جوان آنلاین: با تشدید تنشها و خطرات احتمالی در صحنه بینالمللی، کشورهای اروپایی به دنبال برداشتن گامهای بیسابقهای برای ارتقای توان دفاعی خود هستند. فرانسه و آلمان با برگزاری رزمایش و خرید تسلیحات خود را برای رویارویی احتمالی با روسیه آماده میکنند که به گفته نخست وزیر لهستان، جنگ اوکراین به دوران صلح در قاره سبز پایان داده و باید برای جنگ آماده شوند.
به گزارش «جوان»، کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ سرد سرمست از پیروزی ایدئولوژیک در برابر شوروی، تصور میکردند که جنگها فقط برای کشورهای خاورمیانه و آفریقا رخ میدهد و این باغ سبز از آثار زیانبار درگیریهای منطقهای در امان خواهد بود، اما اکنون این قاره بیش از هر مکان دیگری روی زمین، ناامنی را زیر گلوی خود احساس میکند. در این میان، نبود دورنمای روشن برای توقف جنگ در اوکراین و ترس از حمله احتمالی روسیه به کشورهای اروپایی، آنها را به سمت تقویت زیرساختهای دفاعی خود سوق داده است.
پالیتیکو روز شنبه در گزارشی نوشت که نیروهای فرانسوی خود را برای درگیری نظامی در قاره اروپا آماده میکنند و فرض بر این است که این جنگ با دشمنی خواهد بود که میتواند از نظر قدرت آتش با فرانسه برابری کند. پالیتیکو نوشته است: «در مرکز آموزش رزمی در شرق فرانسه، سربازان در شرایطی نزدیک به شرایط میدان جنگ، تمرین میکنند. تمام نیروها درگیر هستند و تمرینات نظامی مساحت ۱۲۰کیلومتر مربع را پوشش میدهد. فرماندهی فرانسه نامی از دشمن احتمالی نمیبرد، اما معلوم است که منظورشان روسیه است.» این رزمایش بزرگ درحالی برگزار میشود که امانوئل ماکرون، رئیسجمهور فرانسه اواخر ماه گذشته احتمال اعزام نیرو از اتحادیه اروپا و ناتو را به اوکراین رد نکرد؛ مسئلهای که واکنش آنی و تند بسیاری از مقامات اروپایی از جمله اولاف شولتز، صدراعظم آلمان را به همراه داشت.
از سوی دیگر، بهرغم ادعای مقامات ارشد آلمانی مبنی بر دوری از افزایش تنش با روسیه، روزنامه پالیتیکو صربستان دیروز اعلام کرد که آلمانیها این واقعیت را پنهان نمیکنند که آنها برای یک جنگ ظاهراً دفاعی آماده میشوند و باید در همه چیز از مهمات گرفته تا هر چیز دیگری در مقیاس بزرگ سرمایهگذاری کنند، از جمله در حمل و نقل، هواپیما، سیستمها و سکوهای پدافند هوایی، فرماندهی و کنترل و شناسایی و ماهواره. پالیتیکو اشاره میکند که آلمانیها با ارسال موشکهای دوربرد «تاروس» و واحدی برای نگهداری و استفاده در اوکراین، به رغم ادعای سیاستمداران مبنی بر اینکه هرگز چنین کاری نمیکنند، احتمالاً درگیری را تشدید میکنند تا دولت کییف را از فروپاشی نجات دهند. به نوشته این روزنامه، آلمانیها این موشکهای دوربرد را میفرستند، سرباز میفرستند و همه چیز را به همان روشی که در قراردادهای مینسک امضا کردند پنهان میکنند تا زمانی که آلمان برای جنگ بیشتر آماده شود.
جنب و جوش نظامی اروپاییها درحالی است که در ماههای اخیر برخی رهبران این قاره نسبت به تهدیدات روسیه علیه کشورهای اروپایی هشدار دادهاند. کشورهایی مانند سوئد و فنلاند از حمله احتمالی روسیه به خاک اروپاییها سخن گفتهاند که پس از تصرف اوکراین انجام خواهد شد. اروپاییها در دو سال گذشته به دلیل کمکهای هنگفت نظامی و مالی به اوکراین در وضعیت اسفباری قرار گرفتهاند و زرادخانههای این کشورها خالی از مهمات شده است و به همین دلیل بودجههای نظامی خود را افزایش دادهاند تا کمبودهای اخیر را جبران کنند. غربیها تصور میکردند که با شروع جنگ در اوکراین میتوانند روسیه را زمینگیر کرده و آن را تضعیف کنند، اما این محاسبات اشتباه از آب درآمد و جنگ اوکراین در سومین سال خود که با دستاوردهای اندک روسیه همراه بود، اروپاییها را سراسیمه و پریشان کرده است.
