتنه جمل، طلحه و زبير از سردمداران فتنه، جزو اولينهايي بودند كه با حضرت علي(ع) بيعت كردند، لكن چند روزي از بيعت آنان نگذشته بود كه در رديف ناكثين قرار گرفتند.
در فتنه 88 نيز سران اصلي فتنه، دم از ولايت و رهبري زدند، لكن در نهايت در برابر ولايت ايستادند.
6- در هر دو فتنه، خواص جامعه اسلامي به چهار گروه تقسيم شدند. گروهي از فتنهگران حمايت كرده و گروهي از جبهه حق دفاع كردند. گروه سوم سكوت كرده و ساكت فتنه شدند و چهارمين گروه مواضع دو پهلو گرفتند.
7- در هر دو فتنه،رهبران جبهه حق تلاش كردند تا از پيدايي فتنهها جلوگيري كنند. حضرت امام علي (ع) از همان لحظهاي كه طلحه و زبير به بهانه انجام عمره مفرده قصد خروج از مدينه منوره داشتند به روشنگري و بصيرت افزايي پرداخته و مردم را از مكر و خدعه آنان آگاه ساختند. در فتنه 88 نيز رهبر فرزانه انقلاب اسلامي طي چندين سخنراني در پايان سال 88 و اول سال 99، با اشاره به سخنان كساني كه در سلامت انتخابات ايران تشكيك كرده بودند، به روشنگري پرداخته و مردم را به هوشياري در عرصه انتخابات فراخواندند.
8- در هر دو فتنه، رهبران جبهه حق در برخورد قاطع با جريان فتنه، لحظه اي دچار ترديد نشدند. حضرت علي (ع) در برابر جريان فتنه جمل و لشكركشي عايشه، طلحه و زبير به بصره و اشغال اين شهر، بسيج عمومي داد و سپاهي را براي سركوب فتنهگران آماده ساختند. قاطعيت حضرت علي (ع) را در سخنان آن حضرت در زماني كه به سوي بصره عازم بود و در مكاني به نام «ربذه» ايراد گرديد، ميتوان ملاحظه نمود. حضرت در آن خطبه براي حاضران فرمود: «به خدا سوگند در آن هنگام كه كافر بودند، با آنان پيكار كردم و هم اكنون كه مفتون دست بيوفايان واقع شدهاند با آنان ميجنگم و همانا مسير فعلي من بر اثر تعهدي است كه دارم. به خدا سوگند، شكم باطل را ميشكافم تا حق را از پهلوي آن خارج سازم.»در فتنه 88 نيز حضرت امام خامنهاي (مدظله العالي) با قاطعيت در برابر جريان فتنه ايستادند و در اين ايستادگي لحظهاي دچار ترديد نشدند. سخنان معظم له در خطبههاي نماز جمعه 29 خرداد 1388 آن هم بعد از اردوكشي خياباني جريان فتنه در روز دوشنبه 25 خرداد 88، اين قاطعيت را آشكار ميسازد. در هر دو فتنه، رهبران جبهه حق در عين داشتن قاطعيت براي برخورد با فتنه، تلاش كردند تا از خونريزي و بروز مشكلات در جامعه اسلامي جلوگيري نمايند. در فتنه جمل، پس از آنكه دو سپاه اسلام و نفاق در برابر هم قرار گرفتند و هر لحظه امكان شعلهور شدن آتش جنگ ميرفت، حضرت علي (ع) تلاش زيادي به عمل آورد كه اين غائله با مصالحه و بدون نبرد و خونريزي به پايان رسد و بر همين اساس با زبيربن عوام گفتوگو كرد و براي عايشه و ديگر سران فتنه پيامهايي را فرستاد و آنان را براي دست برداشتن از فتنهگري و ايجاد جنگ و اختلاف بين امت ترغيب و تشويق نمود ولكن سران مغرور و لجوج فتنه حاضر به پذيرش حق نشدند. در فتنه 88 نيز رهبر فرزانه انقلاب اسلامي به طرق مختلف از قبيل پيام دادن به سران فتنه، تشكيل جلسه با نمايندگان و رؤساي ستادهاي انتخاباتي كانديداها، تمديد مهلت شوراي نگهبان براي رسيدگي به شكايات و... سعي كردند، غائله پديد آمده با كمترين تنش پايان پذيرد، لكن سران فتنه با لجاجت و غروري كه داشتند حاضر به پذيرش حركت در چارچوب قانون نشدند.
در هر دو فتنه، خشونت و درگيري و بر زمين ريختن خون مسلمين از سوي جريان فتنه آغاز شد. در فتنه جمل،در روز دهم جماديالاولي هجري قمري، سپاه جمل با تيرباران كردن سفير اميرالمؤمنين علي (ع) كه قرآن به دست گرفته بود و فتنهجويان را به كتاب خدا دعوت ميكرد، جنگ را شروع كردند. در فتنه 88 نيز فتنهگران بعدازظهر روز 25 خرداد با حمله به حوزه مقاومت بسيج و به آتش كشيدن خودروها و انجام تيراندازي از داخل جمعيت اراده خود براي درگيري با نظام آشكار ساختند. موسوي و كروبي و ديگر سران فتنه به جاي محكوم كردن اين حركت، نظام و حافظان نظم و امنيت جامعه را محكوم كرده و زمينههاي اغتشاشها و ناآراميهاي بعدي را فراهم ساختند.
11- هر دو فتنه با پيروزي جبهه حق و شكست جريان فتنه پايان يافت. جبهه حق پس از پيروزي بر فتنه در اين دو مقطع تاريخي، نهايت رأفت را در قبال فتنهگران به خرج دادند. در فتنه جمل، پس از شكست جريان فتنه، حضرت علي (ع) اسيران را آزاد، زخميان را مداوا و از تعقيب فراريان خودداري نمود و عايشه را به همراه جماعتي از زنان كه لباس مردانه پوشيده بودند، به مدينه برگردانيد. در فتنه 88، پس از شكست فتنه، بسياري از كساني كه در اغتشاشات دستگير شده بودند، آزاد شده، تعدادي از عوامل ميداني فتنه با نهايت رأفت اسلامي به مجازاتهاي سبك محكوم شدند و هيچ برخوردي با سران اصلي فتنه صورت نگرفت. فراريان فتنهگر به خارج از كشور نيز تحت تعقيب قرار نگرفتند. پس از گذشت يك سال از زمان شكست فتنه در 9 دي ماه 88، آنگاه كه موسوي و كروبي مجدداً قصد فتنهانگيزي داشته و با صدور اطلاعيه هواداران خود را براي حضور در خيابانها در 25 بهمن 1389 فراخوان دادند، نظام اسلامي مظلوم و درعين حال مقتدر، تصميم به حصر خانگي آنان گرفت.