10 روز مانده به دومين نشست 1+5 با ايران، مقامهاي ايراني و جناح غربي 1+5 با گارد ديپلماتيك تهاجميتري به روز مذاكرات 25مهرماه نزديك ميشوند. محمدجواد ظريف، رئيس تيم مذاكرهكننده ايراني تأكيد دارد كه غرب بايد «چشمهايش را شسته» و «با نگاهي تازه» پشت ميز مذاكره بنشيند. او همچنين طرح 1+5 در آلماتي را با عبارت «طرح به تاريخ پيوسته» توصيف ميكند. در مقابل، وندي شرمن، رئيس احتمالي تيممذاكرهكننده امريكايي در جمع سناتورهاي كنگره گفته كه تحريمهاي اصلي نبايد برداشته شوند، مگر اينكه همه نگرانيها برطرف شود. سناي امريكا هم تأكيد دارد هر چه زودتر قانون جديد تحريمهاي امريكا براي «به صفر رساندن فروش نفت ايران تا 2015» تصويب شود.
به گزارش «جوان» مذاكرهكنندگان ايراني و غربي طي روزهاي بعد از مذاكرات نيويورك به قانونگذاران داخل كشورهايشان تأكيد كردهاند دست به اقدامي نزنند كه فضاي ديپلماتيك ايجاد شده در نيويورك آسيب ببيند. محمدجواد ظريف روز شنبه بعد از بازگشت از نيويورك در گفتوگو با خبرگزاري تسنيم با لحني طعنهآميز گفت: «دوستان اجازه بدهند به اهدافمان برسيم.» با وجود همه انتقادهاي موجود از سطح تماسهاي هيئت ايراني در نيويورك، فضاي عمومي در تهران، حمايت از تداوم مذاكرات و ديپلماسي دولت يازدهم است و قانونگذاران ميگويند كه به خاطر «مصلحت كشور و نظام » قصد ندارند محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه را سؤال و جواب كنند. در واشنگتن، فضا متفاوت است و مقامهاي بلندپايه امريكايي نه تنها طي روزهاي بعد از تماسهاي نيويورك، از تداوم تحريمها و «در دسترس بودن همه گزينه ها» سخن گفتهاند، بلكه سناتورهاي امريكايي نيز مترصد تصويب لايحه تحريمي جديدي هستند كه چند ماه قبل با هدف به صفر رساندن فروش نفت ايران تا پايان 2015 در مجلس نمايندگان تصويب شد. سناتورهاي امريكايي روز پنجشنبه وندي شرمن، سرپرست احتمالي تيم مذاكرهكننده امريكايي را به سناي امريكا كشيدند تا درباره روند جديد ديپلماسي بين تهران و واشنگتن سؤال و جواب كنند، جلسهاي كه فضاي حاكم بر آن مخالفت با روند ديپلماتيك كنوني با ايران بود. علاوه بر حضور بازهاي تحريمي مانند رابرت منندز، جان مككين و كارشناساني مانند ديويد آلبرايت، شماري از طرفداران منافقين هم در اين جلسه حضور داشتند كه به نوشته راديو فردا، روي لباسهاي آنها شعار «هفت گروگان را آزاد كنيد» نوشته شده بود.
نمايندگان مجلس متقاعد ميشوند، سناتورها نه
تقريباً تمام جلسه شرمن با سناتورها صرف متقاعد كردن آنها به حمايت از روند جديد ديپلماسي و تأكيد روي اين مسئله شد كه سناتورها نبايد دست به كاري بزنند كه فرآيند فعلي دچار آسيب شود. او چند بار هشدار داد كه نبايد امريكا به گونهاي عمل كند كه در ميان شركايش چنددستگي ايجاد شود و خللي در تحريمها به وجود بيايد. شرمن تأكيد كرد كه امريكا به نوبه خود از هرگونه اقدام ناپختهاي كه ميتواند به راهحل ديپلماتيك ضربه بزند، پرهيز كند و خطاب به سناتورها گفت مهم است كه در طول اين مدت كاري نكنيم كه به ايرانيها اين پيام را بدهد كه افتراقي وجود دارد و آنها از آن بهرهبرداري كنند.
