دكتر روحاني كه براي حضور در اجلاس سازمان ملل به نيويورك سفر كرده است، در كنار ملاقات‌هاي ديپلماتيك خود با سران كشورها، سخنراني‌هاي مختلفي در مجامع عمومي و گفت‌وگوهايي نيز با رسانه‌ها دارد. يكي از سخنراني‌هاي مهم دكتر روحاني در اين سفر، سخنراني در اجلاس خلع سلاح اتمي به عنوان رئيس جنبش عدم‌تعهد بود؛ سخنراني‌اي كه طي آن رئيس‌جمهور بر لزوم پيوستن رژيم‌صهيونيستي بر معاهده NPT تأكيد دارد.
حجت‌الاسلام حسن روحاني رئيس‌جمهوري اسلامي ايران كه در اجلاس جهاني خلع سلاح اتمي در مقر سازمان ملل در نيويورك سخن مي‌گفت، تأكيد كرد كه اسرائيل بايد بدون تأخير به پيمان منع گسترش سلاح‌هاي هستهاي (NPT) بپيوندد.
وي همچنين از سوي جنبش عدم‌تعهد «نم» پيشنهاد كرد روز 26 سپتامبر (چهارم مهرماه) به عنوان روز جهاني امحاي كامل سلاح‌هاي هستهاي نامگذاري شود. رئيس‌جمهور در آغاز سخنانش اقدام برخي كشورهاي غيرهسته‌اي در انصراف داوطلبانه از بهره‌مندي از سلاح‌هاي اتمي خود يا انهدام آنها را كه نقش ارزنده‌اي در خلع سلاح هستهاي ايفا مي‌كند، ستودني دانست.
روحاني افزود: مي‌خواهم به نقش اساسي مناطق عاري از سلاح‌هاي هستهاي در روند خلع سلاح هستهاي و صلح و امنيت بينالمللي اذعان كنم و لازم مي‌دانم از نقش تعيين‌كننده كشورهاي غيرهسته‌اي به ويژه كشورهاي عضو جنبش عدم‌تعهد كه بخش عمده اعضاي اين منطقه را تشكيل مي‌دهند، تمجيد كنم.
وي تأكيد كرد: از طرف جنبش عدم‌تعهد از همه كشورهاي هستهاي مي‌خواهم تا پروتكل‌هاي الحاقي به همه معاهدات مربوط به ايجاد اين مناطق را تصويب كنند و هر گونه تحفظ يا اعلاميه‌هاي تفسيري كه با هدف و منظور آنها در تعارض باشد ملغي ساخته و وضعيت غيرهسته‌اي اين مناطق را محترم شمارند. رئيس جنبش عدم‌تعهد در ادامه سخنانش گفت: مصرانه از دولت‌هاي هستهاي مي‌خواهم نسبت به امضاي هر چه سريع‌تر و بدون تحفظ پروتكل مربوط به معاهده منطقي عاري از سلاح‌هاي هستهاي منطقه جنوب شرق آسيا و اسناد مربوط به آن مبادرت ورزند.
حجت‌الاسلام روحاني خاطرنشان كرد: متأسفانه حدود چهار دهه تلاش بينالمللي براي ايجاد منطقه عاري از سلاح هستهاي در خاورميانه، با ناكامي مواجه شده كه در اين راستا، اتخاذ گام‌هاي عملي عاجل براي ايجاد چنين منطقه‌اي ضروري است.
وي تصريح كرد: اسرائيل به عنوان تنها غيرعضو پيمان عدم‌اشاعه سلاح هستهاي (NPT) در اين منطقه بايد بدون هيچ‌گونه تأخيري به اين معاهده بپيوندد تا همه فعاليت‌هاي هستهاي در منطقه تحت پادمان‌هاي جامع آژانس بينالمللي انرژي اتمي قرار گيرد. رئيس شوراي عالي امنيت ملي گفت: جامعه بينالمللي بايد به تلاش‌هاي مضاعفي از حمايت در شكل‌گيري اين منطقه كه ايجاد آن سهم مهمي در تحقق خلع سلاح هستهاي خواهد داشت،مبادرت كند.
