كاركردهاي اساسي بورس، مديريت انتقال ريسك و توزيع آن، شفافيت اطلاعات، كشف قيمت، ايجاد بازار رقابتي و همچنين يكي از كاركردهاي مهم آن جمعآوري سرمايهها و پساندازهاي كوچك براي تأمين سرمايه مورد نياز فعاليتهاي اقتصادي است.
در حالي بازار سهام طي روزهاي گذشته با افت شاخص كل و همچنين كاهش حجم و ارزش معاملات همراه بوده است كه انتظار براي رشد اين بازار در ميان انواع ريسك دروني و بروني كه بر سر بازار خراب شده است چندان منصفانه نيست.
در مبادلات روزهاي اخير بازار بورس اوراق بهادار، ارزش روزانه معاملات به پايينترين سطح ممكن در چندماه اخير رسيده كه به طور ميانگين روزانه حدود 344ميليون سهم به ارزش تقريبي 86ميليارد تومان در بورس دادوستد ميشود.
بررسي دلايل نزول بورس نشان ميدهد تقريباً تمام ريسكهاي سيستماتيك بر سر بازار سهام آوار شدهاند؛ عواملي چون روند فرسايشي مذاكرات هستهاي، كاهش قيمت نفت و همچنين تصميمهاي دولت و مجلس بازار سهام را پيوسته در معرض آسيب قرار دادهاند.
وزن اين عوامل به قدري زياد است كه پيشبيني ميشود روند صعودي بورس بسيار دشوار شود، ضمن اينكه دو عامل بزرگ يعني مذاكرات هستهاي و قيمت نفت ضربه بزرگي بر پيكر بورس وارد كرده و تا تكليف اين دو پرونده روشن نشود، اوضاع بازار سرمايه سامان نخواهد يافت.
البته طي هفته اخير تصور ميشد كه تغيير مديريت سازمان بورس قادر است منجر به صعود شاخص بورس شود، اما نزول مدام بورس از 29 آذرماه كه مدير عامل جديد بورس اوراق بهادار سكان اين نهاد را تحويل گرفت تاكنون خط بطلاني است بر اين فرضيه و نشان ميدهد وزارت اقتصاد به جاي انجام اقدامات عملي فقط يك كار نمايشي انجام داده است.
مواردي چون تعيين تكليف و بازگشايي نماد پالايشگاهها، تعيين تكليف هميشگي نرخ خوراك شركتهاي توليدكننده محصولات پتروشيمي، بهره مالكانه معادن و موضوعات ساختاري از اين دست پيوسته در فصل پاياني هر سال بازار را تحت تأثير قرار ميدهد.
در اين ميان بررسيها نشان ميدهد كه روند كاهشي شاخص بورس از ديماه سال 92 تحتتأثير تصميمات مجلس درخصوص مواردي چون افزايش نرخ خوراك پتروشيمي و بهره مالكانه و نيز كاهش بودجه عمراني سال93 آغاز شد. در سال جاري همه اين موارد همزمان با 15 آذر ماه و ارائه لايحه بودجه سال 94به مجلس شوراي اسلامي تكرار شد كه همراه موارد فوق موضوعاتي مانند به توافق نرسيدن و تمديد مذاكرات هستهاي و كاهش قيمت نفت چشمانداز بازار سهام را در هالهاي از ابهام قرار داده است.
البته در اين بين مؤلفههايي چون عدماجراي كاهش نرخ سود بانكي و سياستهاي خروج از ركود دولت و همچنين چشمانداز قيمت ارز، سكه و طلا نيز به نوعي در تعيين روند حركتي بازار اثرگذار است.
در اين بين از آنجايي كه بازار بانكي به دليل نرخ سودهاي موجود در جذب نقدينگي فعال است اگر تا پايان سالجاري كاهش نرخ سود بانكي توسط دولت عملياتي شود و همچنين گزارش عملكرد 9ماهه سالجاري شركتهاي بورس نيز مثبت و خوشبينانه تنظيم شود ميتوان اميدوار بود بازار سهام حداقل تا پايان سال موقعيت فعلي خود را حفظ كند. در پايان بايد متذكر شد كه به طور معمول در هفتههاي پاياني هر سال بخشي از سهام موجود در بازار بورس به دليل نياز به نقدينگي به ريال تبديل ميشود و همين امر ميتواند روزهاي پاياني بورس را كمي با افت مواجه كند.