سخنان رئیس جمهور امریکا در مورد آمادگی برای مذاکره با ایرانیها با واکنشهای متعدد در ایران مواجه شد. مقامات مختلف از جناحهای گوناگون سخنان او را رد کردند. نه از آن رو که ایرانیان اهل گفتوگو نیستند، بلکه از آن رو که امریکا قابل اعتماد نیست. از همان آغاز مذاکرات منتهی به برجام هم امریکا قابل اعتماد نبود، اما برخی خواستند آزموده را دوباره بیازمایند و آزمودند و شد آنچه نباید میشد. حالا برجامی که با آن هزینههای گزاف بسته شد، در چند دقیقه سخنان رئیس جمهور امریکا بر باد رفت و بعد همین دونالد ترامپ آمده و مدعی که «حاضرم بدون پیش شرط با ایرانیها مذاکره کنم.» و بعد وزارت خارجهشان میگوید ایران رفتار خودش را عوض کند تا بدون پیش شرط مذاکره کنیم! گویی این عوض کردن رفتار پیش شرط نیست! اینجا در ایران جوابهای خوب و مناسبی به رئیس جمهور امریکا داده شده است.
ترامپ اول باید به برجام برگردد
رمضانعلی سبحانی فر، نماینده سبزوار در مجلس، نطق میان دستور خود در جلسه علنی روز چهارشنبه را فرصتی دانست که به سخنان رئیس جمهور امریکا واکنش نشان دهد. او خطاب به کشورهایی همچون امریکا که خود را قیم سایر کشورهای جهان میدانند، اظهار داشت: ایران یک سرزمین بزرگ با پیشینه و فرهنگ غنی است که ملت قهرمان آن در فرازها و فرودهای تاریخ همچون حمله مغول به این کشور غیرتمندانه مبارزه کرد و حتی سربه دار شد، ولی تن به ذلت نداد. او در ادامه گفت: بدانید با ایران با صلابت بر اساس قانون اساسی با همه کشورهای دنیا با حفظ حقوق و احترام متقابل ارتباط داشته و اگر قصد دارید با ما مذاکره کنید با زبان گانگستری و چاله میدانی نمیشود؛ به آقای ترامپ توصیه میشود به برجام برگردد سپس درخواست مذاکره با ایران را داشته باشد.
تقاضای ترامپ برای مذاکره با آن سابقه تعجب برانگیز است
علیرضا سلیمی، نماینده مردم محلات و دلیجان هم در صحن علنی مجلس و در واکنش به اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره با ایران بدون پیش شرط اشاره کرد و گفت: آقای ترامپ خواب آشفته میبینید. با آن سابقه عهدشکنی این تقاضا از سوی ایشان تعجب برانگیز است؛ کدام عقل، هوش و ذکاوتی اجازه میدهد با کسی که به هیچ تعهدی پایبند نیست دوباره مذاکره صورت گیرد. تاریخ فراموش نکرده شما چطور قذافی را در آغوش گرفتید و هنگامی که او را خلع سلاح کردید چه رفتاری با او داشتید و لیبی را به چه ورطهای انداختید. او در ادامه به نمونه دولتهایی اشاره کرد که به امریکا اعتماد کرد: تاریخ فراموش نکرده است شما چه رفتاری با ژنرال السیسی، یاسر عرفات و دهها سردمدار دیگر که با شما مذاکره کردند، کردید. چه سادهاند افرادی که گذشته را فراموش کرده و دوباره آدرس غلط میدهند.
سلیمی در ادامه درخواستی از رئیس جمهور حسن روحانی داشت و گفت: از رئیسجمهور درخواست میشود که مردم را دنبال نخودسیاه نفرستید. تا چه زمانی باید با کنسرت، ورود بانوان به ورزشگاه، تلگرام بازی و بحث حجاب اجباری و اختیاری و اموری از این دست مردم را به دنبال نخود سیاه فرستاد؛ باید به داد مردم برسید.
با خروج از برجام جایی برای مذاکره جدید نیست
سید احسان قاضیزاده هاشمی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هم در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، به اظهارات ضد و نقیض دولتمردان امریکا درباره مذاکره با ایران اشاره و اظهار کرد: همیشه شاهد عدم تعادل در رفتار و بیان مسئولان امریکایی بودهایم و سیاستهایی که در دستور کار آنها قرار دارد، هیجانی است. او اضافه کرد: اقدامات امریکا یکجانبهگرایانه با منش و مشی قلدرمآبانه است، خروج امریکا از سازمانهای بینالمللی که بعضاً داعیهدار بنیانگذاری آنها بودند، نشان دهنده بیدقتی و هیجانی بودن دولتمردان این کشور در تصمیمهای سیاستیشان است.
