از جمله ويژگي‌هاي بارز نهضت حسيني، بعد احياگرانه آن بوده است، به‌گونه‌اي كه مي‌توان با قطعيت گفت يکي از اهداف حضرت اباعبدالله‌الحسين(ع) احياي اسلام ناب محمدي(ص) پس از گذشت پنج دهه از رحلت پيامبر بود. نگاه تاريخي به حوادث عاشورا و پس از آن نيز نتيجه‌بخش بودن اين جهاد را نمايان مي‌سازد، چنانكه قيام حضرت سيدالشهدا(ع) آغازگر بيداري بزرگي در جهان اسلام بود که تا سال‌ها، ظلمه طاغوت را به چالش کشيد.
همين رويکرد احياگرانه در امتداد نهضت عاشورا نيز تداوم يافت. توصيه معصومين(ع) بر زنده نگاه‌داشتن حماسه حسيني و تکرار همه ساله اين بازخواني مذهبي- تاريخي تأثير شگرفي بر تزريق روحيه جهاد و شهادت‌طلبي در جهان اسلام و به‌ويژه پيروان اهل بيت(ع) داشته است. هنر الهي امام راحل(ره) آن بود که اين ذخيره عظيم معنوي را با تحولات روز گره زد و آن را به حماسه‌اي بدل کرد که بار ديگر در زمانه ما، کاخ ستم را به لرزه درآورد. به بيان ديگر امام احياگر اين سنت احياگرانه بود و بدان معناي جديدي بخشيد.
در طول عمر پربرکت انقلاب اسلامي، نيز اين ذخيره گرانبها، در اوج سختي‌ها و چالش‌ها به ياري جبهه حق آمده و هرگاه غبار فتنه‌ها، ضلالت‌ها و انحرافات بر چهره حق مي‌نشيند، عطر الهي عاشورا، فطرت‌ها را بيدار و دسايس را باطل مي‌ساخته است. در طول اين سال‌ها، تفسير عميق و دقيق اين جمله نوراني را بارها حس کرده‌ايم که «اين محرم و صفر است که اسلام را زنده نگاه داشته است.»
البته در نهضت خونين حسيني، «اربعين» جايگاه خاص خود را دارد. چنانكه رهبر معظم انقلاب اسلامي مي‌فرمايند: «اولين جوشش‌هاي چشمه جوشان محبت حسيني - که شط هميشه جاري زيارت را در طول اين قرن‌ها به راه انداخته است - در اربعين پديد آمد. مغناطيس پرجاذبه حسيني، اولين دل‌ها را در اربعين به‌سوي خود جذب کرد؛ رفتن جابربن‌عبدالله و عطيه به زيارت امام حسين(ع) در روز اربعين، سرآغاز حرکت پربرکتي بود که در طول قرن‌ها تا امروز، پيوسته و پي‌درپي اين حرکت پرشکوه‌تر، پرجاذبه‌تر و پرشورتر شده و نام و ياد عاشورا را روزبه‌روز در دنيا زنده‌تر کرده است.»
اربعين، در ذات خود رجوع دوباره به عاشوراست. بي‌حکمت نيست که معروف است که اهل بيت(ع) اولين‌بار بعد از رهايي از اسارت يزيديان در اين روز به کربلا مراجعت نمودند. اينکه زيارت اربعين يکي از علامات مؤمن شناخته شده است را مي‌توان تأکيد بر همين نکته دانست که مؤمن بايد در امتداد عاشورا حرکت کند با قطب‌نماي کربلا خود را تنظيم کند. به همين ترتيب جامعه ايماني نيز به خورشيد نينوا مي‌نگرد و اربعين حرکت در مسير رسيدن به اين خورشيد است.
سنت حسنه‌اي که سال‌هاي سال در عراق جاري بود، پياده‌روي به‌سوي زيارت حضرت اباعبدالله(ع) در روز اربعين بود و هرچند رژيم بعث تلاش کرد با سرکوب و خفقان شديد، چشمه جوشان اين سنت را بخشکاند، عملاً موفق نشد و با سرنگوني صدام، بار ديگر شيعيان عراق سنت ديرينه خود را احيا نمودند، اما اين حرکت زيبا منحصر در مرزهاي جغرافيايي نماند و به‌زودي خيل عظيم محبان اهل بيت از کشور ما و ديگر نقاط جهان به اين حرکت پيوستند، به‌گونه‌اي که سال به سال شاهد رشد اين حرکت عظيم هستيم. اکنون مي‌توان راهپيمايي باشکوه اربعين را بزرگ‌ترين تجمع مذهبي و انساني در جهان دانست که هر ساله تکرار مي‌شود.
همگامي ملت ايران که چندين دهه علم اسلام انقلابي را بر دوش مي‌کشد با ملت عراق و ديگر مردماني که در طريق الحسين گام برمي‌دارند، عملاً آنها را با گفتمان انقلاب اسلامي آشنا و همراه ساخته و تجليات روحيه انقلابي‌گري را در سال‌هاي اخير در اين راهپيمايي بزرگ و ديگر جلوه جامعه عراق مي‌توان مشاهده کرد. شايد يکي از دلايل مؤثر بر کاميابي جهاد مردمي عراق در مقابل تکفير و تروريسم همين الگوبرداري کارآمد باشد.
اکنون راهپيمايي اربعين حتي در پيروان اهل‌بيت(ع) نيز محدود نشده و جاذبه مغناطيس آن آزادگان جهان از اديان و مذاهب ديگر را نيز به سمت خود مي‌کشاند. اين حرکت کاملاً مردمي، مرزهاي جغرافيايي و مذهبي را درنورديده و نمادي از خيزش جهاني مستضعفين شده است. خيزشي که مي‌تواند طليعه‌اي بر رستاخيز بزرگ اسلام ناب محمدي(ص) و انقلابي باشد.
روزگاری در دوره «اصلاحات» هرچه دل تنگشان خواست نوشتند و گفتند از «حسین‌خواهی» ملت ایران تعبیر به «غم‌خواهی» کردند! و خواستار باز نویسی زیارت عاشورای عاری از مضامین خشونت بارشده بودند!!
