مصطفي شاهكرمي | تسخير ذهن و قلب و حتي سرزمين و موطن افراد با بهرهگيري از آثار سينمايي هدفمند و هوشمندانه از جمله مؤلفههاي قابل احصاي سينما محسوب ميگردد. از طرفي كشورهاي صاحب سبك و اثر در حوزه سينما سعي ميكنند با برپايي جشنوارههاي موضوعي يا غيرموضوعي متنوع و مختلف و با توليد آثاري برگرفته از ريشههاي تمدني و فرهنگيشان ضمن هنرنمايي داشتههايشان را در دسترس ديگر اقوام و ملل قرار بدهند. هر ساله با آغاز ايام سالروز پيروزي انقلاب اسلامي در بهمنماه جشنواره بينالمللي فيلم فجر تبديل به ويترين نمايش آثار و توليدات يكسال گذشته فيلمسازان كشورمان ميگردد. اين جشنواره هرساله با حواشي و مباحث مختلفي برگزار ميشود اما جشنواره امسال از چند جهت قابل توجه و داراي حساسيت است. جشنواره فجر امسال صرفنظر از برخي احتمالات، با سه مشكل عمده مواجه است كه كار مسئولان و به خصوص دبير آن را تا حدودي سخت ميكند. اولاً حجم بالاي فيلمهاي شركتكننده و نيز با توجه به حضور آثاري از افراد مشهور و صاحبنام سينماي كشورمان در اين دوره از جشنواره و مدعي كسب سيمرغ بودنشان حساسيتهاي بسياري را در پي خواهد داشت. حجم و تعداد بالاي فيلمهاي شركتكننده در جشنواره يكي از مسائلي است كه كار داوري آثار را سختتر ميكند. حال اگر در بين آثار حاضر در جشنواره، فيلمها و فيلمسازان مدعي و صاحبنامي كه هر كدامشان سوداي تصاحب سيمرغهاي چندگانه را دارند حضور داشته باشند قطعاً حساسيتهاي داوري آثار به بالاترين حد خود ميرسد. انتخاب يا عدم انتخاب اثر هر كدام از اين مدعيان به تنهايي مستعد به حاشيه بردن جشنواره امسال خواهد بود. مسئله دوم مربوط به فيلمهاي توقيفي است كه به تبع برخي تحركات قابل تأمل مسئولان سازمان سينمايي و وزارت ارشاد در حوزههاي مختلف، باعث بالا رفتن انتظارات ويژه و خاص برخي از صاحبان آثار توقيفي و حتي زنده شدن اميد اخذ مجوز نمايش توليداتشان را فراهم كرده است. اين موضوع هم به عنوان دومين مشكل اين دوره از جشنواره به حساب ميآيدكه دبير جشنواره بايد فكر و تدبيري خاص در رابطه با آنها به كار بگيرد. مشكل سوم و البته حاشيهسازترين مسئله در رابطه با اين دوره از جشنواره حضور فيلمهاي ويدئويي است كه بدون داشتن پروانه ساخت توليد شدهاند و داعيه و مدعاي شركت در اين دوره از جشنواره را دارند. اينها سه بخش از معضلات و مشكلاتي است كه در جشنواره فيلم فجر امسال قابل احصا و رصد هستند. يكي از مباحثي كه در بين افواه اهل سينما در حال شنيده شدن است مربوط به كنار گذاشتن و به نوعي حذف برخي از فيلمسازان ارزشي از جشنواره است كه ميتواند مستعد بروز برخي اتفاقات باشد. البته مباحث و حواشي حساسيتزاي ديگري نيز وجود دارند كه بر اساس تحليلهاي مختلف ارائه شده از سوي كارشناسان آنها را مورد ارزيابي و سنجش قرار دادهايم.
