حجت‌الله ايوبي، رئيس سازمان سينمايي مي‌گويد از سفر چين يک دستگاه سينما سيار آورده است. آن دستگاه در ايران مهندسي معکوس شده و قرار است دستگاه‌هاي ساخته شده که گويا تعدادشان به بيش از 100 دستگاه نيز رسيده است به شهر‌هاي فاقد سينما ارسال شوند. ايوبي اولويت ارسال دستگاه‌ها را نيز استان‌هاي محروم اعلام کرده است. آيا قرار است استان‌هاي محروم با رسيدن سوغاتي چيني ايوبي شگفت‌زده شوند؟ سينما سيار چيست؟!
سينماي سيار را اگر اختراع بدانيم بايد آن را به نام روس‌ها ثبت کنيم. در جريان جنگ ميان انقلابيون کمونيست و روس‌هاي ضد‌انقلاب(طرفدار سلطنت)، ژيکا ورتوف، پدرخوانده «سينماحقيقت» و از ايده‌پردازان اوليه سينما، از يک قطار براي اکران فيلم استفاده کرد. وظيفه آن قطار نمايش فيلم براي بالا بردن روحيه سرباز‌ها بود. سينماي سياري که ورتوف در آن سال‌ها راه انداخت با وضعيت سينماهاي اوليه چندان تفاوتي نداشت. در آن روزها در نبود سالن‌هاي سينما ابزار اکران فيلم در سالن‌هاي اجتماعات، کافه‌ها و تماشاخانه‌ها برپا مي‌شد و مي‌توان گفت که سالن‌هاي سينما نيز به نوعي سيار بودند، اما ژيکا ورتوف سينما را سوار بر وسيله‌اي نقليه کرد و سينما سيار از آن زمان با وسائط نقليه پيوند برقرار کرد. در دهه‌هاي بعدي به جاي قطار که داراي محدوديت‌هاي زيادي براي جابه‌جايي بود، از اتوبوس استفاده شد. با تجهيز اتوبوس‌ها و تبديل آنها به سينما، پخش فيلم در مناطق فاقد سينما عملي شد. در دهه 1960حزب کارگر براي پيروزي در انتخابات پارلماني بريتانيا از اين اتوبوس‌ها براي پخش فيلم‌هاي کوتاه انتخاباتي استفاده کرد. اتوبوس‌ها به هر جا سر مي‌کشيدند و فيلم پخش مي‌کردند و طرفداران زيادي نيز داشتند. بعد از اين دهه طلايي با فراگير شدن استفاده از تلويزيون، اتوبوس‌ها از رونق افتادند. با اين حال تا کنون نيز اتوبوس‌هايي که نقش سينما سيار را داشتند، ادامه حيات داده و به عنوان يک سنت فيلم ديدن مورد استفاده قرار مي‌گيرند. اين روزها اتوبوس‌ها نه براي اينکه در نقطه‌اي از انگلستان سالن سينما نباشد يا امکان دريافت امواج تلويزيوني وجود نداشته باشد، بلکه به عنوان جاذبه و سبکي خاص در تماشاي فيلم مورد استفاده قرار مي‌گيرند. بليت تماشاي فيلم با سينما سيار جلو جلو رزرو شده و اتوبوس‌هاي مدرن مجهز به سلول‌هاي خورشيدي و پرده‌هاي ديجيتالي(LED) شده‌اند.
ويدئوپروژکتور سينما سيار نيست؟!حتي اگر ندانيم ايوبي چه دستگاهي را از چين آورده که نياز به مهندسي معکوس براي به دست آوردن تکنولوژي ساخت آن داشته‌ايم، سينما سيار به غير از قطار و اتوبوس‌هاي معروف، شامل فيلم پروژکتورها(آپارات) مي‌شد که در هر محلي که امکان نصب پرده سفيد و چيدن صندلي بود و البته منبع انرژي وجود داشت، برپا مي‌شد. اين روش سنتي تا به امروز نيز ادامه دارد و اصولاً در داخل ايران جشنواره‌هايي مانند عمار اکران‌هاي مردمي‌شان را براساس همين شيوه جلو مي‌برند، تنها تفاوت اين است که پروژکتورهاي قديمي فيلم‌هاي 8 و 35 ميليمتر پخش مي‌کردند، اما پروژکتورهاي جديد مجهز به پخش‌کننده لوح‌هاي فشرده سي‌دي و دي‌وي‌دي و حتي فلش مموري‌اند. اين دستگاه‌ها به وفور در دسترس عموم هستند و اکثر سالن‌هاي اجتماعات دولتي و خصوصي به آنها مجهزند. نمونه‌هاي پرتابل اين دستگاه‌ها نيز حتي با کاربري خانگي توليد شده و قيمت چندان بالايي ندارند.
سينما سيار قرار است چه مشکلي را حل کند؟!سال گذشته انجمن سينماي جوانان ايران طرحي را عنوان کرد مبني بر اينكه سالن‌هاي اجتماعات و آمفي‌تئاتر‌هاي دولتي و بخش خصوصي در شهرهايي که فاقد سالن‌هاي سينما هستند، براي پخش فيلم به کار گرفته شده و از ظرفيت‌هاي آنها براي اکران فيلم استفاده شود. ايده اين طرح از آنجا شکل گرفته بود که تقريباً همه ادارات دولتي و دانشگاه‌ها در شهر‌هاي بزرگ و کوچک داراي سالن‌هاي اجتماع و آمفي‌تئاتر هستند که به غير از مناسبت‌هاي خاص معمولاً خالي و بلااستفاده هستند. دولت نيز بدون هزينه در مناطقي که ساخت سالن سينما از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نيست، از اين سالن‌ها براي اکران فيلم استفاده کند.
در ايران تنها 72 شهر داراي سالن سينما و بيش از هزار و 100 شهر فاقد سالن سينما هستند و اين آمار با احتساب بخشداري‌ها و دهستان‌ها بسيار بيشتر نيز مي‌شود. دولت که به تازگي کپي کردن دستگاه‌هاي چيني را به پايان رسانده و قرار است 100 دستگاه از آنها را به مناطق محروم ارسال کند، آيا توان ساخت بيش از هزار و 100 دستگاه ديگر را دارد و اينکه آيا براي هر شهر يک دستگاه کافي خواهد بود؟! به راحتي مي‌توان در اين معادله تقارن نداشتن عرضه و تقاضا را مشاهده کرد، اما در همين مناطق هر ساله جشنواره‌هاي عمار يا مقاومت براي مردم فيلم پخش مي‌کنند و استقبال خوبي نيز از آنها مي‌شود. مساجد، حسينيه‌ها و حتي خانه‌هاي مسکوني در مناطق محروم به سالن‌هاي موقت پخش فيلم تبديل شده و با امکانات ساده و در دسترسي مانند ويدئوپروژکتور و پرده‌اش، اکران فيلم انجام مي‌شود. آيا در اين شرايط بهتر نيست به جاي مهندسي معکوس دستگاه‌هاي چيني ايده بهتري براي عدالت دسترسي به سينما انديشيده شود؟! ايده‌اي مانند ساخت فيلم‌هايي که عموم مردم با آنها ارتباط برقرار مي‌کنند به جاي اصرار بر ادامه روند توليد فيلم‌هاي جشنواره‌پسند، مي‌تواند تقاضاي داشتن سينما را در کشور بالا ببرد و حتي بخش خصوصي را ترغيب کند که با سرمايه‌گذاري در ساخت سالن‌هاي سينما، شهر‌هاي کوچک نيز داراي سالن سينما شوند.
