هنوز چند روزي از چرخش ناگهاني كرملين از موضع امتناع از تحويل سامانه ضد موشكي اس-300 به ايران و صدور فرمان رئيس‌جمهور اين كشور براي تحويل فوري اين سامانه به كشورمان نگذشته است كه سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه اعلام كرد ايران بايد قرارداد جديدي براي تحويل اين سامانه ببندد؛ سخناني كه از تكرار اشتباهات تاريخي روس‌ها در عدم وجود درك راهبردي لازم براي تشخيص منافع بلند مدت و تعريف اين منافع در حد دلالي از يك يا چند معامله با دوستان و انتقام‌گيري مقطعي از ناتو حكايت مي‌كند.
به گزارش «جوان»، سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه از لزوم بستن قرارداد جديدي براي تحويل سامانه اس-300 ميان تهران و مسكو سخن گفت تا اظهارات سخنگوي وزارت خارجه امريكا در اين مورد كه اقتصاد روسيه تحت فشار است و روسيه اين اقدام را به دليل نياز به پول انجام داده است، معنا يابد. جاش ارنست، سخنگوي باراك اوباما رئيس‌جمهور امريكا هم علاوه بر تأكيد بر « نگراني » واشنگتن درباره اين فروش احتمالي از تماس مستقيم مقامات امريكايي با مقامات بلند پايه دولت خبر داد و در عين حال تحريم‌هاي غرب بر روسيه به علت حمايت ازجدايي‌طلبان شرق اوكراين را داراي پيامد قابل توجهي بر اقتصاد روسيه دانست و افزود: «بنابراين غير منتظره نيست روسيه براي كسب درآمد به هر راهي متوسل شود. من فكر مي‌كنم عزم روسيه براي از سر‌گيري يك قرارداد بحث‌انگيز نشان مي دهد اقتصاد اين كشور چقدر تضعيف شده است.»
البته تنها شاهد مالي بودن انگيزه‌هاي فرمان روز دوشنبه پوتين مبني بر لغو ممنوعيت فروش اين سلاح راهبردي به اظهارات امريكايي‌ها بر نمي‌گردد بلكه اظهارات رئيس‌جمهور روسيه در توجيه لغو فرمان ممنوعيت سال 2010 كه نقض آشكار تعهدات طرف روسي محسوب مي‌شد، نشان مي‌دهد كه روس‌ها بيش از آنكه بر مبناي دركي راهبردي به دنبال تقويت ايران در برابر غرب باشند، فعلاً به نيازهاي مادي خود مي‌انديشند. ولاديمير پوتين در مصاحبه اخير تلويزيوني خود يكي از دلايل اين تصميم را آنچه انعطاف ايران در مذاكرات هسته‌اي خواند، عنوان كرد و در عين حال گفت: شركت‌هاي ما اين سامانه را تاكنون ساخته‌اند كه قيمت زيادي نيز دارد. يك سامانه اس-300 ارزشي بالغ بر 900ميليون دلار دارد اما تاكنون هيچ كس هزينه آن را به شركت‌هاي ما نپرداخته است. اين در حالي است كه طبق قرار داد سال 2007 براي تحويل اين سامانه به ايران، ارزش اين سامانه حدود 800 ميليون دلار بود و ايران 166 ميليون دلار از اين مبلغ را به صورت پيش پرداخت تحويل طرف روسي داده بود كه بر مبناي سود اين پول در مقايسه‌اي جهاني به واسطه ديركرد چند ساله، طرف روسي حتي به ايران بدهكار است. رئيس‌جمهور روسيه مدعي شد مسكو در گذشته ملزم بود تا برخي قراردادهاي دفاعي را به اين دليل كه مي‌تواند موجب بي‌ثباتي منطقه شود به حالت تعليق درآورد، اما اكنون ديگر دليلي براي ادامه ممنوعيت انتقال اس-300 به ايران وجود ندارد. وي توضيح نداد كه چگونه تحويل اين سامانه دفاعي مي توانست «موجب بي‌ثباتي منطقه» شود. البته نيازي به توضيح نيست كه روسيه آن موقع بر اين اعتقاد بود كه بعد از جنگ پنج روزه گرجستان با عدم تحويل اين سامانه به ايران امريكايي‌ها و اسرائيلي‌ها را از كمك به جريان‌هاي ضد روسي در قفقار و اروپاي‌شرقي بازخواهد داشت و سامانه موشكي امريكا در لهستان و روماني براي هميشه غير اجرايي خواهد شد اما تحولات اوكراين نشان داد كه ناتو به هيچ وجه از هيچ فرصتي از نفوذ به اين منطقه دست بردار نيست با اين حال روس‌ها معمولاً گرفتار نگاه‌هاي مقطعي و سوداگرايانه بوده و از اقدام پيشدستانه به موقع براي تقويت متحدان طبيعي براي مواجهه تهديدات غرب عاجز هستند و حتي زماني كه به فكر جبران ميافتند، روحيه سوداگري آنها غلبه دارد.
دمپسي: تأثيري ندارد!
ژنرال مارتين دمپسي رئيس ستاد مشترك ارتش امريكا در يك كنفرانس خبري در روز پنج‌شنبه گفت: تصميم روسيه براي تحويل سامانه دفاعي موشكي اس-300 به ايران معادلات را تغيير نداده و گزينه نظامي امريكا براي جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي همچنان روي ميز قرار دارد. دمپسي با بيان اينكه امريكا سال‌هاست كه از وجود چنين قراردادي براي فروش اين سامانه به ايران مطلع است و همواره در طرح‌هايش روي اين مسئله حساب كرده بود تلاش كرد نشان دهد ارزش تحويل اين سامانه را تقليل دهد. از سوي ديگر ماتيو چانس خبرنگار شبكه تلويزيوني سي‌ان‌ان با بيان اينكه هم اكنون كنفرانس سالانه امنيتي در مسكو در حال برگزاري است و وزير دفاع ايران در مسكو حضور دارد و درباره تاريخ تحويل اين سامانه با همتاي روس خود گفت‌وگو مي‌كند، گفت: اين سامانه به حدي پيشرفته است كه اگر نگوييم حملات هوايي به تأسيسات هسته‌اي ايران را غيرممكن مي‌كند بلكه آن را بسيار پيچيده خواهد كرد. همچنين در صورت استقرار اين سامانه‌ها و در صورتي كه قرار باشد حملاتي به تأسيسات هسته‌اي ايران صورت گيرد، هزينه و تلفات هواپيماهاي جنگي را كه قرار است اين كار را انجام دهند بالا مي‌برد. ماتيو چانس درباره نگراني روسيه از ناتو گفت: كنفرانس امنيتي مسكو در واقع محلي براي گردهمايي مخالفان امريكا و غرب است تا دور هم جمع شوند و درباره استراتژي‌هاي خود با يكديگر گفت‌وگو و تبادل نظر كنند. به نوشته چانس همچنين قرارداد موشكي مهم ديگري نيز وجود داشته است كه در 24 ساعت گذشته در اين كنفرانس اعلام شد و آن اين است كه چين اولين كشوري مي‌شود كه سامانه
اس-400 را از روسيه دريافت مي‌كند. اين نسل جديدتر اس-300 است كه به ايران فروخته شده و اين سامانه بسيار پيشرفته تر و توانمندتر است. اين سامانه توان نظامي چين را به ميزان قابل توجهي تقويت مي‌كند. به اعتراف خبرنگار سي ان ان مذاكرات و قراردادهاي زيادي در اين كنفرانس به ويژه ميان سه كشور روسيه، ايران و چين در جريان است و اين مسئله، غرب را نگران كرده است.