حضور فيلمسازان برجسته در اين دوره
محمدحسين نيرومند كارشناس سينما و مسائل فرهنگي درباره ارزيابياش از جشنواره فيلم فجر امسال به خبرنگار«جوان» ميگويد: من فكر ميكنم كه معاونت سينمايي در جشنواره فجر امسال به غير از اينكه شاهد كيفيت بالاي برخي فيلمهاي شركتكننده در جشنواره است حضور فيلمسازاني مثل ابراهيم حاتميكيا با فيلم «چ» و آقاي مجيد مجيدي با فيلم«محمد»(ص) هم باعث رونق بيشتر جشنواره فجر خواهد شد اما از طرفي احتمال اينكه جشنواره امسال با مشكلاتي هم مواجه شود، تا حدودي قابل پيشبيني است. به نظر ميرسد يكي از چالشهايي كه دبير محترم جشنواره با آن روبهرو خواهد شد مربوط به برخي از فيلمهاي توقيفي و فيلمهايي است كه پروانه ساخت ندارند. به هر حال با تغيير فضايي كه به وجود آمده است شايد برخي از افراد گمان ميكنند يا انتظار دارند كه براي چنين فيلمهايي امكان نمايش به وجود بيايد اما واقعيت اين است كه اين فيلمها مجوز قانوني پروانه ساخت ندارند و چنين توقعي مغاير با قوانين و مقررات وزارت ارشاد است. اين چالشها را بايد دوستان سازمان سينمايي بتوانند مديريت و حل كنند. چه اينكه محتواي برخي از اين فيلمها به گونهاي نيست كه منتقدان متدين و دغدغهمند نسبت به چنين آنها سكوت كنند در نتيجه يكي از سختترين مراحل جشنواره فجر كنترل اين مبحث است. به هر حال در فضايي كه ايجاد شده قطعاً افراد فرصت طلب چندگامي را بر خواهند داشت، پس دبير جشنواره و ديگر دوستان بايد تلاش كنند تا اين موارد را پيشبيني و مديريت كنند. لازمه اين پيشگيري و مديريت هم اين است كه دوستان از همين حالا به فكر چارهانديشي باشند. در واقع آقاي رضاداد بايد براي هر فيلمي يك برنامهريزي و سناريوي خاص خودش را طرحريزي كند. تا انشاءالله بتوانيم جشنوارهاي داشته باشيم كه بتوانيم نام «جشنواره فيلم فجر» را بر آن بگذاريم.
اين كارشناس فرهنگي در ادامه اظهار ميدارد: واقعيت اين است كه در مقابل فيلمهايي كه با آرمانهاي انقلاب اسلامي مغايرت دارند، حتماً افرادي موضعگيري و بحث خواهند كرد چراكه سينما در نهايت بايد آوردهاي براي انقلاب اسلامي داشته باشد نه اينكه به گونهاي بشود كه با ارزشها و اهداف انقلاب به جدال و ستيز برخيزد. در اين زمينه مديران سينمايي بايد سعي بكنند تا چنين فيلمهايي سينما را به يك چالشي نيندازند كه براي كليت سينما و مهمتر از آن براي انقلاب اسلامي مشكل ساز بشوند! بايد در نظر داشته باشيم كه اين جشنواره، جشنواره فيلم فجر انقلاب اسلامي است نه جشنواره كن، ونيز و يا... بنابراين بايد سعي شود تا با ارزشها و آرمانهاي اصولي انقلاب اسلامي همخواني داشته باشد. با توجه به اتفاقاتي كه سال گذشته به توقيف و جلوگيري از ادامه اكران برخي فيلمها انجاميد، به نظر ميرسد در سال جاري برخي از كساني كه منافعشان در گرو ايجاد تنش و موجآفريني تعريف شده است در حال طراحي و انجام اقدامات پنهان اما مديريت شدهاي براي جشنواره فيلم فجر امسال هستند. اين افراد ظاهراً سعي دارند تا با انجام برخي جوسازيهاي تصنعي فضا را به سمت راديكالي شدن پيش ببرند تا پس از اين كار بتوانند بهره و ضربه مورد نظرشان را احصا و وارد كنند. از سويي اين افراد سعي دارند با در اختيار گرفتن موج رسانهاي به نفع خودشان، زخمها و عقدههاي چندين ساله و همچنين كينههاي قديميشان را التيام ببخشند. چه اينكه اين افراد به خوبي ميدانند كه ديدبانان و رصدكنندگان فضاي فرهنگي جامعه اجازه نشو و نما و متجلي شدن به آثاري كه ارزشها و اصول اوليه انقلاب و اسلام را نشانه رفتهاند را نخواهند داد.
