اين روزها اما بر فراز اين بناي تاريخي و روي گنبد مخروطي شكل آن بوته‌هايي سبز شده‌اند و ريشه‌هايشان را در بدنه اين بناي سرفراز فرو برده‌اند.
گنبد قابوس يكي از شاهكارهاي معماري ايراني است؛ شاهكاري كه با تاريخ و هويت مردم اين سرزمين پيوندي هزار ساله دارد و ويژگي‌هاي بي‌نظير اين بنا، آن را به سازه‌اي بي‌رقيب در ميان سازه‌هاي خشتي سراسر جهان تبديل كرده است. اما روييدن بوته‌هاي گياهي كه با توجه به اقليم منطقه و بارش‌هاي فراوان رشدي روز افزون هم دارند مي‌تواند اين بناي تاريخي را با خطر فرسايش و تخريب مواجه سازد.
گنبدي كه بلندترين بناي آجري جهان است تاريخچه قد برافراشتن گنبد قابوس به سده چهارم هجري باز مي‌گردد. بنايي تمام آجري كه به رغم سادگي، با شكوه و جلالي ويژه معماري ايراني بنا شده و عنوان بلندترين برج آجري جهان را از آن خود كرده است. اين برج روي تپه‌اي به ارتفاع ۱۵ متر در زمان سلطنت شمس‌المعالي قابوس‌بن وشمگير در شهر جرجان قديم بنا شده است. بنا بر برخي اسناد تاريخي اين بنا آرامگاه قابوس بن وشمگير است.
ارتفاع برج قابوس ۵۵ متر است كه با احتساب بلندي ۱۵ متري تپه پاي بست آن به ۷۰ متر مي‌رسد. اين بنا به نقشه ستاره‌اي شكل ساخته شده و داراي ۱۰ ترك است و گنبد مخروطي آن ۱۸ متر ارتفاع دارد.
گنبد قابوس در سال ۱۳۱۰ هجري شمسي به ثبت ملي رسيده است و در سال ۲۰۱۲ نيز در سي و ششمين اجلاس كميته ميراث جهاني يونسكو در سن پترزبورگ روسيه به ثبت جهاني هم رسيد تا يكي از ۱۵ اثر تاريخي ثبت شده ايران در فهرست ميراث جهاني باشد.
به رغم تاريخچه درخشان و هويت سربلند گنبد قابوس، هم اكنون پايه‌هاي اين بناي تاريخي آثار نفوذ رطوبت را به روشني نشان مي‌دهد و از سوي ديگر نيز گنبد مخروطي آن محل روييدن بوته‌هاي گياهي شده‌اند؛ بوته‌هايي كه نه فقط ظاهر و شكل اصلي اين بنا را تغيير داده‌اند بلكه دير يا زود دست به دست طبيعت منطقه داده و اين ميراث هزار‌ساله را با چالش فرسايش زودهنگام مواجه مي‌سازند.
بوته‌هايي كه صددر‌صد به گنبد آسيب مي‌رسانند هادي ابراهيميان مدير مؤسسه تمدن نوين گلستان در اين باره به «جوان» مي‌گويد: اين گياهان بوته‌هايي با ريشه‌هاي كوتاه هستند، ريشه‌هايي كه پخش مي‌شود.
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا روييدن گياه و فرو رفتن ريشه‌هاي آن در ميان آجرهاي اين بنا به اين گنبد تاريخي آسيب نمي‌زند، تصريح مي‌كند: صد درصد آسيب مي‌زند و گريزي از آن نيست مگر اينكه اين بناي تاريخي را عايق كنيم. به گفته اين كارشناس عايق اينگونه سازه‌ها در ايران موجود نيست و تنها كشور ايتاليا و اسپانيا تكنولوژي عايق‌سازي بناهاي تاريخي را در برابر شرايط اقليمي و رويش احتمالي گياهان، در اختيار دارند.
وي درباره دليل و چگونگي رويش گياه در بالاي برجي ۵۵ متري به نقش پرندگان در انتقال دانه‌هاي اين گياهان به بالاي برج اشاره مي‌كند و مي‌افزايد: از آنجايي كه اين منطقه بادگير نيست، دانه‌هايي كه به پر و بال پرندگان مي‌چسبد با پرواز آنها جابه‌جا شده و ممكن است سر از گنبد برج قابوس در آورد و با توجه به اقليم باراني منطقه سبز هم شود.
ابراهيميان تأكيد مي‌كند: متأسفانه ما همه ساله اين مشكل را داريم. وي در پاسخ به اين سؤال «جوان » كه چرا براي مرمت و حذف اين بوته‌هاي گياهي از بالاي گنبد اقدامي نمي‌شود، مي‌گويد: همين سال گذشته داربست‌هاي مرمت گنبد قابوس جمع شد اما متأسفانه به دليل آنكه اين بناي تاريخي عايق نشده دوباره شاهد رويش بوته‌هاي گياهي در رأس آن هستيم.
حفظ هويت ملي با حراست از تاريخ هزار ساله گنبد قابوس تنها ميراث تاريخي ما نيست كه با بي‌مهري و سهل‌انگاري مسئولان امر در حفظ و نگهداري مواجه شده است و هر از چند گاهي اخباري از فرسايش و تخريب آثار تاريخي سرزمين‌مان منتشر مي‌شود. اين در حالي است كه هر يك از اين بناها معرف هويت ملي و تاريخ تمدن چندين هزار ساله سرزمين ماست و بايد براي انتقال اين هويت به نسل‌هاي آينده حفظ شود.
در مقابل اين انفعال در حفظ و حراست از گنجينه‌هاي ملي و تاريخي سرزمين ايران با كشورهايي همانند انگليس يا فرانسه مواجهيم كه با غارت تاريخ تمدن ديگر كشورها مي‌كوشند براي خود هويتي دروغين و تاريخي جعلي دست و پا كنند. گنبد قابوس اما به عنوان بلندترين بناي خشتي جهان بايد باقي بماند و همچنان كه گذشتگان اين بنا را هزار سال حفظ كردند تا به‌دست ما برسد ما نيز موظفيم آن را براي آيندگان اين سرزمين حفظ كنيم تا نسل بعدي نيز همانند ما افتخار كند كه مردم اين سرزمين هزار سال پيش بنايي را ساخته‌اند كه در هيچ جاي دنيا نظير ندارد.
