جوان آنلاین: اثری که هم اینک در معرفی آن سخن میرود، مجموعه «اسناد اشغال ایران» را در پنج جلد جای داده است. این اوراق آیینهای از وقایع تلخ اشغال کشورمان از شهریور ۱۳۲۰ به بعد است که میتواند دستمایه تاریخپژوهان در بررسی اوضاع آن مقطع باشد. تارنمای پژوهشکده تاریخ معاصر ایران - که این مجلدات را نشر داده است- در معرفی کتاب به نکات پی آمده اشارت برده است:
«بخش زیادی از مطالب جلد اول با عنوان قحطی و بحران غذایی، درباره کمبود مواد غذایی و قحطی گسترده در ایران و شیوع انواع بیماریهاست. گزارشهای این مجلد، مربوط به بازه زمانی آگوست ۱۹۴۱ تا ژوئن ۱۹۴۵ است. جلد دوم با عنوان یادداشتهایی درباره ایران مانند چند مجلد دیگر، اوضاع نابسامان اقتصادی، کمبود مواد غذایی، وضعیت نامناسب بهداشتی و مشکلات ناشی از ورود پناهجویان لهستانی و شیوع بیماریهای مختلف ازجمله تیفوس، تیفوئید و انواع بیماریهای عفونی را شرح میدهد. اسناد این مجلد، به طور عمده مربوط به اداره خدمات استراتژیک و نیز گزارشهای مطبوعاتی درباره اوضاع نابسامان داخلی ناشی از اشغال ایران است. برخی دیگر از گزارشهای این جلد، مربوط به روزنامه فرانسویزبان ژورنال دو تهران است. اسناد این مجلد، مربوط به دوره زمانی دسامبر ۱۹۴۱ تا سپتامبر ۱۹۴۳/ آذر ۱۳۲۰ تا شهریور ۱۳۲۲ است. در جلد سوم با نام در مسیر تدارکات جنگ، اسناد مربوط به تحولات داخلی سالهای ۱۹۴۲ ـ ۱۹۴۱ / ۱۳۲۱ ـ ۱۳۲۰ پوشش داده شده است. بیشتر این اسناد، مکاتبات دریفوس سفیر امریکا در ایران با وزارت امور خارجه ایالات متحده است. اسناد این مجلد، از کمبود مواد غذایی و نابسامانیهای ناشی از اشغال ایران از سوی متفقین سخن میگوید. در اسناد و گزارشهای این مجلد، به فعالیتهای میلسپو رئیس مالیه و شریدان مستشار امریکایی وزارت خواروبار و نیز فعالیتهای مرکز تدارکات خاورمیانه اشاره شده است. مرکز تدارکات خاورمیانه یک آژانس انگلیسی ـ امریکایی بود که بر جریان تدارکات غیرنظامی به خاورمیانه در جنگ جهانی دوم کنترل کاملی داشت. جلد چهارم (مستشاران امریکایی)، اسناد اشغال ایران از دیماه ۱۳۲۱ تا آبان ۱۳۲۳ را دربرمیگیرد. عمده اسناد مربوط به مکاتبات دریفوس سفیر امریکا در تهران با وزارت خارجه ایالات متحده است. گزارشها بیشتر درباره تحولات و مسائل داخلی کشور بهویژه مشکل کمبود خواروبار و راهکارهای دولت برای حل این بحران است. در بسیاری از اسناد، به فعالیتهای وزارت خواروبار و شریدان مستشار امریکایی این وزارتخانه و نیز میلسپو رئیس مالیه و فعالیتهای مرکز تدارکات خاورمیانه اشاره شده است. یکی از پیامدهای اشغال ایران، استقرار دولتهای ناپایدار بود. تغییر پی در پی کابینهها که ناشی از اوضاع پریشان کشور و بیارادگی شاه و رجال حکومتی از یک طرف و دخالت اشغالگران از طرف دیگر بود، روز به روز اوضاع را آشفتهتر میکرد. گزارشهای جلد پنجم منقوش به عنوان دولتهای ناپایدار، مصادف با دولتهای فروغی، قوام، سهیلی، ساعد و بیات است و در بسیاری از اسناد این مجلد، به اخبار مربوط به تغییر و تحولات این کابینهها اشاره شده است. این مجلد از اسناد اشغال ایران، تحولات سیاسی و اقتصادی سالهای ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۴ را در برمیگیرد. بیشتر اسناد این جلد، مربوط به گزارشهای دریفوس از سفارت امریکا در تهران و مکاتبه با وزارت خارجه امریکاست. محتوای گزارشها عمدتاً درباره تحولات سیاسی و مشکلات اقتصادی و کمبودهای ناشی از اشغال ایران است. گزارشهای کنسولگری امریکا در تبریز و تحولات آذربایجان و حضور نیروهای روس در این منطقه نیز از جمله اسناد این مجلد است...».