غرب و تلاش برای افزایش فشار به روسیه

آيا آمريكا در اوكراين به دنبال صلح است؟

جوان آنلاين: آمریکا در راس بلوک غرب همچنان به تلاش خود برای افزایش فشار بر روسیه و تشدید انزوای این کشور ادامه می دهد.‌ در این زمینه تازه ترین کنش غرب را می توان اظهارات ضد روسی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی سالانه اش در کنگره آمریکا قلمداد کرد.

اظهارات اوباما

اوباما در ششمین سخنرانی سالانه خود در نشست مشترک با نمایندگان کنگره در این باره ادعا کرد که با تلاش آمریکا، روسیه در انزوای جهانی قرار گرفته و اقتصاد آن متلاشی شده است. وی همچنین گفت، آمریکا از حق حاکمیت و استقلال اوکراین دفاع می کند. باراک اوباما ضمن ابراز مخالفت واشنگتن با آنچه «تجاوز روسیه» در اوکراین نامید، به مسکو در خصوص تهدید دیگر کشورها هشدار داد.اوباما روز سه شنبه در سخنرانی سالانه خود مدعی شد پشتیبانی واشنگتن از کی‌یف باعث انزوای مسکو شده است. رئیس جمهور آمریکا گفت: «بر این اصل که کشورهای بزرگ نمی‌توانند کشورهای کوچک را تهدید کنند، پای بند هستیم و این امر را از طریق مخالفت با تجاوز روسیه، پشتیبانی از دموکراسی اوکراین و اطمینان خاطر دادن به هم‌پیمانان خود در ناتو نشان می‌دهیم.»

واکنش لاوروف

به دنبال اظهارات باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا مبنی بر در انزوا قرار گرفتن روسیه، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به این اظهارات واکنش نشان داد. لاوروف روز چهارشنبه طی کنفرانس خبری در مسکو تصریح کرد که تلاش برای منزوی سازی روسیه در سطح جهانی هیچ نتیجه ای نخواهد داد. به گفته لاوروف با اینکه غربی ها بارها بر منزوی سازی روسیه تاکید کرده اند و اوباما نیز همین رویکرد را تکرار کرده است، اما آنها از این تلاش های خود هیچ نتیجه ای نمی گیرند.

وی با اشاره به تیرگی روابط روسیه و آمریکا افزود: دولت آمریکا همکاری با روسیه در بسیاری عرصه ها را متوقف کرده است. لاوروف گفت: شرکای غربی ما می‌گویند روسیه باید منزوی شود. این مساله به ویژه از سوی باراک اوباما تکرار شده است. این تلاش‌ها کارساز نخواهند بود. وزیر خارجه روسیه گفت سخنرانی اوباما نشان داد هدف واشنگتن سلطه بر جهان بوده و اینکه دیگر کشورها به برتری آنها اذعان کنند. از شرکای آمریکایی می خواهیم به همکاری های سازنده با روسیه در مسایل دوجانبه و در عرصه بین المللی که دو کشور مسئولیت دارند بازگردند.وزیر خارجه روسیه ادامه داد: چنین روابطی فقط بر اساس حقوق برابر و توجه متقابل به منافع یکدیگر امکانپذیر است.

لاوروف یادآور شد: ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه در پیام خود به پارلمان روسیه به صراحت اعلام کرد روسیه هیچگاه به انزوای خود و جستجوی دشمنان نخواهد پرداخت. در عین حال ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز در سخنانی گفت که آمریکا در تلاش برای تسلیم مسکو است. پوتین سه‌شنبه 30 دی گفت که مسکو باید نیروی نظامی خود را تقویت کند تا از حاکمیت خود در برابر چالش‌هایی که توسط دیگر کشورها ایجاد می‌شود حمایت کند. به نظر می رسد واکنش فوری روسیه در قالب اظهارات لاوروف نشاندهنده حساسیت روسیه به جنگ روانی غربی ها علیه این کشور است.

تشدید جنگ روانی

پس از گسترش بحران اوکراین و رویارویی بی سابقه غرب و روسیه، روابط مسكو - واشنگتن در یک سال اخیر به‌شدت تیره شده است و واشنگتن، مسکو را به اعزام نیروی نظامی به شرق اوکراین و حمایت از جدایی طلبان هوادار روسیه در این منطقه متهم می کند. در بحران اوکراین از اواسط آوریل گذشته تاکنون، بیش از 5000 نفر کشته شده اند. آمریکا بمنظور فشار بر روسیه با همراهی اتحادیه اروپا و استرالیا و کانادا تحریم های گسترده اقتصادی و مالی را در مورد روسیه اعمال کرده است.