وي افزود: در اين راستا تأكيد مي‌كنم كه دولت‌هاي غيرمتعهد عضو پيمان عدم‌اشاعه هستهاي مصرانه خواستار برگزاري فوري كنفرانس ايجاد منطقه عاري از سلاح‌هاي هستهاي و ديگر سلاح‌هاي كشتار جمعي در خاورميانه با مشاركت همه كشورهاي اين منطقه هستند تا از هر گونه پيامد ناخواسته‌اي در اين زمينه پيشگيري گردد.
رئيس‌جمهور گفت: در يك دوره بسيار طولاني جهان در انتظار خلع سلاح هستهاي بوده است و لذا نه در اختيار داشتن سلاح هستهاي براي مدت نامحدود قابل تحمل است و نه امحاي كامل آن مي‌تواند بيش از اين به تأخير بيفتد.
روحاني با تأكيد بر اينكه مسئوليت اوليه در زمينه خلع سلاح هستهاي بر عهده كشورهاي هستهاي است، خاطرنشان كرد: از طرف جنبش عدم‌تعهد قوياً از اين كشورها مي‌خواهم به اين تعهد حقوقي خود كه انجام آن مدت‌ها به تأخير افتاده، پايبند باشند.
وي ادامه داد: انجام تعهدات خلع سلاح هستهاي نبايد بيش از اين به تأخير بيفتد يا براي پيشبرد عدم‌اشاعه يا تلقي‌هاي غيرواقعي از ثبات استراتژيك به گروگان گرفته شود.
روحاني با بيان اينكه خلع سلاح هستهاي و عدم‌اشاعه تقويت‌كننده يكديگر هستند، تصريح كرد: آنها بايد همزمان و نه به هزينه يكديگر مورد پيگيري واقع شوند، مشروعيت عدم‌اشاعه از هدفي بزرگ‌تر كه همان خلع سلاح هستهاي است، نشأت مي‌گيرد.
رئيس جنبش عدم‌تعهد با تأكيد بر اينكه عدم‌اشاعه بايد به‌صورتي جامع و غيرتبعيض‌آميز تعقيب شود، افزود: مادامي كه سلاح هستهاي موجود است خطر كاربرد و تهديد به استفاده و اشاعه آنها نيز وجود خواهد داشت و لذا اين تنها تضمين‌‌كننده قطعي نابودي كامل سلاح‌هاي هستهاي است.
روحاني خاطرنشان كرد: البته تا تحقق نابودي كامل سلاح‌هاي هستهاي، كشورهاي داراي سلاح هستهاي بايد در هر شرايطي از هر گونه تهديد يا استفاده از سلاح هستهاي عليه هر كشور غيرهسته‌اي اجتناب كنند. رئيس جنبش عدم‌تعهد در بخش ديگري از سخنانش گفت: تأكيد مي‌كنم كه اعلاميه‌هاي كنوني در خصوص تضمين‌هاي امنيتي منفي كافي نيستند و بايد در چارچوب يك سند حقوق جهانشمول به تصويب برسند.
وي خاطرنشان كرد: مايلم تأكيد كنم خلع سلاح هستهاي كماكان اولويت دولت‌هاي عضو جنبش عدم‌تعهد است كه به‌منظور پيشبرد دستور كار خلع سلاح هستهاي اين جنبش نقشه راهي را پيشنهاد مي‌كند. روحاني به تشريح اين نقشه راه پرداخت و گفت: ابتدا آغاز هر چه سريع‌تر مذاكرات در كنفرانس خلع سلاح هستهاي در خصوص كنوانسيون جامع سلاح‌هاي هستهاي به‌منظور منع در اختيار داشتن، مالكيت، توسعه، توليد، به دست آوردن، آزمايش، انباشت، انتقال، استفاده يا تهديد به استفاده از سلاح‌هاي هستهاي، فراهم ساختن زمينه امحاي كامل آنهاست.
روحاني در ادامه از سوي جنبش عدم‌تعهد «نم» پيشنهاد داد روز 26 سپتامبر (چهارم مهر ماه) در هر سال به عنوان «روز بينالمللي امحاي كامل سلاح‌هاي هستهاي» تعيين شود.
