چندي پيش سخنگوي دولت رسماً از دستور تهيه نظرسنجي درمورد سفر رئيسجمهور به امريكا خبر داد و گفت: دولت معتقد است بايد به حقوق شهروندي توجه كافي داشته باشد و يكي از حقوق شهروندي اين است كه بتواند بر روش و منش خدمتگزاران خودش اعمال نظركند. در خصوص اين دستور رئيسجمهور چند نكته قابل توجه است كه در ذيل بدانها اشاره ميگردد.
1- يكي از نقاط قوت دولت نوپاي يازدهم «پويايي» در عرصه سياست خارجي است. تلاش براي ترسيم وجههاي منطقي و صلحجو از ايران در منطقه و جهان از جمله دستورالعملهاي تيم ديپلماتيك دولت است كه نتايج مثبتي نيز به جا گذاشته است. اگرچه در اين مسير برخي اتفاقات نابجا نيز رخ داده، اما در كل حركت دولت در عرصه ديپلماسي مثبت و رو بهجلو ارزيابي ميشود. عليالخصوص در حوزه «ديپلماسي عمومي» دولت يازدهم سرمايهگذاري جدي كرده است و رئيسجمهور و وزير امور خارجه تلاش بسياري براي جلب نظر افكارعمومي جهان به مواضع اصيل ايران سامان دادهاند كه قابل ستايش است. به نظر ميرسد كه طرح موضوع نظرسنجي درباره سفر رئيسجمهور به امريكا نيز در همين راستا ديده شده است و دولت سعي دارد تا بيش از پيش بر قرابت سياستهايش بر مطالبات و خواستههاي مردمي تأكيد كند.
2- مسئله نظرسنجي در خصوص رابطه با امريكا از جنبه روشي قابل اعتماد نيست. مطمئناً آشنايي هرچه بيشتر با ديدگاههاي مردمي ميتواند دولت را در ادامه مسير ديپلماتيك خود ياري نمايد، اما تأكيد برنظرسنجي آن هم در اين خصوص معايب متعددي دارد كه در چند روز اخير منتقدان بارها بدان اشاره نمودهاند. يكي از اين معايب غيرقابل اعتماد بودن نتايج نظرسنجيهاي اينچنيني است.
از نقدهاي جدي به دانش «علوم سياسي» عدم تعريف دقيق واژهها و متغير بودن پديدهها و در نتيجه سخت بودن تحليل در اين زمينه است. برخلاف علوم طبيعي كه قابل سنجش و پايش دقيق هستند، نميتوان در علوم سياسي به قطع در مورد يك پديده ارزيابي دقيقي انجام داد، چراكه همواره پيشفرضهاي محققين بر روش تحقيق اثرگذار است و نتايج كاملاً يكساني از پروسههاي تحقيقي مشابه به دست نميآيد. ضمن آنكه در پديدههاي سياسي عوامل متعددي از ساير حوزهها اثرگذار هستند كه بر دشواري عمليات تحقيق ميافزايد. ضمن آنكه بايد به اين مسئله توجه داشتيم كه قاطبه مردم به اطلاعات محرمانهاي كه مطمئناً مربوط به وقايع ميان ايران و امريكا است اشراف نداشته و لذا نظر آنها بدون توجه به اين اطلاعات نميتواند حجت باشد.
