ديپلماسي دولت يازدهم هم آرام آرام به امريكاي لاتين گرايش نشان ميدهد، منطقهاي كه طي سه سال گذشته رغبت چنداني به آن نشان نميداد ولي وزير خارجه با سفري يك هفتهاي به شش كشور، نشان داد كه شاخكهايش به اين منطقه حساس شده است. محمدجواد ظريف ديروز در ونزوئلا گفت كه روابط سياسي دو كشور ميتواند عميقتر و راهبرديتر از گذشته پيگيري شود و بخش خصوصي ايران ميتواند در حوزه بانك، حمل و نقل و ضمانت صادرات با كشورهاي امريكاي لاتين همكاري كند. يك مقام كاخ سفيد در واكنش به سفر ظريف به امريكاي لاتين گفته كه ايران ميتواند از اين دولتها براي دور زدن تحريمهاي باقي مانده كه منافع امريكا را تضعيف ميكند، استفاده كند. اين مقام امريكايي تاكيد كرد كه تركيب60 نماينده از بخش خصوصي ايران نشان دهنده اهميتي است كه تهران براي افزايش روابط با امريكاي لاتين قائل است.
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه ايران كه در رأس هيئتي از مسئولان بخشهاي اقتصادي و تجاري دولتي و خصوصي به شش كشور امريكاي لاتين سفر كرده است شنبه شب وارد ونزوئلا شد و با مقامات اين كشور ديدار و گفتوگو كرد و ديشب به سفر خود به منطقهاي كه حياط خلوت امريكا نام گرفته پايان داد.
ظريف در نشست اقتصادي و تجاري ايران و ونزوئلا با بيان اينكه ايران به روابط خوب و مستحكم خود با ونزوئلا ادامه ميدهد، گفت: «ارتباط گسترده و مستحكم سياسي دو كشور با همكاريهاي اقتصادي كه در ساليان گذشته بين ايران و ونزوئلا شكل گرفته ميتواند عميقتر، راهبرديتر و جديتر از گذشته پيگيري شود.» ظريف با اشاره به حضور60 نماينده از بخش خصوصي ايران در سفر به امريكاي لاتين تاكيد كرد: «در طرف ما مسئولان مختلف دولتي و بخش خصوصي براي تقويت روابط با امريكاي لاتين، به ويژه كشورهاي مترقي و صلحخواه اين قاره حضور دارند و امروز به ونزوئلا آمديم. نمايندگان دولتي و بخش خصوصي ايران اين آمادگي را دارند با همتايان ونزوئلايي براي گستردهتر كردن روابط و بهخصوص حمايت از فعاليتهاي بخش خصوصي در حوزه بانك، حمل و نقل و ضمانت صادرات همكاري كنند.»
به نظر ميرسد در شرايطي كه بدعهديهاي امريكا در فضاي بعد از توافق هستهاي هنوز فضاي مناسبي براي تنفس بانكي دولت يازدهم فراهم نكرده، تيم ديپلماسي به دنبال گشودن مجاري اين تنفس در مناطقي است كه حساسيت كمتري به آن وجود دارد. ظريف در شيلي گفته بود براي اينكه بانكهاي خارجي همكاري خود را با ايران از سر بگيرند، حاضر است از وزارت خزانهداري امريكا براي آنها نامه تضمين كتبي يا آنچه كه او آن را «نامه آرامشبخش» خوانده بگيرد. دلسي رودريگز، وزير امور خارجه ونزوئلا با اشاره به هيئت بلندپايه همراه ظريف آن را بيانگر روابط راهبردي ايران با منطقه امريكاي لاتين و ونزوئلا برشمرد. هرچند مبادلات بانكي ايران با خارج هنوز فراهم نشده است اما يادداشت تفاهم همكاري بين بانكهاي مركزي ايران بين مدير امور بينالملل بانك مركزي و طرف ونزوئلايي در كاراكاس امضا شد. وزير امور خارجه در اين باره گفت: «اميدواريم امروز با توافقي كه بين دو بانك مركزي ايران و ونزوئلا صورت ميگيرد، زمينه براي همكاريها فراهمتر شود و با جلساتي كه دوستان ما امروز برگزار خواهند كرد، راههاي همكاري و مشاركت در توسعه متقابل دو كشور را بردارند و تصميمگيريهاي خوبي در اين زمينه اتخاذ كنند.» سفر وزير خارجه ايران به امريكاي لاتين و حوزه كارائيب در حالي است كه تهران در دولتهاي نهم و دهم روابط نزديكي با برخي از اين كشورها برقرار كرده بود. سفر ظريف به عنوان عاليترين مقام دستگاه ديپلماسي ايران به شش كشور كوبا، نيكاراگوئه، اكوادور، شيلي، بوليوي و ونزوئلا با همراهي تعداد قابلتوجهي از تجار بخش خصوصي كه از سوي اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي سازماندهي شدهاند، بيانگر آغاز دورهاي از روابط دوجانبه ايران با كشورهاي اين منطقه با محوريت توسعه روابط تجاري از كانال فعالان بخش خصوصي است. به نظر ميرسد باتوجه به وضعيت كنوني اقتصاد ايران، بهبود مناسبات اقتصادي با كشورهاي امريكاي لاتين در اولويت سياست خارجي دولت يازدهم قرار گرفته است تا در دوره پسابرجام بخشي از فعاليتهاي اقتصادي ايران در نزديكي مرزهاي امريكا انجام شود.