با اين حال،اكثر سناتورهاي حاضر در جلسه، در نطقهايشان ايران را غيرقابل اعتماد دانستند و خواستار تحريمهاي شديدتر يا برچيدن برنامه هستهاي ايران بودند. سناتور مندز، رئيس كميته روابط خارجي سنا گفت كه حسن روحاني در كتابش هم گفته در موقعي كه مذاكرهكننده بود تاكتيكهاي استاليني به كار ميبرده و همانطور كه گفتوگو ميكرده برنامه هستهاي ايران را توسعه ميداده است. به همين خاطر، او درباره كم كردن تحريمها براي پيشبرد مذاكرات ابراز شك و ترديد كرد. شرمن نيز در پاسخ به سخنان مندز به صراحت گفت كه تحريمهاي اصلي نبايد برداشته شوند، مگر اينكه همه نگرانيها برطرف شود. معاون وزير خارجه امريكا گفت براي (مذاكره با) ايرانيها زمان تعيين ميكنيم، اگر انجام نشد، تحريمها باز ميگردند. شرمن گفت كه فشار بر ايران شديد بوده و چه بسا زمينه را براي حصول نتيجه ديپلماتيك مهيا كرده باشد.
وي گفت با اين حال دولت امريكا ميداند كه چالشهاي زيادي در پيش رو است و با كمك كنگره فشار مالي بر ايران ادامه خواهد داشت. معاون وزارت خارجه امريكا اظهار داشت كه تحريمها با همكاري جامعه جهاني اثر واقعي و ملموسي بر ايران داشته است.
يك روز بعد از جلسه استماع سناي امريكا با خانم شرمن، منابع امريكايي گفتند كه مجموعهاي از عوامل از جمله متمركز شدن سنا بر بحثهاي مربوط به بن بست بودجهاي، باعث شده كه سنا تصويب قانون تحريمهاي جديد را احتمالاً تا بعد از مذاكرات نيويورك به تعويق بيندازد. ناظران در تهران تأكيد ميكنند تيم مذاكرهكننده ايراني احتمالاً تعويق چند هفتهاي تحريمهاي جديد را امتياز قابل توجهي محسوب نخواهد كرد. با اين حال، ديروز درباره همين سطح از تعويق هم شك و ترديدهايي به وجود آمد و روزنامه صهيونيستي «تايمز آو ايزراييل» از آماده شدن سناتورها براي تصويب لايحه تحريم جديد خبر داد.
مشكل لغو تحريمهاي اصلي
منابع ناظر بر مذاكرات ايران با 1+5 در تهران با اشاره به محتواي بحثهاي مطرح شده در جلسه روز پنجشنبه سنا پيشبيني ميكنند كه يك مشكل جدي طرفين در مذاكرات نيويورك اين خواهد بود كه امريكا حاضر نخواهد بود تا پايان روند راستيآزمايي، بخشهاي جدي تحريمهاي ايران را لغو كند. سخنان شرمن درباره اينكه «تحريمهاي اصلي نبايد برداشته شوند»، مهمترين نقطه مورد اختلاف مذاكرهكنندگان ايراني و امريكايي در جلسات 1+5 خواهد بود. اين در حالي است كه برداشته شدن ملموس تحريمها، ستاره راهنماي تيم مذاكرهكننده ايران خواهد خواهد بود. محمدجواد ظريف شنبه شب در گفتوگوي ويژه خبري شبكه دوم سيما خواستار نگاه جديد غرب به مذاكرات شد و بسته پيشنهادي غرب در آلماتي را بستهاي به تاريخ پيوسته توصيف كرد. او تأكيد كرد كه تهران قصد ندارد «مذاكره براي مذاكره» كند و اضافه كرد كه مذاكره براي مذاكره اعتمادسوز است. وي همچنين گفت كه تهران براي رسيدن به نتيجه مذاكرات، آمادگي سياسي دارد، اگر امريكا اراده سياسي داشته باشد. ظريف در عين حال تأكيد كرد كه پشت ميز مذاكره راجع به اصل غنيسازي مذاكره نخواهيم كرد. ظريف با شرح برخي جزئيات مذاكرات پشت پرده خود با جانكري وزير خارجه امريكا گفت: «در مورد حقوق ملت معامله نكردم.» او پيشتر، در نيويورك گفته بود كه ايران حاضر است درباره جزئيات غنيسازي مذاكره كند. به گفته وزير امور خارجه ايران، ايران گفتوگوهاي هستهاي را شروع خوبي براي بازسازي اعتماد از بين رفته ايرانيان به غرب ميداند.