3- در خصوص نتايج اين نظرسنجي نيز تقريباً اكثر صاحبنظران معتقدند كه براي كشور عايدي خاصي ندارد. به طور كلي سه حالت براي نتايج اين نظرسنجي قابل تصور است يا اكثريت مردم موافق رابطه با امريكا هستند، يا جامعه به دو نيمه در اين زمينه تقسيم ميشود يا اكثريت مردم مخالف رابطه با امريكا هستند. در صورتي كه گزينه ابتدايي رخ دهد آنگاه هيئت ديپلماتيك ايران در برابر غربيها دست به عصا ميشود، چراكه غربيها اينگونه استدلال ميكنند كه مردم ايران خواهان هرنوع رابطهاي با امريكا هستند و دولتمردان نبايد در اين زمينه اظهارنظر مخالف داشته باشند. اگر هم گزينه دومي حاصل شود بازهم دولتتحت فشار قرار ميگيرد و دچار ترديد در اتخاذتصميم قاطع ميشود و اگر اكثريت مردم نيز با رابطه با امريكا مخالف باشند آنگاه فضا براي انجام راهبرد «نرمش قهرمانه» مسدود ميگردد.
4- رفتارهاي پوپوليستي يا عوامگرايانه انگي بود كه دومخرداديها بارها و بارها به دولت دكتر احمدينژاد وارد ميكردند. آنها توجه دولت به قشر مستضعف را رفتاري پوپوليستي ميخواندند و ادعا ميكردند دولت از رويه نخبگي عدول كرده است. هرچند كه در پاسخ به اين انگ مطالب بسياري قابل گفتن است، اما دولتهاي نهم و دهم هيچگاه مسئله منافع ملي را به بوته نظرسنجي نگذاشتند. دولت تدبير و اميد در حالي مسئله نظرسنجي براي موضوع مذاكره با امريكا را مطرح ميكند كه بايد دانست اين مسئله در ارتباط مستقيم با امنيت و منافع ملي كشور است و هرگونه تصميمي در اين رابطه تاثير بسيار زيادي در استمرار راه انقلاب، تأمين امنيت كشور و حتي كيفيت زندگي مردم دارد. امريكاييها نشان دادهاند كه هرگاه ضعفي از جمهوري اسلامي ببينند گرگتر ميشوند. گو اينكه همين فتنه 88 باعث شد تا آنها به تحريمها اميدوارتر شوند و بر شدت و حدت آنها بيفزايند. امروز نيز انتظار از دولت تدبير و اميد و ديپلمات خبره و كارآزموده نظام يعني شخص آقاي دكتر روحاني آن است كه با درايت و هوشمندي بيشتري در اين زمينه عمل كنند و اسير برخي فضاسازيهاي رسانههاي دومخردادي نشوند. اين رسانهها بارها و بارها ذوقزدگي خود را از مسئله رابطه با امريكا نشاندادهاند و درگذشته نيز برخي از مزدوران غرب و ستون پنجم دشمن در همين رسانهها فعال بودهاند. از اين رو نسخههايي كه آنها براي دولت ميپيچند زياد قابل اعتماد نيست.
5- يكي از مميزات ويژه نظام مردم سالاري ديني كه بيشك در موفقيتهاي كشور در سه دهه اخير اثرگذارترين نقش را داشته است وجود مبارك ولي فقيهي آگاه به زمان، مدبر و سياستمدار است. در تمام چالشها و بحرانهايي كه نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران تاكنون پشت سر گذاشته است حضور رهبري آنچنان خيره كننده و موفقيتآميز بوده است كه حتي دشمنان نيز بدان اذعان دارند. در خصوص رابطه با امريكا نيز تاكنون سياستهاي داهيانه مقام معظم رهبري منجر به حفظ اقتدار، عزت و استقلال كشور شده است. جالب اينجاست كه مردم نيز در تمام مقاطع اعتماد و اطمينان كاملي به اين سياستها داشتهاند و نظرات رهبري را نصبالعين و فصلالخطاب ميدانند. مردم ايران معتقدند رهبري انقلابي كه نايب وليعصر «ارواحنا فداه» است بهترين مرجع براي تصميمگيري در زمينههاي حساس است و بارها نيز در بزنگاههاي تاريخي همچون حماسه 9 دي از سياستهاي رهبري و نظام دفاع نمودهاند و امروز نيز بهترين راهحل براي مواجههبا امريكا را در عمل به رهنمودهاي معظمله ميدانند.