سفر ظريف به امريكاي لاتين پس از توافق هستهاي ايران و 1+5 و اجراي برجام انجام ميشود كه به رغم اجراي تعهدات از سوي ايران، امريكا همچنان در مسير عمل به تعهداتش در اجراي برجام كارشكني و از برداشتن تحريمهاي بانكي براي مبادلات خارجي با ايران خودداري ميكند. روزنامه فايننشال تايمز روز يكشنبه در گزارشي علت عدمورود و سرمايهگذاري بانكهاي اروپايي در ايران را سياستهاي متناقض واشنگتن عنوان كرد كه نهتنها براي توافق هستهاي بلكه براي اقتصاد جهاني مضر است. بانكهاي اروپايي از ترس تحريمهاي آتي واشنگتن از ورود به بازار ايران خودداري ميكنند. رئيسجمهور ونزوئلا هم در ارتباط با همكاريهاي اقتصادي بين دو كشور گفت: «با ظريف درباره نفت صحبت كرديم و به دنبال ايجاد اجماع براي تثبيت بازار و بهبود قيمت نفت هستيم.» وي افزود: «در گفتوگوها توافق كرديم كه به طور گسترده شركتهاي قدرتمند ايراني بتوانند در برنامه توسعه اقتصادي ونزوئلا و در زمينه صنعتي در اينجا سرمايهگذاري و در مرحله جديد بهبود اقتصادي ما را همراهي كنند.»
ترمز ظريف را بكشيدايران كمكم جاي پاي خود در امريكايلاتين را محكم ميكند و مقامات امريكايي بيش از پيش نگران هستند كه اين متحدان منطقهاي ايران، خطري براي امريكا ايجاد كنند. نشريه الجمينر وابسته به صهيونيستهاي امريكا با اشاره به سفر ظريف به حياط خلوت امريكا نوشت: «در نتيجه توافق هستهاي ايران و 1+5 وزير امور خارجه ايران هفته گذشته براي ارسال پيام نفوذ جهاني ايران به سراسر جهان به شش كشور امريكايلاتين سفر كرد.» در اين گزارش آمده است كه بدون وجود يك قدرت خارجي براي كشيدن ترمز ظريف هيچ دليلي براي توقف «تهاجم فريبنده» ظريف وجود ندارد. ظريف هم اين مسئله را درك كرده و گفته بود: «جهان در نهايت آماده پذيرش ايران در وهله اول به عنوان يك ستون از نظم نوين و چندجانبه جهاني و در وهله دوم به عنوان يك شريك تجاري قابل اعتماد بعد از برداشته شدن تحريمهاست.» سفر ظريف با نگراني از سوي مقامات واشنگتن دنبال ميشود و ايلينا راس لتينن، رئيس كميته فرعي خاورميانه و شمال آفريقا به نشريه «واشنگتن فري بيكن» گفته بود كه زمانبندي ظريف براي ديدارهايش قابل توجه است چرا كه ايران ميتواند از اين دولتهاي سركش براي دورزدن تحريمهاي باقي مانده كه منافع امريكا را تضعيف ميكند، استفاده كند.