در عین حال غربی ها جنگ روانی را نیز علیه روسیه گسترش داده و مدام ضمن تحقیر روسیه آن را بمنزله تهدیدی بزرگ برای امنیت جهانی قلمداد می کنند. در این زمینه باراک اوباما در اکتبر 2014 در اظهارات خود روسیه و سیاستهای آن را تهدیدی همطراز بیماری مهلک ابولا و گروه تروریستی داعش قرار داد. باراک اوباما قبلا نیز در سخنرانی سپتامبر 2014خود در مجمع عمومی سازمان ملل، روسیه را با داعش و ابولا مقایسه کرده بود. در مقابل روسیه، اظهارات اوباما را "مجموعه‌ای از شعارهایی کلیشه‌ای و تبلیغاتی سیاسی" قلمداد کرد.

به نظر می رسد ادعاهای اخیر اوباماعلیه روسیه اساسا درچارچوب جنگ تبلیغاتی و روانی گسترده غرب علیه روسیه جای می گیرند.هدف از این اقدامات نمایش روسیه به عنوان یک کشور تجاوزگر و خطرناک است که ادعاهای ارضی علیه اروپای شرقی دارد و به هیچ وجه قابل اعتماد نیست. هدف آن است تا اقدامات خصمانه غرب علیه روسیه توجیه شود. اما واقعیت چیز دیگری است.در واقع سیاست های مداخله گرایانه آمریکا و متحدان اروپایی اش در اوکراین منجر به سرنگونی رئیس جمهوری این کشور و قرار گرفتن اوکراین در مسیر همگرایی با غرب شده است.

با توجه به روابط و پیوندهای گسترده اقتصادی، تجاری و انرژی اوکراین با روسیه و اقامت شمار قابل توجهی از روس تباران در اوکراین، روند کنونی برای روسیه قابل پذیرش نیست و اقدامات مسکو بیشتر با هدف حفظ منافع حیاتی آن در اوکراین انجام می گیرد. با این حال غربی ها با فرار به جلو، روسیه را مقصر بحران اوکراین معرفی می کنند تا بدین طریق ، سیاستها و اقدامات توسعه طلبانه خود را توجیه کنند. در مقابل روسیه ضمن تاکید بر منافع حیاتی خود در اوکراین بارها تاکید کرده تا زمانی که منافع روس تباران در اوکراین تضمین نشود موضع خود در قبال بحران اوکراین را تغییر نخواهد داد.

ناامیدی از حل بحران

برغم امیدها برای گشایشی در زمینه حل بحران اوکراین و انتظار برای یافتن راه حلی در نشست چهار جانبه برلین، اکنون مشخص شده که چندان دورنمای مثبتی حداقل در کوتاه مدت برای بحران اوکراین وجود ندارد. یکی از دلایل این مساله شکاف قابل توجه در مواضع طرف روسی با طرفهای غربی در باره شرایط پایان یافتن درگیری ها در شرق اوکراین و نیز شرایط مورد نظر مسکو برای پایان یافتن مسالمت آمیز بحران اوکراین است.

در واقع غربی ها بر این گمان هستند که با ادامه و افزایش حمایتهای مالی و تسلیحاتی از دولت غربگرای کی یف در نهایت با شکست جدایی طلبان مورد حمایت روسیه، آنها در صحنه اوکراین پیروز شده و پس از آن حرکت کی یف بسوی ادغام با غرب و نهادهای غربی مانند اتحادیه اروپا و ناتو سیری شتابان بخود خواهد گرفت.با این حال روسیه علیرغم فشارهای شدید اقتصادی و سیاسی از جانب غربی ها بویژه اعمال تحریم های گسترده علیه این کشور، کماکان بر موضع اساسی خود در باره چگونگی حل بحران اوکراین پافشاری می کند. روسها بدون اینکه منافع اساسی شان در اوکراین تضمین شود و بویژه موقعیت بیطرفی این کشور از جانب غرب برسمیت شناخته شود حاضر به مصالحه در این باره نخواهند بود.

در واقع با وجود خوش بینی ها در باره کاهش تنش ها در اوکراین و حتی توافق بین مسکو و کی یف بر سر ادامه صدور گاز به اوکراین، اکنون اوضاع شرق اوکراین بدلیل ادامه و تشدید درگیری ها بین مخالفان و نیروهای دولتی اوکراین با بحرانی بی سابقه مواجه شده است و رخدادادهای اخیربویژه افزایش قابل توجه تلفات طرفین نیز به این تنش ها دامن زده است.

اکنون با شکست مذاکرات باید انتظار تشدید اقدامات طرفین بحران در شرق اوکراین و در نتیجه افزایش دامنه درگیری ها در دونتسک و لوهانسک را داشته باشیم. در واقع وقتی طرفین بحران نتوانند در میز مذاکرات به توافق دست یابند، نتیجه آن را بصورت تشدید درگیری ها و تلاش مخالفان جدایی طلب و دولت اوکراین برای کسب پیروزی در میدان نبرد مشاهده می کنیم.ضمن اینکه روسیه نیز به ادعای غربی ها شمار قابل توجهی از نیروها و تجهیزات نظامی را در شرق اوکراین مستقر کرده واین نشاندهنده عزم مسکو برای تحقق اهداف خود در اوکراین است.