روایتی از ایستادگی شیخ محمد خیابانی در برابر توطئه‌های وطن‌فروشان
برخلاف ادعای افرادی، چون مهدی قلی‌خان هدایت و عبدالله مستوفی که شیخ محمد خیابانی را تجزیه‌طلب خواندند، قیام او در دفاع از حقوق دموکراتیک ایران در برابر وطن‌فروشان بود. کاتوزیان که ابتدا تغییر نام آذربایجان به آزادیستان از سوی شیخ را دلیلی بر تمایلات تجزیه‌طلبانه وی تفسیر کرد با توجه به شعار، «آذربایجان جزو لاینفک ایران است» که از سوی شیخ مطرح شد، او را از اتهام تجزیه‌طلبی مبرا دانست