وي بر همين اساس از همه كشورها، جامعه مدني، دانشگاه‌ها، مراكز علمي و رسانه‌هاي جمعي خواست دست به دست هم دهند تا اين آرمان والا تحقق يابد. رئيس‌جمهور كشورمان به پيشنهاد ديگري از اين نقشه راه اشاره و تصريح كرد: يك كنفرانس بينالمللي در سطح مقامات عاليرتبه در پنج سال آينده به‌منظور ارزيابي پيشرفت‌هاي حاصله در خصوص خلع سلاح اتمي برگزار شود.
روحاني ادامه داد: در رابطه با اين نقشه راه جنبش عدم‌تعهد قطعنامه‌اي را به مجمع عمومي سازمان ملل ارائه خواهد كرد و اطمينان دارم كه اين قطعنامه از حمايت همه شما برخوردار خواهد شد.
وي با تأكيد بر اينكه هيچ ملتي نبايد سلاح هستهاي داشته باشد، خاطر نشان كرد: همانگونه كه آقاي دبير كل به درستي بيان كرد، هيچ دست پاكي براي در اختيار داشتن اين سلاح‌هاي ناپاك وجود ندارد.
رئيس‌جمهور در بخش پاياني سخنانش تأكيد كرد: جنبش عدم‌تعهد مصمم است از هيچ‌گونه تلاشي براي تحقق فوري جهان عاري از سلاح هستهاي فروگذار نكند.
روحاني افزود: بياييد به جاي سلاح هستهاي، منابع مالي خود را براي توسعه و امحاي فقر، بي‌‌سواد و بيماري‌ها هزينه كنيم. وي سخنانش را اينگونه به پايان رساند: «بياييد جهاني عاري از سلاح هستهاي را براي نسل‌هاي آينده به يادگار بگذاريم، اين حق آنها و مسئوليت ماست. بياييد نشان دهيم كه ما ملل متحد هستيم؛ مللي متحد در راه صلح.»
نتيجه مذاكرات بايد پذيرش حق هستهاي ايران باشد
حجت‌الاسلام حسن روحاني همچنين در صبحانه كاري با مديران و سردبيران ارشد رسانه‌هاي تأثيرگذار امريكا گفت: نبايد هيچ تبعيضي ميان ايران و ديگر كشورها در موضوع هستهاي وجود داشته باشد.
وي افزود: معتقديم تبعيض راه حل بادوامي نيست و هر دولتي آن را بپذيرد، دولت بعدي مجبور به لغو آن مي‌شود چراكه همه مي‌دانيم فقط راه‌‌حل عادلانه است كه براي هميشه باقي مي‌ماند.
رئيس‌جمهور كشورمان با اشاره به توانمندي بالفعل يا بالقوه حدود 40 كشور در غني‌سازي اورانيوم اظهار داشت: ما هم مي‌خواهيم مثل يكي از اين كشورها باشيم.
وي افزود: اگر درباره فعاليت هستهاي ما سؤال منطقي وجود دارد كه مورد نگراني است، آماده‌ايم براي اينكه با طرف مذاكراتي خودمان كنار يك ميز بنشينيم و به توافقاتي برسيم. روحاني با اشاره به سابقه فعاليت خود در موضوع هستهاي گفت: سه سال با اروپايي‌ها مذاكره كردم و در اين زمينه تجربه كافي دارم و امروز نيز آقاي ظريف كه مسئول پرونده هستهاي است، تجربه كافي دارد.
وي متذكر شد: اگر اراده سياسي باشد و مسئله هستهاي بهانه نباشد، در زمان كوتاهي همه موضوعات مربوط به هستهاي چه 20 درصد، چه پنج درصد و چه سايت خاص با مذاكره قابل حل است، منوط به اينكه نتيجه، رفع نگراني باشد و دستيابي ايران به حق غني‌سازي محقق شود.
رئيس‌جمهور گفت: همه كشورهايي كه غني‌سازي دارند، تحت نظارت آژانس هستند و ما هم آماده ادامه نظارت آژانس هستيم و به آن ادامه خواهيم داد.
روحاني تحريم‌هاي موجود را غيرعادلانه، غيرقانوني و غيرمفيد دانست و گفت: اين تحريم‌ها هم به ضرر توسعه ايران و هم به ضرر اقتصاد تحريم‌كنندگان و به ويژه اروپاست كه روابط گسترده تجاري با ايران داشته است.
