مهارت‌هاي زندگي، رويكردي جامع براي رشد ارزش‌ها، دانش و پيشگيري اوليه از مصرف موادمخدر است كه بايد اين رويكرد را در محلات، مدارس، محيط‌هاي آموزشي، اجتماعي و فرهنگي ترويج داد. در واقع به تعبيري ديگر، مهارت‌هاي زندگي، توانايي‌هاي رفتار مثبت و انطباقي است كه فرد را قادر مي‌كند تا با خواسته‌ها و چالش‌هاي زندگي روزمره مقابله كند. مصرف‌كنندگان انواع مواد مخدر به دليل نبود آموزش مهارت‌هاي زندگي گرفتار اعتياد شده‌اند. آموزش مهارت‌هاي زندگي طراحي شده است تا تمرين و تقويت مهارت‌هاي رواني - اجتماعي را منطبق با بافت فرهنگي و رشدي فرد تسهيل كند، اين مهارت‌ها رشد فردي و اجتماعي را ارتقا مي‌دهد، از حقوق انساني محافظت و از مشكلات بهداشتي و اجتماعي پيشگيري مي‌كند. به همين دليل، مبارزه اجتماعي با مواد مخدر نيازمند توسعه سيستم آموزشي در همه ابعاد در سطح جامعه است، زيرا آموزش به موقع و سريع به افراد كمك مي‌كند تا از خود در برابر رفتارهاي پرخطر از جمله اعتياد به مواد مخدر محافظت كنند.
از همين رو هدف از آموزش مهارت‌هاي زندگي بايد ارتقاي رفتار مسئولانه، اعتماد به خود، برابري و پيشگيري از آسيب‌هاي اجتماعي باشد. اثر بخشي آموزش مهارت‌هاي زندگي براي پيشگيري از مصرف مواد مخدر بيشتر از اقدامات و برنامه‌هاي ديگر است، براي كنترل و كاهش عرضه و تقاضاي مواد مخدر در سطح كشور بايد اين برنامه بخشي از برنامه جامع و مداوم ارتقاي سلامت باشد و طي سال‌هاي متوالي در مدرسه و محيط‌هاي ديگر اجرا شود. بنابراين سياستگذاران و دست اندركاران امر مبارزه با مواد مخدر بايد افراد را به‌صورت فعالانه در فرآيند يادگيري و پيشگيري اوليه از اعتياد مشاركت و آنان را تشويق كنند تا تجربيات يادگيري خود را در ساير مسائل اجتماعي و بهداشتي به كار ببرند.
با اين وجود، هنوز در سيستم آموزشي ما حضور مهارت‌هاي زندگي كمرنگ است، در حالي كه آموزش مهارت‌هاي زندگي جهت پيشگيري از اعتياد، بايد بين ارائه اطلاعات و فرصت رشد ارزش‌ها و مهارت‌ها در فرد تعادل ايجاد كند تا وي براي مقابله با مشكلات، رشد سالم و مقاومت در مقابل فشار مصرف مواد مخدر توانمند شود.
اين مهارت‌ها شامل ساختن عزت نفس، تدوين اهداف واقع‌گرايانه، مقابله با اضطراب، مقابله با فشار دوستان و همسالان، ارتباط مؤثر، تصميم‌گيري، راهبري تعارض و مقابله جرئت‌مند با موقعيت‌هاي اجتماعي است.
وقتي افراد از مواد مخدر صنعتي و شيميايي به عنوان كمكي براي غلبه بر موقعيت‌هاي اجتماعي استفاده مي‌كنند، توانايي‌شان براي رشد مهارت‌هاي اجتماعي مورد نياز و اطمينان به خود در مقابله با ديگران مختل مي‌شود.
رشد بدني و مغزي مصرف‌كننده مواد مخدر شيميايي و داروهاي روانگردان باعث تغييرات ناپايداري در فرايندهاي هورموني و عصبي مي‌شود و اين تغييرات فرآيند رشد يافتگي اعصاب را مختل مي‌كند.
براي پيشگيري از اين فرآيند، آموزش مهارت‌هاي زندگي در پيشگيري از مصرف مواد مخدر باعث به تأخير انداختن سن شروع مصرف، متوقف كردن اعتياد، افزايش آگاهي از پيامدهاي اين معضل و تقويت توانايي و تصميم‌گيري براي انتخاب‌هاي سالم‌تر در زندگي مي‌شود.
*روانشناس 
