هميشه در رسانهها قبل از رسيدن روزي خاص يا مراسم يا رويدادي به خبرسازي و اطلاعرساني در مورد آن موضوع پرداخته ميشود تا توجه همگان يا قشر درگير به موضوع جلب شود. به واقع اطلاعرساني بيشتر به زمان برگزاري يا انجام اقدامي مختص ميشود اما درباره موضوع مهم بهداشتي كه مستقيماً با سلامت فرد و جامعه در ارتباط است، زمان قبل يا بعد از اين روز نمادين تفاوت زيادي نميكند، موضوع سلامت و بهداشت در مورد «روز جهاني توالت» كه مصادف با 19 نوامبر و برابر با 28 آبان بوده است، زمان و مكان نميشناسد.
براساس اطلاعات آماري مجامع بينالمللي 15 درصد از جمعيت جهان به دلايل مختلف دسترسي به سرويس بهداشتي ندارند كه اين موضوع سبب شده است تا در كشورهاي توسعهنيافته يا در كشورهايي كه دچار كمبود توالتهاي بهداشتي عمومي هستند غرامت و هزينهاي معادل دو تا هفت درصد از توليد ناخالص ملي خود را در اين امر صرف كنند. نياز به رفع حاجت و استفاده از سرويس بهداشتي مختص فرد يا گروه خاصي نميباشد بلكه در برخي از كشورها كه نگهداري از حيوانات مرسوم است، احداث يا در نظر گرفتن سرويس بهداشتي براي حيوانات در نظر گرفته شده است.
اهميت توجه و پرداختن به موضوع توالت يا سرويس بهداشتي از آن جهت است كه اگر سرويس بهداشتي نباشد، بحث سلامت هم از بين خواهد رفت. در دين اسلام نيز به لزوم توجه ويژه به بهداشت و سلامت فردي و جمعي تأكيد فراوان شده است و براي پاكيزگي و طهارت نيز مسائل بسياري وجود دارد و از سوي ديگر نظافت را همواره نشانه ايمان توصيف كردهاند كه به اين موضوع نيز در آن توجه شده است.
اهميت سرويس بهداشتي تا آنجايي است كه در وسايل نقليهاي كه به مدت زياد بايد طي مسير بكنند، مكاني براي اين امر در نظر گرفته شده است و از قطار و اتوبوس گرفته تا هواپيماها اكثراً به اين مكانها مجهز هستند، اما وضعيت سرويس بهداشتي در مكانهاي عمومي و محلهاي تردد چگونه است. براي من و شما هم گاهي پيش آمده است كه نياز به سرويس بهداشتي داشتهايد ولي از آن خبري نبوده است. استرس و فشار روحي از يك سو و ساير عوامل فيزيكي از سوي ديگر سبب ميشود تا فرد نتواند به زندگي عادي خود ادامه دهد.
بروز و تشديد بسياري از بيماريهاي مربوطه به تأخير در رفع حاجت باعث شده است تا آنجا كه پزشكان به اين موضوع تأكيد فراوان كردهاند.
متأسفانه در طراحي فضاها و مكانهاي شهر وضع سرويسهاي بهداشتي همواره به گونهاي نبوده است كه پاسخگوي نياز شهروندان يا مسافران باشد. احداث و نگهداري اين فضاهاي ضروري عمومي از وظايف مديريت شهري است كه گاه افراد خير نيز اقدام به ساخت آن ميكنند اما كمبود سرويسهاي بهداشتي مجهز و تميز با توجه به تراكم جمعيت و بافت شهري همواره احساس ميشود، هر چند شهرداري تهران در برخي مراكز و ميادين پررفت و آمد اقدام به احداث سرويس بهداشتي كرده است اما به دليل كافي نبودن تعداد سرويسهاي بهداشتي همواره شهروندان از نبود اين مكانها گلهمند هستند.
مديريت شهري با توجه به بحث ناحيهمحوري و محلهمحوري بايد در احداث و نگهداري سرويسهاي بهداشتي بيش از گذشته كوشا باشد و در جانمايي اين مكان دقت لازم براي دسترسي بيشتر شهروندان در نظر گرفته شود.
در اين زمينه فعاليتهايي هم در تجهيز سرويسهاي بهداشتي به تكنولوژي روز صورت گرفته است كه نمونههاي آن را ميتوان در پارك جنگلي بزرگ شهري يا پارك مركزي مشاهده كرد؛ استفاده از آبگرمكن خورشيدي براي انتقال آب گرم به سرويس بهداشتي يا اينكه سقف سازه برخي از سرويسهاي بهداشتي در مراكز شهري به گونهاي ساخته شده است كه روي آن فضاهاي سبز (بام سبز) احداث شده است تا همخواني با فضاي پيرامون داشته باشد.
بر اين اساس لازم است با توجه به كمبود فضاهاي خالي تهران، در بحث اجراي طرحهاي شهري نيز به جانمايي فضاهايي براي احداث سرويس بهداشتي عمومي توجه ويژهاي صورت گيرد.
به واقع اگر شهرداري قرار است به موضوعات سلامت و بهداشت شهروندان ورود كند لازم است تا به موضوعات توجه كند، از سوي ديگر جمعيت جوان كشور در حال پيرشدن است و اين افزايش سن مسائل و موضوعات بسياري را نيز به همراه دارد كه يكي از آنها هم همين احداث سرويسهاي بهداشتي عمومي با در نظر گرفتن شرايط جسماني اين افراد است. با اين وجود براساس اعلام معاونت خدمات شهري شهرداري تهران در شهر تهران حدود 5هزار چشمه سرويس بهداشتي وجود دارد.
ساخت سرويسهاي بهداشتي پورتال (قابل حمل) كه امكان جابهجايي دارد نيز به نوعي ميتواند به صورت موقت در مكانهاي مورد نياز مورد استفاده قرار گيرد.
به واقع اگر قرار است شهري به سمت توسعه پايدار و توسعهيافتگي گام بردارد، همانگونه كه در آن احداث بزرگراه و فضاهاي تفريحي و عمومي لازم است، توجه به احداث سرويس بهداشتي متناسب با تراكم جمعيت نيز بسيار ضروري است.
هر چند ساخت چشمههاي سرويس بهداشتي در شرايط حاضر هزينه بسياري را ميطلبد اما مسئولان ذيربط شهري ميتوانند با احداث سرويسهاي بهداشتي عمومي علاوه بر موارد ذكر شده در استفاده از فضاهاي جانبي جهت سرويسهاي بهداشتي، مباحث تبليغات محيطي و مواد بهداشتي شهري را كه بسيار سودآور و يكي از نيازهاي شهري است با تعبيه مكان و فضاهاي تبليغاتي بوجود بياورند و بخشي از هزينه احداث سرويس بهداشتي و نگهداري آن را تأمين كنند يا اينكه از بخش خصوصي در احداث و نگهداري از سرويسهاي بهداشتي حمايت كنند تا مشكلات و مسائل كمبود سرويسهاي بهداشتي برطرف شود.