لزوم برآورد و تحليل وضعيت آينده سينما
مشاور وزير سابق فرهنگ و ارشاد اسلامي ميگويد: بنده به عنوان يك كارشناس و فردي كه برخي از اين فيلمها را مشاهده كردهام و در جريان توليد برخي از فيلمها هستم احساس ميكنم كه ممكن است چنين فضايي ايجاد بشود! با توجه به همين موضوع است كه بنده عرض ميكنم اين دوره از جشنواره به رغم حضور برخي فيلمسازان صاحبنام و فيلمهاي قابل اعتنا و حرفهاي، از نظر مديريتي و تدبير امور به نحو شايسته يك دوره بسيار سختي است! بايد سيستم فرهنگي و هنري كشور به ويژه معاونت سينمايي و وزير محترم ارشاد يك برآورد و تحليلي از وضعيت آينده و پيشرو داشته باشند و بتوانند به شكلي صحيح و احسن جلوي تندرويها و به نوعي راديكاليزه شدن فضا را بگيرند. الان به صورت قطعي نميتوان گفت كه چنين مسئلهاي حتماً و به ضرس قاطع اتفاق خواهد افتاد ولي برخي از فيلمهايي كه صحبت حضورشان در جشنواره امسال است در صورت اكران شدن مستعد دامن زدن و ايجاد چنين فضايي (فضاي راديكالي و تند) هستند! البته داستاني كه سال گذشته رخ داد با آنچه امسال وقوعش محتمل است تفاوتهاي زيادي دارد.
با توجه به اقدامات قابل تأمل صورت گرفته در حوزه سينما از جمله معرفي يك فيلم موهن به ارزشهاي ايراني اسلامي مثل فيلم «گذشته» ساخته اصغر فرهادي، به عنوان نماينده سينماي جمهوري اسلامي ايران در جشنواره صهيونيستي اسكار و بازگشايي خانه سينما با يك اساسنامه مجعول و مورد مناقشه، جملگي گوياي روزهاي پرتلاطم و جشنواره فجر پرحاشيهاي است.
نيرومند در اين رابطه ميگويد: تعطيلي خانه سينما به نظر بنده استراتژي غلطي بود اما آنچه را كه من به آن اعتقاد دارم اين است كه يك پروسه غير قانوني در برگزاري مجمع شكل گرفته و يك هيئت مديرهاي برخلاف مشي موردنظر در اساسنامه مجعول و غيرقانوني خانه سينما (شرايط قانوني انتخاب اعضاي هيئت مديره با حضور همه اعضاي صنوف و...) انتخاب شدهاند. حال نكته اينجاست كه همين هيئت مديره غيرقانوني قرار است يك مجمع عمومي (دوشنبه 14مهرماه) تشكيل بدهد! بحث اصلي اينجاست كه متأسفانه وزارت ارشاد گمان ميكند كه اگر اين مسئله به خوبي برگزار شود ماجراي مطول خانه سينما هم حل ميشود! خب برفرض كه چنين هم شد پس اين وسط تكليف قانون چه ميشود؟ چه كسي يا چه دستگاهي متولي و پاسدار قانون است؟
قانون فداي رودربايستيها ميشود
اين كارشناس سينما با تأكيد بر اينكه وظيف ذاتي وزارت ارشاد به عنوان بخشي از قوه مجريه اين است كه پاسدار و مراقب اجراي قانون باشد، در ادامه ميافزايد: اينجاست كه بايد وزارت ارشاد طبق قانون ناظر بر اجراي قوانين باشد، همينجاست كه خلاف قانون عمل شده است! اينجا يك مولود نامشروع و غير قانوني ميخواهد مجمع عمومي برگزار كند و متأسفانه وزارت ارشاد و سازمان سينمايي با اقداماتشان در حال ساپورت و حمايت از اين هيئت مديره غيرقانوني هستند! متأسفانه دوستان تصورشان بر اين است كه با برگزاري مجمع عمومي خانه سينما و مابقي مسائل، همه چيز تمام ميشود در حالي كه اينگونه نيست! و اين فقط ظاهر قضيه است.
