چهلمين جلسه گروه علمي فلسفه سياسي مجمع عالي حكمت اسلامي با موضوع وجوه سياسي فرانظريه دو فطرت با ارائه بحث از سوي حجت‌الاسلام والمسلمين دكتر نجف لكزايي رئيس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، شب گذشته چهارشنبه ۲۸ بهمن برگزار شد.
وي در ابتداي اين نشست با بيان اينكه نظريه انسان‌شناسي يكي از وجوه تمايز مكاتب فلسفه سياسي از يكديگر است، گفت: از اين منظر نظريه انسان‌شناسي امام خميني(ره)، در صورتي كه مورد توجه و فهم روشمند قرار گيرد، مي‌تواند ضمن نقد مكاتب رايج فلسفه سياسي، مبناي قويي براي فلسفه سياسي اسلامي باشد.
وي در ارائه خلاصه نظريه خود اظهار داشت: به نظر امام خميني (ره) حضرت حق با عنايت و رحمت خود كه طينت آدم اوّل را مخمّر فرمود، دو فطرت و جبلّت به آن مرحمت نمود: يكى اصلى و ديگر تبعى و اين دو فطرت، اصل و پايه جميع فطرياتى است كه در انسان مخمَّر است و ديگر فطريات، شاخه‌هاي آن است. يكى از آن دو فطرت ـ كه سِمَت اصليت دارد ـ فطرت عشق به كمال مطلق و خير و سعادت مطلقه است كه در كانون جميع سلسله بشر، از سعيد و شقى و عالم و جاهل و عالى [و] دانى، مُخمَّر و مطبوع است.
استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصريح كرد: اگر در تمام سلسله بشر، انسان تفحّص و گردش كند و جميع طوايف متشتّته و اقوام متفرقه در عالم را تفتيش كند، يك نفر را نيابد كه به حسب اصل جبلّت و فطرت، متوجه به كمال و عاشق خير و سعادت نباشد.
لكزايي در ادامه سخنانش اظهار داشت: مقصود از فطريات، امورى است كه از اين قبيل باشد و از اين جهت، احكام فطرت از أبدهِ بديهيات و از اوضح واضحات خواهد بود و اگر چيزى چنين نشد از فطريات نخواهد بود.
ديگرى از آن دو فطرت كه سِمَت فرعيت و تابعيت دارد، فطرت تنفُّر از نقص و انزجار از شر و شقاوت است كه اين مُخمَّر بالعرض است و به تبعِ آن فطرت عشق به كمال، تنفُّر از نقص نيز مطبوع و مُخمَّر در انسان است.
لكزايي نهايتاً در سخنانش انواع فطرت را بدين گونه توضيح داد:
1- فطرت مخموره: درجه وجودي: عقل؛ رويكرد: وجهه به عالم غيب و روحانيت؛ گرايش: اصلي؛ ماهيت: فطرت عشق به كمال نامحدود؛ گرايش تبعي: فطرت تنفر از نقص حقيقي
2- فطرت محجوبه: درجه وجودي: جهل؛ رويكرد: وجهه به عالم شهادت و طبيعت.
سپس گرايش‌هاي انساني را برشمرد: قوه شهوت: ميل به كمال مادي، عشق به كمال غير‌حقيقي و تنفر از نقص غير‌حقيقي؛ قوه غضب: ميل به قدرت مادي، عشق به كمال غير‌حقيقي و تنفر از نقص غير‌حقيقي و قوه شيطنت كه دستيابي به هدف با روش حيله‌گري و مكر، عشق به كمال غير‌حقيقي و تنفر از نقص غير‌حقيقي را شامل مي‌شود.