وي به ديدارهاي روز سه‌شنبه خود با همتايانش اشاره كرد و گفت: طي مذاكرات با فرانسه و آلمان و مذاكرات آقاي ظريف با همتايان، احساس مي‌كنيم اين اراده در طرف مقابل هم وجود دارد كه اگر چنين باشد، حل مشكل سخت نخواهد بود.
مخالف مداخله خارجي در سوريه هستيم
رئيس‌جمهور كشورمان همچنين با اشاره به اوضاع سوريه گفت: در سوريه اصولاً با مداخله خارجي مخالفيم و همان موقع هم كه موضوع در كنگره امريكا بود، گفتيم كه اين مداخله به نفع هيچ‌كس نيست.
روحاني با اشاره به پيوستن سوريه به كنوانسيون منع توليد و به‌كارگيري سلاح‌هاي شيميايي تأكيد كرد: اين اقدام سوريه مطلوب بود و معتقديم منطقه خاورميانه بايد از سلاح كشتار جمعي و از جمله سلاح شيميايي به طور كامل پاك شود. وي متذكر شد: اكنون زمان آن فرارسيده كه اگر رژيم ديگري داراي سلاح كشتار جمعي است، فشار افكار عمومي به سوي آن باشد تا به كنوانسيون‌هاي مرتبط بپيوندد.
رئيس‌جمهور همچنين خروج كامل نيروهاي خارجي از افغانستان را خواست جمهوري اسلامي ايران دانست و گفت: كشورهاي همسايه افغانستان نيز خواستار واگذاري امور اين كشور به مردم آن هستند و همسايگان مي‌توانند با تعامل مثبت خود، در آينده اين كشور مؤثر و سازنده واقع شوند. روحاني درباره موضع ايران در قبال عربستان نيز گفت: رابطه ما با همسايگان و دنياي صنعتي بسيار مهم است و توسعه روابط ما با غرب و عربستان، به اعتمادسازي كمك مي‌كند و هر نوع قطع رابطه فقط توهمات و اطلاعات نادرست و فاصله‌ها را بيشتر مي‌كند.
مسئله هستهاي، امروز نماد غرور ملي و ايستادگي ايران است
حجت‌الاسلام‌والمسلمين دكتر حسن روحاني رئيس‌جمهوري اسلامي ايران همچنين در گفت‌وگوي اختصاصي با شبكه پي‌بي‌اس (PBS) امريكا در پاسخ به سؤالي درخصوص اهداف سفر به نيويورك گفت: هدف من از اين سفر رساندن صدا و خواست ملت ايران به گوش مردم و مقام‌هاي كشورهاي مختلف جهان از طريق حضور در سازمان ملل است و اميدواريم كه در تحقق آن موفق باشيم.
رئيس‌جمهور در پاسخ به سؤال مجري معروف شبكه PBS در خصوص تحريم‌هاي ضدايراني اظهار داشت: ما تحريم‌ها را اساساً غيرقانوني و غيرانساني مي‌دانيم. به اعتقاد ما تحريم‌ها راه حل درستي نيست و نمي‌تواند مشكلي را حل كند.
دكتر روحاني در پاسخ به سؤالي در خصوص موضوع هستهاي افزود: ما به دنبال راه‌حلي هستيم كه ايران به حقوق قانوني خود برسد و همچنين اگر نگراني‌هايي هم وجود داشته باشد، برطرف كنيم.
رئيس‌جمهوري تأكيد كرد: مسئله هستهاي، امروز به نماد غرور ملي و ايستادگي تبديل شده است و مردم چيزي فراتر از حق قانوني خود براي استفاده صلح‌آميز از انرژي هستهاي نمي‌خواهند. وي افزود: موضوع هستهاي همچنين نماد توسعه ملت ايران در بحث استفاده از فناوري‌هاي جديد و توسعه است.
رئيس‌جمهوري همچنين در پاسخ به سؤالي در خصوص روابط ايران و سوريه و حمايت از مردم اين كشور گفت: دو كشور داراي رابطه عميق و مستحكم هستند و اين رابطه به زمان جنگ ايران و عراق برمي‌گردد و هر چند عراق يك كشور عربي بود اما سوريه در آن شرايط سخت در كنار مردم ايران بود.
وي افزود: همه بايد تلاش كنند تا مردم سوريه از اين بحران نجات پيدا كرده و همه كشورهاي منطقه بايد به سمت دموكراسي حركت كنند و صندوق‌هاي رأي و اراده مردم تعيين‌كننده دولت‌ها باشد.