نيرومند ضمن تأكيد بر لزوم انجام امور به شكلي درست و نيكو ميافزايد: بنده يك دغدغه چندين ساله دارم و آن اين است كه متأسفانه در معاونت سينمايي قوانين و مقررات در دوره مديريتهاي مختلف از گذشته تا به حال، جدي گرفته نميشوند! اغلب قانون فداي رودربايستيها و من بميرم تو بميري و از اين دست چيزها ميشود! به طور مثال الان چند فيلم ايراني در خارج از كشور در حال اكران شدن هستند كه مجوز اكران ندارند! خب اين چه قانوني است كه نميتواند جلوي يك چنين اتفاقاتي را بگيرد؟! مطمئن باشيد ما در جشنواره فجر با مشكلي به عنوان فيلمهاي ساخته شده بدون پروانه ساخت مواجه خواهيم شد. بنده فيلمهاي بدون مجوزي را دارم ميبينم كه مهياي حضور و شركت در جشنواره فيلم فجر هستند و به نمايش در بيايند. هر چند ممكن است كه چنين اتفاقي هم نيفتد اما با توجه به جميع جهات امكان وقوع هم وجود دارد اما به نظرم براي مبارزه با اين مشكلات و راه برون رفت از آنها در فاز ابتدايي اجراي تام و تمام قوانين است. حالا اگر در برخي قوانين اشكالاتي هم وجود دارد راهش اين است كه يك تعداد افراد خبره بنشينند و آنها را اصلاح كنند. به هر حال اگر ميخواهيم سمت و جهت حركتمان به سوي افقهاي بالاتر و دورتر باشد لازم است كه با قانون به پيش برويم اما واقعيت اين است با اين روشي كه دوستان در پيش گرفتهاند جز بالا بردن توقعات و ايجاد مشكلات عديده نتيجه ديگري داشته باشد. چراكه بعيد ميدانم حوزههاي فرهنگي بدون رعايت و توجه به قوانين بتوانند به سلامت از گردنهها عبور كنند.
لزوم هوشياري وزير ارشاد در مقابل سوءاستفادههاي احتمالي
دكتر محمدصادق كوشكي درباره ارزيابياش از جشنواره فجر امسال با توجه به فضاي غالب بر سينماي كشورمان از جمله اتفاق نادري مثل معرفي فيلم «گذشته» به عنوان نماينده كشورمان در جشنواره فيلم اسكار، به خبرنگار «جوان» ميگويد:
در ابتدا بايد عرض كنم آنچه كه وزارت ارشاد و سازمان سينمايي در رابطه با معرفي فيلم گذشته به نمايندگي از كشورمان در جشنواره اسكار انجام داد نشان داد دوستاني كه به سازمان سينمايي آمدهاند نه تنها دغدغه اسلامي و انقلابي ندارند بلكه حتي دغدغههاي ايراني و مليگرايي هم ندارند! چون اگر كسي فقط دغدغه ايراني يا مليگرايانه داشت نميتوانست فيلمي مثل «گذشته» را به عنوان نماينده ايران به اسكار معرفي بكند. به همين دليل اگر در دولتهاي قبلي و گذشته بايستي دغدغه ارزشهاي اسلامي و انقلابي را در سينما ميداشتيم و نگران سرنوشت اين ارزشها در آثار مختلف ميبوديم، به نظرم از امروز بايد علاوه بر دغدغههاي انقلابي و اسلامي، دغدغههاي ملي و ايراني هم داشته باشيم. چه اينكه ظاهراً دوستان و مسئولان جديد پيش از آنكه ايراني فكر كنند اروپايي و پاريسي فكر ميكنند! فكر ميكنم به نوعي روح سيدحسن تقيزاده در اين دوستان تجلي پيدا كرده است و تفكرات تقيزاده در معاونت سينمايي در حال جاري و ساري شدن است! دوستان خيلي مايلند كه از فرق سر تا نوك پا فرنگي و پاريسي بشوند تا اينكه جزو ملل متمدن به حساب بيايند!
اين استاد دانشگاه در ادامه اظهار ميدارد: بنده فكر ميكنم با اين عنوان اگر در جشنوارههاي گذشته بعضي از ارزشهاي اسلامي و انقلابي در برخي فيلمها تهديد ميشد حالا ديگر بايستي نگران به باد رفتن ارزشهاي ملي و ايراني باشيم! و با اين تفاسير بعيد نيست كه دوستان زبان بخش بينالملل جشنواره فيلم فجر را هم زبان فرانسه اعلام كنند! برخي از كساني كه معاون سينمايي در اطراف خودشان منصوب كردهاند زبانهاي فرنگي را بهتر از زبان فارسي صحبت ميكنند. گمان ميكنم برخي از نزديكان آقاي معاون سينمايي مدت سنواتي كه در اروپا زندگي كردهاند بيشتر از زماني است كه در ايران زندگي كردهاند! فقط بايد به وزير محترم ارشاد يادآوري كنيم كه اين عملكرد معاون سينمايي به سرعت حيثيت وزارت ارشاد و حتي شخص وزير ارشاد را هم به زير سؤال خواهد برد. بالاخره ايشان از يك خانواده اصيل و انقلابي هستند و حتي سابقه طلبگي هم داشتهاند. لااقل به خاطر دفاع از سوابق، حيثيت و اصالت خانوادگيشان جلوي رفتارهاي رها و گسيخته معاونت سينمايي را بگيرند! اين معاونت سينمايي براي وزارت ارشاد و براي شخص وزير ارشاد آبرويي به جا نخواهد گذاشت. چه اينكه من مطمئنم اقدامي كه اين آقايان در جريان انتخاب فيلم گذشته انجام دادند را حتي فرح پهلوي هم نميكرد چراكه گمان ميكنم وزارت فرهنگ و هنر دوره پهلوي لااقل در ظاهر دغدغه ايراني بودن را داشت! فقط بايد از وزير محترم ارشاد بخواهيم كه هرچه زودتر اين انتخاب غلط را اصلاح كنند. دوستان با طرز تفكر تقيزادهاي نشان دادند كه اميدي به هدايتشان وجود ندارد و ما اصلاً توقع ترويج هنرهاي ايراني اسلامي را از آنها نداريم! ما به اعتبار همان مؤلفههايي كه درباره شخص آقاي وزير و خانوادهشان گفته شد اميدواريم كه ايشان فضاي حوزه سينما و جشنواره را مديريت كنند تا رفتارهاي خلاف قانون فرصت ظهور و بروز پيدا نكند.