قاضیزاده هاشمی به خروج امریکا از برجام اشاره کرد و گفت: امریکا به صورت یک جانبه از برجام خارج شد، به رغم اینکه آنها در موضعگیریهای رسمی اظهارات دیگری به زبان میآوردند؛ کشورهای اروپایی، امریکا را به خاطر این رفتار هیجانی نهی کردهاند، اما حتی آنها برای کشورهای همپیمان خود هم احترامی قائل نبودند و به آنان پشت کردند. اولین مؤلفه برای اینکه امریکاییها بتوانند به عنوان یک طرف مذاکره باشند، پایبندی به تعهداتشان است، معتقدم با خروج یک جانبه امریکا از برجام در واقع جایی برای مذاکره جدید باقی نمیماند، وقتی که امریکاییها محصول چند سال مذاکره را بر باد دادند پس طبعاً پیشنهاد تازه آنها نمیتواند یک پیشنهاد قابل اعتماد باشد و به نظر من اینگونه مذاکرات با استقلال کشورمان در تضاد است.
آمادگی برای مذاکره با ایران فریبکارانه و شعاری
سید محمدعلی حسینی، سخنگوی پیشین وزارت خارجه هم در گفتوگو با ایسنا، در این مورد گفت: آقای ترامپ نشان داده رفتار و گفتارش از یک ثبات و پختگی عقلانی برخوردار نبوده و بیش از هر چیز بر هیجانات و خوی و مسلک قلدرمآبانهاش سوار است. آیا از زمان به قدرت رسیدن وی تاکنون غیر از عهدشکنی و تلاش برای تخریب منافع ملی ایران، نقض آشکار و یکجانبه پیمانها و توافقات بینالمللی، بداخلاقی و بی نزاکتی سیاسی و دیپلماتیک، توهین گستاخانه به ملت ایران و تهدید و یاوهگویی و مانند آن مشاهده شده است؟
او با اشاره عدم تغییر رفتار خصمانه امریکا در قبال ایران گفت: پیشنهاد مذاکره از سوی آقای ترامپ از کانال رسانهای را تبلیغی عوامفریبانه و تلاشی برای خنثی سازی تصویر بسیار زشت و کریهی که از خود و کشورش به نمایش گذاشته میدانم.
حسینی در پاسخ به این پرسش که بسیاری بر این نظرند که با ترامپ باید به شیوه خود برخورد کرد و نگران تنزل در مواضع ایدئولوژیک نبود چرا که میتوان بدون آسیب به آن و صرفاً با یک face saving از مذاکره پیروز خارج شد؟ اظهار کرد: چرایی مذاکره، موضوع مذاکره، هدف از مذاکره، چارچوب و قاعده مذاکره، ارزیابی واقعی از پایبندی و مسئولیتپذیری طرف مذاکره، شرایط زمانی مذاکره، دستاوردهای متوقع و قابلدستیابی مذاکره، آثار و تبعات مذاکره چیست؟ در رابطه با امریکا پاسخ این سؤالات، همگی روشن و مأیوسکننده است. تغییر رفتاری در آقای ترامپ مشاهده نشده است. او صرفاً یک اعلام موضع کرده که بلافاصله توسط وزیر خارجهاش نقض شده و بر مواضع قبلی خود تأکید کرده است. آنچه از زبان آقای ترامپ در باره مذاکره با ایران مطرح شد بیشتر به یک شوی تبلیغاتی و رسانهای عوامفریبانه شبیه است و بنا به دلایلی که گفتم، توصیهای در این باره ندارم.
او درباره اینکه شرایطی که وزیر خارجه امریکا مطرح کرده است خودش پیششرط برای مذاکره است پس چرا ترامپ میگوید مذاکره بدون پیش شرط؟ تصریح کرد: از یک طرف میتواند نشانه سردرگمی و ناهماهنگی مقامات امریکایی در قبال ایران باشد و از طرف دیگر میتواند نشانهای از هیجانات لحظهای و خودشیفتگی آقای ترامپ باشد که آقای پمپئو به سرعت آن را اصلاح کرده است. از این نوع تناقضگوییها از سوی مقامات امریکایی در گذشته نزدیک و دور به وفور مشاهده شده است.
هرگاه امریکا پاسخ محکم از ما دریافت کند راه گفتوگو را پیش میگیرد
علیرضا زاکانی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی هم در گفتوگو با خبرگزاری دانشجو، در مورد صحبتهای اخیر ترامپ در مورد مذاکره با ایران گفت: هرگاه امریکا پاسخ محکمی را دریافت کند و در فشار قرار گیرد عقب نشینی میکند و هر گاه نتواند به اهداف خود برسد راه مذاکره را پیش میگیرد. امروز آنها به این نتیجه رسیدهاند که مذاکره نکردن باعث آسیب بیشتر به خودشان است و با این پیشنهاد به نوعی عقب نشینی خود را ثابت کردهاند، اما با این حال امریکا و متحدانش هیچ گاه قابل اعتماد نیستند و نباید ایران اشتباه گذشته را تکرار کند.