وي در پاسخ به سؤالي در خصوص انتخابات و برنامه‌هاي انتخاباتي خود گفت: همه نامزدهاي انتخابات رياست جمهوري، برنامه‌هايي داشتند كه به مردم ارائه كردند و من هم برنامه‌هاي خود را كه بر اساس تدبير و اميد بود، به مردم ارائه دادم.
دكتر روحاني خاطر نشان كرد: مردم به برنامه گفتمان اعتدال و ميانه‌روي رأي دادند و من هم بنا دارم به عهد خود براي اجراي برنامه‌ها وفادار بمانم.
سياست‌هاي امريكا در قبال ايران اشتباه بوده است
حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر حسن روحاني همچنين در مصاحبه با روزنامه واشنگتن‌پست به پرسش‌هايي در خصوص مهم‌ترين مسائل ايران به ويژه مسئله هستهاي و رابطه ايران و امريكا، مسائل بينالمللي و منطقه‌اي از جمله سوريه پاسخ گفت.
آقاي روحاني در اين مصاحبه‌اي كه در محل اقامتش انجام شد، درباره مسائل هستهاي ايران گفت: دولت بر آن است كه مذاكرات هستهاي خود را تا مرحله تحقق خواسته قانوني و بحق ملت و تا پايان به پيش ببرد، بر اين اساس دولت مذاكره هستهاي را به وزارت امور خارجه واگذار كرده است.
رئيس‌جمهور افزود: اگر غرب به همه حقوق قانوني اذعان كند و غني‌سازي را در خاك ايران بپذيرد، شفافيت‌سازي ايران بر اساس مقررات و قوانين بينالمللي مشكلي نخواهد داشد.
آقاي روحاني در خصوص تحولات سوريه گفت: همه بايد كمك كنيم مشكلات سوريه حل و فصل شود.
وي در پاسخ به پرسشي درباره حضور جمهوري اسلامي ايران براي حل و فصل مناقشات منطقه‌اي از جمله سوريه در سطح بينالمللي افزود: در همه مذاكرا ت از جمله «ژنو 2» اگر بدون شرط باشد، جمهوري اسلامي ايران حضور خواهد داشت.
رئيس‌جمهور گفت: آنچه مسلم است اين است كه سلاح شيميايي در سوريه به كار رفته است و مشخص نيست چه گروهي اين سلاح را به كار برده اما كاربرد سلاح از هر طرف كه باشد به شدت محكوم است و ما كه قرباني اين سلاح هستيم به خوبي بر ابعاد و آثار غيرانساني آن آگاهيم.
وي همچنين از اينكه دولت سوريه به كنوانسيون منع سلاح هستهاي پيوسته است، ابراز خشنودي كرد. رئيس‌جمهور در پاسخ به سؤالي درباره رابطه ايران و امريكا گفت: اصل اين كار كه ما تنش‌ها را ميان ايران و امريكا كاهش دهيم، از ديد دولت تدبير و اميد كار درست و مثبتي است.
آقاي روحاني با اشاره به اينكه بي‌اعتمادي زيادي ميان دو دولت وجود دارد، افزود: از ديد دولت و ملت ايران، دولت امريكا و سياست‌هاي اين كشور در كل منطقه از جمله ايران اشتباه بوده است.
رئيس‌جمهور با بيان اينكه همه تلاش و انرژي دولت اين است كه از راه ديپلماتيك و مذاكره، مسئله هستهاي را حل و فصل كند، گفت: تصميم دولت، بعد از حل و فصل مسائل هستهاي در خصوص ديگر موضوعات مورد نظر دو كشور طي مذاكرات مبتني بر معيارهاي مشخص قانوني و رعايت حقوق ملت بزرگ ايران، قابل انجام است.
گفتني است حجت‌الاسلام‌والمسلمين دكتر حسن روحاني در ادامه ديدارها و گفت‌وگوهاي خود در حاشيه حضور در مجمع عمومي سازمان ملل، با جمعي از اعضاي انجمن آسيايي شوراي روابط بين‌الملل امريكا ملاقات كرد و ضمن سخنراني براي ايشان به سؤالات آنان نيز پاسخ داد.
