راه انديشه از كجا مي گذرد، آزادي يا ديكتاتوري؟ از كجا مي توان فهميد كدام گفتمان از
آزادي انديشه دفاع مي كند و كدام يك از تصلب؟
گفتارها و نوشتارها از جمله زمينه هايي است كه
به راحتي مي توان درك كرد كدام انديشه متصلب است و براي حذف ديگري عنوان مي شود و
كدام از پذيرش گفتمان ها استقبال مي كند.
هر از چندگاهي دكتر عبدالكريم سروش ميل به نامه
نوشتن مي كند و براي دوستان و دشمنانش نامه نگاري مي كند. در عمده اين نامه ها دو
بخش بيش از همه مورد توجه قرار مي گيرد. ابتدا ادبيات فاخر و سنگين كه همراه با
پذيرش است. دوم ديكتاتوري فكري، هجوم براي حذف ديگري و واژه هايي آميخته به انزجار
مفرط.
ديكتاتوري فكري از جمله چالش هايي است كه در طيف
قابل توجه اي از روشفكران رواج دارد اما همزمان شعار دموكراسي و آزادي فكري از
زبانشان نمي افتد. برخلاف آنچه برخي از زبان شناسان معتقد هستند كه ذهن و عين
هماني است كه زبان مي گويد و به زبان در مي آيد، در ميان روشفكران ذهن و زبان
بسيار از هم فاصله دارند. بخش قابل توجهي از اين طيف در ذهن ميل به دموكراسي دارند
بخصوص از جنس هماني كه خود مي پسندند و در آن بستر تنها به دنبال حذف ديگري هستند.
كافي است به اين نامه سروش به محمود دولت آبادي با عنوان «به جستجو برآمدم که قصه چيست و محمود دولت‌آبادی
کيست؟» بنگريم:
«خبر آوردند خفته‌اي است در
غاري نزديک دولت‌آباد که پس از 30 سال ناگهان بي‌خواب شده و دست و رو نشسته به پشت
ميز خطابه پرتاب شده و به حيا و ادب پشت کرده و صدا درشت کرده و با «سخافت و شناعت»
از معلمي به نام عبدالکريم سروش سخن رانده ... و دروغ در دغل کرده و متکبرانه با حق جدل کرده است.
و اين همه عقده‌گشايي و ناخجستگي در مجلسي به نام و حمايت از مهندس موسوي که در پي
پوشيدن قباي خجسته صدارت است ... گزافه و ياوه بسيار شنيده بودم اما اين گاف‌هاي گزاف
واقعا نوبر بود. از جنسي ديگر بود...»
اين چند جمله خوشبختانه
به اندازه لازم گوياي ادبيات روشنفكران حذف نگر است كه نياز به توضيح ندارد. حال سروش
در تازه ترين نامه خود به دكتر حسن روحاني باز با ادب و ادبيات خاص خود، زبان گشوده
و در بخشي از نامه به مخاطبي خاص تازيده است كه ادامه همان انديشه ديكتاتوري است و
قاعدتا ادامه خواهد يافت...