«اعتدال» بايد در همه بخشهاي جشنواره مشهود باشد
محمد خزاعي دبير سابق جشنواره فيلم فجر و فيلم مقاومت در رابطه با ارزيابياش از جشنواره فجر و عرصه سينما با در نظر داشتن اتفاقات و حواشي اخير، به خبرنگار «جوان» ميگويد: ظاهر امر گوياي اين است كه دوستان در سازمان سينمايي تلاش دارند تا فضاي آرامي را در عرصه سينماي كشور حاكم كنند؛ البته قضاوت در اين زمينه و اينكه تا چه اندازه موفق به اين كار خواهند شد موضوعي است كه بعداً بايد در مورد آن بحث شود. بحث اعتدالي كه امروزه مطرح است بايد در رفتار خودش را نشان دهد چراكه اعتدال فقط در زبان و گفتن نيست. با توجه به شناخت و تجربهاي كه آقاي رضاداد در جريان دبيري جشنواره فيلم فجر و جشنواره كودك كسب كردهاند گمان ميكنم انتخاب ايشان در بين افراد مورد نظر جهت احراز دبيري جشنواره فجر بهترين گزينه بودند. موضوعي كه خيلي حائز اهميت است اينكه مسئولان جشنواره فجر بايد تلاش كنند تا اين گردهمايي مهم و بزرگ به يك جشنواره سياسي تبديل نشود. جشنواره فيلم فجر در جريان انتخاب هيئت داوري، بخشها و... بايد جوري عمل بكند كه اعتدال در همه زمينههايش معلوم و مشهود باشد و ما شاهد اين نباشيم كه افراطگري يا تمايل به سمت يك گروه يا جناح، جشنواره را به سمت حاشيه بكشاند. از طرفي با توجه به عدم آشنايي و احاطه دوستاني كه در رأس امور فرهنگي كشور قرار گرفتهاند قطعاً آشنايي و تسلطشان بر اين امور مدت زماني طول خواهد كشيد. از طرفي هم از دوستاني كه در حال مشاوره دادن به اين مسئولان براي آشنايي بيشترشان در حوزه فرهنگي هستند ميخواهيم مشاورتشان به گونهاي باشد كه اعتدال در رفتارها و اقدامات را تقويت كند. البته با توجه به فرصت سه ماه و نيمهاي كه تا برگزاري جشنوار فيلم فجر زمان باقي است عملاً دوستان قادر به انجام تغييرات يا كار خاصي نخواهند بود و نهايتاً جشنواره را در حد كنونياش برپا ميكنند. پايهگذاريهايي كه در جشنواره سيام صورت گرفت قطعاً ادامه پيدا خواهند كرد همانطوري كه در جشنواره سال گذشته صورت گرفت. كارهاي مثل جدول جشنواره، نظم و انضباط جشنواره، برنامههاي جنبي و... در جشنواره سيام صورت گرفت كه برخي از آنها در طول دورههاي قبل محقق نشده بود.
