سرویس اقتصاد جوان آنلاین: حامد قدوسی، مدرس اقتصاد مالی در دانشگاه استیونس نیوجرسی، در کانال تلگرامی «یک لیوان چای داغ» نوشت: قیمت سهام و شاخص بورس مثل یک «دماسنج یا آیینه آینده‌نگر» است که قرار است «انتظارات جامعه» راجع به عملکرد «بخش حقیقی» را در بلندمدت منعکس کند. می‌دانیم که دماسنج به خودی خود باعث گرم شدن اتاق نمی‌شود و فقط وضعیت را گزارش می‌کند. البته ممکن است برای مدتی هم دماسنج خراب شود یا دستکاری شود یا نیاز به تنظیم داشته باشد یا با شوک‌های اسمی واحد سنجش آن عوض شود یا آدم‌ها آن را با دقت نخوانند و الخ. در این شرایط ممکن است دماسنجی موقتاً دما را کمی بالا یا پایین نشان بدهد، ولی به هر حال اصل قضیه دمای واقعی (یعنی ظرفیت حقیقی اقتصاد) است. علیت خلق ثروت و رفاه جامعه هم از سمت «ظرفیت بخش حقیقی» است و نه از سمت «مقدار شاخص بورس.»
طبعاً در یک اقتصاد پویا که بر‌اساس شوک‌های مختلف و خبر‌های جدید انتظارات جامعه مرتب عوض می‌شود، شاخص سهام هم بالا و پایین می‌رود، این یک امر طبیعی و شناخته شده در بازار‌های مالی است. اساساً بازار مالی به این خاطر بازده بالاتر از دارایی‌های امن تولید می‌کند که مردم حاضر بشوند «ریسک افت و خیز» آن را تحمل کنند. در اقتصادی هم که دماسنج خراب یا دستکاری شده باشد، ممکن است که مثلاً برای مدتی دما را خیلی مطبوع‌تر از واقعیت نشان بدهد، ولی بعد به اجبار باید پس از مدتی سرجایش برگردد و نقش واقعی خودش یعنی «اشتراک ریسک» و «انعکاس انتظارات» را بر عهده بگیرد. در هر صورت خرج منابع جامعه برای حفظ مصنوعی شاخص سهام و بالا و پایین بردن آن، شبیه این است که به جای تلاش برای گرم کردن اتاق (یعنی رونق واقعی بخش حقیقی) زور بزنیم که عقربه دماسنج را بالا نگه داریم. اگر کسی با این روش گرمش می‌شود (غیر از القای روانی گرما)، شاخص بورس هم به خودی خودش ثروت و رفاه خلق می‌کند!
طبعاً قضیه اقتصاد سیاسی هم دارد: از «فعالان بازار سرمایه» زیاد خواهیم شنید که دولت - در واقع از جیب بقیه جامعه و با صرف منابع عمومی - باید از «بازار حمایت کند!» به این صحبت‌ها - که طبعاً با تضاد منافع همراه است - با تردید اولیه و نگاه نقادانه نگاه کنیم. در مورد قضیه بیش‌تر صحبت می‌کنیم.