صلح اروپا در خطر
آشفتگی امنیتی محدود به فرانسه و آلمان نیست بلکه سراسر اروپا را فراگرفته است. به گزارش شبکه راشاتودی، دونالد تاسک، نخست وزیر لهستان بر این باور است که تنشهای برخاسته از تشدید تنش بین روسیه و اروپا، به اتمام دوران صلح در قاره سبز منجر شده است. تاسک گفت: دوران صلح و دوران پساجنگ به اتمام رسیده است. به دورانی جدید و عصر پیش از جنگ وارد شدهایم. وی افزود: «جنگ علیه رویههای توتالیتر، فساد و دروغ در بسیاری از جبههها در جریان است؛ و البته، دراماتیکترین جلوه آن هم اتفاقی است که در اوکراین رخ میدهد. ما با انتخابی ساده مواجهیم؛ یا برای حفاظت از مرزها، قلمرو و ارزشهایمان بجنگیم و از شهروندان و نسلهای آیندهمان دفاع کنیم یا اینکه گزینه جایگزین یعنی شکست را بپذیریم.»
اظهارات تاسک درحالی است که اروپاییها از پیروزی اوکراین در برابر روسیه ناامید شدهاند و حتی گزینه دادن زمین در ازای صلح را به اوکراینیها پیشنهاد دادهاند. با این حال اروپاییها معتقدند که تنها گذاشتن اوکراین در این شرایط سبب میشود روسیه به سایر کشورها نیز چشم طمع داشته باشد و به همین خاطر سعی دارند همچنان به کمکهای اندک خود به این کشور تا مدت نامعلومی ادامه دهند. بهرغم ادعای مقامات غربی، رهبران مسکو بارها گفتهاند که نیازی به حمله به سایر کشورها ندارند و برای دفع تهدیدات ناتو علیه تمامیت ارضی روسیه در اوکراین حضور دارند.
شوک بازگشت ترامپ
هرچند اروپاییها از حمله احتمالی روسیه وحشت دارند، اما تحرکات نظامی آنها به تحولات سیاسی امریکا نیز ارتباط دارد. دونالد ترامپ، رئیسجمهور سابق امریکا که نامزد پیشتاز حزب جمهوریخواه است بر اساس نظرسنجیها شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر دارد و اروپاییها از این مسئله بهشدت نگرانند. ترامپ از هم اکنون شمشیر را برای اروپا از رو بسته و هشدار داده در صورت کسب پیروزی در انتخابات، امریکا را از ناتو خارج خواهد کرد. اظهارات ترامپ مبنی بر اینکه متحدانی را که به اندازه کافی برای حفاظت از ایالات متحده هزینه نمیکنند، به روسیه تسلیم خواهد کرد، شوک بزرگی در اروپا ایجاد کرده است و به گفته بسیاری از کارشناسان اروپا، اگر او دوباره رئیسجمهور شود، دیگر نمیتوانند به کمک ایالات متحده به عنوان بخشی از تعهد دفاع جمعی ناتو تکیه کنند.
ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود بارها از اروپاییها خواسته بود تا ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به ناتو اختصاص دهند در غیر این صورت، واشینگتن هم میزان حمایتهایش از این ائتلاف نظامی را کاهش خواهد داد. اروپاییها پیشتر که اقتصادهای رو به رشدی داشتند از پرداخت ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی به ناتو ناتوان بودند اکنون که جنگ اوکراین آنها را به لحاظ مالی و نظامی تضعیف کرده، با بحران جدی مواجه هستند. از دید کارشناسان، خروج امریکا از ناتو کشورهای اروپایی را تضعیف و آنها را در برابر رقبایی مانند روسیه آسیبپذیرتر میکند. فرانسه و آلمان در سالهای اخیر طرح تشکیل ناتوی اروپایی را مطرح کردهاند تا وابستگی نظامی خود را به امریکا کاهش دهند، اما تاکنون موفق به این کار نشدهاند.