تهيهكننده فيلم «قلادههاي طلا» در پاسخ به اين سؤال كه توصيه شما به مسئولان برگزاركننده جشنواره فيلم فجر به منظور برپايي هرچه بهتر آن و نيز جلوگيري از ورود فيلمسازان قانونشكن يا فيلمهاي ساخته شده بدون مجوز چيست، اظهار ميدارد: هميشه و در طول تمام دورههاي گذشته برخي افرادي كه از وجود مميزي و اعمال قانون بر آثارشان ناراضياند وجود داشته و خواهد داشت. بد نيست كه اين افراد زحمتي به خودشان بدهند و به قوانين ساخت و توليد فيلم در كشورهاي ديگر سري بزنند تا ببينند هر كشوري بر اساس فرهنگ و ارزشهاي خودش قوانين و خطوط قرمزي دارد. البته اين را هم بايد ذكر كنم كه متأسفانه با جابهجايي مديران نوع مميزي هم تغيير ميكند! علت چنين اتفاقي اين است كه در بعضي جاها اين قانون مميزي نيست كه اعمال ميشود بلكه سليقه فلان شخص يا فلان مدير است! نمونهاش ميشود برخي فيلمها كه در دوره مديريت يك تيم توقيف ميشوند و در دوره مديريت فرد ديگري مجوز اكران ميگيرند! چطور ميشود كه در دوره مسئوليت آقاي جعفريجلوه چند فيلم توقيف ميشوند اما در زمان مديريت آقاي شمقدري همان فيلمها مجوز اكران ميگيرند اين اتفاق در حالي است كه هر دو مدير در زمان رياست جمهوري يك تفكر مسئوليت داشتهاند! خب اين نشاندهنده اعمال سليقه در مميزي است. اين اتفاق به يك سير تاريخي تبديل شده است و معمولاً فيلمهايي كه در يك دوره توقيف ميشوند در دورههاي بعدي مجوز اكران ميگيرند. آيا با رفت و آمد مديران و مسئولان قانون هم عوض ميشود؟!
اين كارشناس سينما در پايان ضمن تأكيد بر اينكه همه كساني كه به عرصه مديريت سينمايي كشور وارد ميشوند بايد توجه داشته باشند كه افراط و تفريط هيچگاه راه به جايي نميبرد، ميافزايد: به خاطر رفتارهاي جناحي و سليقهاي عمر بسياري از مديريتهاي فرهنگي ما كوتاه است و به جهت سليقهاي عمل كردن مسئولان، متأسفانه ما يك استراتژي فرهنگي ثابت نداريم! من خيلي علاقهمندم كه از وزير ارشاد پرسيده شود كه استراتژي شما براي حوزه فرهنگ چيست؟ متأسفانه ما دچار يك نوع روزمرگي فرهنگي شدهايم و به همين جهت است كه تاكنون نتوانستهايم جريانسازي فرهنگي داشته باشيم. چطور ميشود براي انتخاب وزير بهداشت تأكيد ميشود كه حتماً بايد پزشك باشد؟ چطور ميشود كه براي انتخاب وزير اقتصاد تأكيد داريم كه حتماً يك نفر اقتصاددان بر سر كار بيايد؟ آيا دوستان اجازه ميدهند كه مثلاً يك هنرمند وزير اقتصاد شود؟ قطعاً پاسخ منفي است. خب پس چرا در حوزه مهم و تأثيرگذاري مثل فرهنگ و هنر يك چنين جفايي صورت ميگيرد؟ كساني به كار گمارده ميشوند كه تخصصي در زمينه فرهنگ و هنر ندارند. شايد علت آن هم اين است كه تأثير مسائل فرهنگي در يك بازه زماني كوتاه مثل دلار و سكه در جامعه نمود پيدا نميكند و اين در حالي است كه فرهنگ تمدنساز و آينده ساز هر كشوري است.
با توجه به تمامي مباحثي كه به تفصيل بيان و همچنين رصد اتفاقات عرصه سينمايي كشورمان به نظر ميرسد كه اگر مسئولان سازمان سينمايي و وزارت ارشاد بتوانند به دور از هرگونه زندهباد و مردهباد جهتدار با به كارگيري درايت و تدبير جشنواره فيلم فجر امسال را به شكلي خوب برگزار كنند. هر چند در اين بين شايد لازم باشد كه مسئولان ارشد فرهنگي كشور برخي افراد حاشيهساز، انتقامجو و تماميتخواه را از اطرافشان دور كنند. چه اينكه بسياري از افراد كج انديش و دگم در عرصه حضور دارند كه استمرار دوران مسئوليت و مديريتشان را در حذف تفكرات پويا و فعال ميدانند. نكته آخر اينكه نبايد به خاطر حب و بغضهايي كه منشأ نفساني دارند فرصت خدمت كردن به ارزشها، اصول و آرمانهاي اسلام مظلوم و عزيز را فراموش كنيم.